سن بلوغ: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۴۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:
هر چند فتوای غالب فقها این است که دختران در نه سالگی و پسران در پانزده سالگی پا به دایره تکلیف می‌گذارند و باید واجبات شرعی را انجام داده و خود را از محرمات پرهیز دارند، ولی این مسئله از دیر زمان مورد اختلاف علمای شیعه و سنت بوده است.<ref>محمدتقی فاضل میبدی، بلوغ از دیدگاه فقهی و کارشناسی، نشریه صفیر حیات، بیست و شش</ref>
هر چند فتوای غالب فقها این است که دختران در نه سالگی و پسران در پانزده سالگی پا به دایره تکلیف می‌گذارند و باید واجبات شرعی را انجام داده و خود را از محرمات پرهیز دارند، ولی این مسئله از دیر زمان مورد اختلاف علمای شیعه و سنت بوده است.<ref>محمدتقی فاضل میبدی، بلوغ از دیدگاه فقهی و کارشناسی، نشریه صفیر حیات، بیست و شش</ref>


== نشانه‌های بلوغ پسر و دختر ==
== بلوغ پسران ==
مشهور نظر فقها درباره سن بلوغ این است: بالغ شدن پسر و دختر به یکى از سه چیز شناخته مى‌شود:
مشهور نظر فقها درباره سن بلوغ این است: بالغ شدن پسر و دختر به یکى از سه چیز شناخته مى‌شود:


خط ۲۸: خط ۲۸:
سوم: سن است و آن در پسر کامل شدن پانزده سال قمری و در دختر تمام شدن نه سال قمری است.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیلة ج 2، ص 12</ref>
سوم: سن است و آن در پسر کامل شدن پانزده سال قمری و در دختر تمام شدن نه سال قمری است.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیلة ج 2، ص 12</ref>


مشهور بین فقهای شیعه این است که دختر در سن نه سالگی به بلوغ می‌رسد. در این میان اختلافاتی وجود دارد که سن بلوغ دختر را منوط به نشانه‌هایی می‌داند که باید در دختر ظاهر شود. از نظر حضرت آیت الله صانعی سن بلوغ دختران با نبود دو شرط دیگر، سیزده سال تمامِ قمری است. دلیل بر این فتوا علاوه بر وجوهی از قرآن و روایات، قاعده سهولت در دین است. چگونه می‌توان بر خلاف این قاعده، بار سنگین تکالیف و احکام و اجرای حدود کامل را بر دوش دختران نُه ساله قرار داد؛ در حالی که ضعیف و ناتوان و فاقد رشد بدنی و قابلیت ازدواج هستند؛ چگونه می‌توان گفت که دینِ سهل و آسان از آنها عمل به تکالیف و احکام و مسائل شرعی و اجرای حدود کامل الاهی را همچون زنان و مردان دیگر خواسته و آنان چاره‌ای جز گردن نهادن به آن ندارند؟ آری، اگر نشانه‌های دیگر بلوغ، مانند حیض، پیش از سیزده سالگی پیدا شود، دختر مکلّف شده و احکام شرعی بر او واجب می‌شود.<ref>آیینة نظر- آیت‌الله العظمی صانعی از نگاه دیگران</ref>
== سن بلوغ دختران ==
مشهور بین فقهای شیعه این است که دختر در سن نه سالگی به بلوغ می‌رسد.
 
=== نقد سن نه سالگی بلوغ دختران ===
در میان اقوال سن بلوغ دختران اختلافاتی وجود دارد که سن بلوغ دختر را منوط به نشانه‌هایی می‌داند که باید در دختر ظاهر شود. از نظر برخی فقها سن بلوغ دختران با نبود دو شرط دیگر، سیزده سال تمامِ قمری است. این فقها می‌گویند دلیل بر این فتوا علاوه بر وجوهی از قرآن و روایات، قاعده سهولت در دین است. و نمی‌توان بر خلاف این قاعده، بار سنگین تکالیف و احکام و اجرای حدود کامل را بر دوش دختران نُه ساله قرار داد؛ در حالی که ضعیف و ناتوان و فاقد رشد بدنی و قابلیت ازدواج هستند. اما اگر نشانه‌های دیگر بلوغ، مانند حیض، پیش از سیزده سالگی پیدا شود، دختر مکلّف شده و احکام شرعی بر او واجب می‌شود.<ref>آیینة نظر- آیت‌الله العظمی صانعی از نگاه دیگران، موسسه فرهنگی - هنری فقه الثقلین، فقه الثقلین.</ref>


[[آیت الله صانعی]] در نقد تعیین سن نه سالگی برای بلوغ دختر می‌فرماید:
[[آیت الله صانعی]] در نقد تعیین سن نه سالگی برای بلوغ دختر می‌فرماید:
خط ۳۶: خط ۴۰:
اگر بپذیریم که روایات نُه سالگی، بر تعیین این سن به عنوان امر تعبّدی شرعی دلالت دارند، در نهایت با موثّقه عمّار تعارض خواهند داشت و از آن رو که سنّی برای بلوغ در قرآن تعیین نشده، نمی‌توان هیچ‌کدام را مطابق قرآن دانست و از آن جهت که عموم مذاهب اهل سنّت بلوغ دختران را پانزده سالگی به بالا می‌دانند، هیچ‌کدام را نمی‌توان موافق عامه قلمداد کرد. پس، از این تعارض و برابری اگر حکم به تساقط نشود، نمی‌توان به صورت تعیینی فتوا به بلوغ سنّی دختران در نُه سالگی داد.
اگر بپذیریم که روایات نُه سالگی، بر تعیین این سن به عنوان امر تعبّدی شرعی دلالت دارند، در نهایت با موثّقه عمّار تعارض خواهند داشت و از آن رو که سنّی برای بلوغ در قرآن تعیین نشده، نمی‌توان هیچ‌کدام را مطابق قرآن دانست و از آن جهت که عموم مذاهب اهل سنّت بلوغ دختران را پانزده سالگی به بالا می‌دانند، هیچ‌کدام را نمی‌توان موافق عامه قلمداد کرد. پس، از این تعارض و برابری اگر حکم به تساقط نشود، نمی‌توان به صورت تعیینی فتوا به بلوغ سنّی دختران در نُه سالگی داد.


فقهایی چون شیخ طوسی در مبسوط، ابن حمزه، ابن سعید حلّی و قطب راوندی سن نُه سالگی را برای بلوغ نپذیرفته‌اند.<ref>آیینة نظر- آیت‌الله العظمی صانعی از نگاه دیگران</ref>
فقهایی چون شیخ طوسی در مبسوط، ابن حمزه، ابن سعید حلّی و قطب راوندی سن نُه سالگی را برای بلوغ نپذیرفته‌اند.<ref>آیینة نظر- آیت‌الله العظمی صانعی از نگاه دیگران</ref> برخی هم جدای از نشانه‌ها، سن سیزده سالگی یا پانزده سالگی را سن بلوغ دختر می‌دانند.
 
برخی هم جدای از نشانه‌ها، سن سیزده سالگی یا پانزده سالگی را سن بلوغ دختر می‌دانند.


تمام مذاهب اهل سنت و شیعه اتفاق نظر دارند در صورتی که دختر حائض شود به سن بلوغ می‌رسد.<ref>جزیری، عبدالحمان، الفقه علی المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت، ج‏2، ص 412، دار الثقلین، بیروت، 1419.</ref> فقهای اهل سنت بلوغ دختر را ۱۵، برخی ۱۷ و بعضی ۱۸ می‌دانند.<ref>لفقه علی المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت، ج‏2، ص 412</ref>
تمام مذاهب اهل سنت و شیعه اتفاق نظر دارند در صورتی که دختر حائض شود به سن بلوغ می‌رسد.<ref>جزیری، عبدالحمان، الفقه علی المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت، ج‏2، ص 412، دار الثقلین، بیروت، 1419.</ref> فقهای اهل سنت بلوغ دختر را ۱۵، برخی ۱۷ و بعضی ۱۸ می‌دانند.<ref>لفقه علی المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت، ج‏2، ص 412</ref>
۱۵٬۱۶۱

ویرایش