سوره‌های مکی و مدنی
فرق سورههاي مكي با مدني چيست؟
براي سورههاي قرآن تقسيمات مختلفي ذكر گرديده است. از جمله اينكه سورههاي قرآن را به دو دسته مكي و مدني تقسيم كردهاند، زيرا قرآن در مدت ۲۳ سال نازل گرديده و نزول قرآن از مكه آغاز گرديده و در مدينه به پايان رسيده است.
تفاوت سورههاي مكي و مدني
۱. از جهت مكان و زمان نزول؛
۲. از نظر معني و محتوي.
از جهت مكان و زمان نزول سه نظريه وجود دارد:
۱. آيات و سورههائي كه قبل از هجرت نازل شده مكي و آياتي كه پس از هجرت نازل شده، مدني خوانده ميشود.
۲. آيات و سورههائي كه اول آنها با ﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ﴾ شروع مكي و آياتي كهبا ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا﴾ نازل شده مدني ميباشند.
۳. مكي و مدني بودن سورههاي قرآن مربوط به شهر مكه و شهر مدينه است. يعني آنچه كه در مكه نازل شده مكي و آياتي كه در مدينه نازل شدهاند مدني نام دارند.
از ميان اين سه نظريه، كاملترين و بهترين نظر، همان نظر اول است و دو نظر ديگر قابل قبول نيست. زيرا سوره حج با ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا﴾ شروع شده ولي بخلاف نظريه دوم مكّي است و مدني نيست و نظريه سوم نيز قابل قبول نيست، چون ما آياتي داريم كه در بين مكه و مدينه نازل شدهاند.
و امّا تفاوت اينسورهها از نظر محتوي و معني بدين قرار است كه هر دسته از اين سورهها داراي ويژگيها و اصول كلي متفاوت با سه دسته ديگر است.
الف: اصول كلي در ويژگيهاي سورههاي مكي
۱. دعوت به توحيد و ايمان به خداي يگانه؛
۲. دعوت به نبوت و پيروي از پيامبر اسلام(ص) و انبياء الهي و كتابهاي آنان؛
۳. ايمان به معاد و روز رستاخيز و بيان اوصاف بهشت و دوزخ؛
۴. اعتقاد به فرشتگان الهي؛
۵. اين سورهها بطور عموم كوتاه هستند.
ب: اصول كلي در ويژگيهاي سورههاي مدني
چون بعد از گسترش اسلام و جامعه اسلامي نازل شدهاند،بيشتر مطالب آنها در مورد تشكيلات اجتماعي، قوانين حقوقي، احكام شرعي و نيز امور داخلي و خارجي ميباشد.
مطالعه بيشتر
۱. طالقاني، دکتر سيد عبدالوهاب، علوم قرآن و فهرست منابع.
۲. خراساني، حاج شيخ حسين، اسلام در پرتو تشيع.
۳. ميرمحمدي زرندي، سيد ابوالفضل، تاريخ و علوم قرآن.