سؤال

رومان یا فتّان القبور چه ملکی است و چه زمانی نزد میت می‌آید؟

رومان نام فرشته‏اى است كه پيش از منكر و نكير در قبر می‌آيد و آدمى را می‌آزمايد اگر نيكوكار بود منكر و نكير را آگاه ميسازد[۱]

امام سجاد(ع) در دعایی که در صحیفه سجادیه نقل شده، نام رومان را در کنار نام نکیر و منکر آورده و بر آن‌ها درود می‌فرستد.[۲] برخی شارحان صحیفه سجادیه در شرح این دعا، رومان را به مانند نکیر و منکر دانسته که از جنس آدمیان نیستند و تصدیق وجود رومان را به مانند فرشته‌های دیگر واجب دانسته‌اند.[۳]

طریحی عالم و مفسر شیعی در کتاب مجمع البحرین، رومان را نام فرشته‌ای دانسته که در قبر با آدمیان ملاقات می‌کند.[۴] علامه مجلسی با اینکه روایتی را از عبدالله بن سلام نقل می‌کند، معتقد است نام این فرشته در اخبار معتبر شیعه نیامده است و تنها در صحیفه سجادیه ذکر شده است. البته علامه مجلسی می‌گوید نام این فرشته در کتاب‌های اهل‌سنت ذکر شده است.‏[۵] سپس علامه مجلسی روایتی را از عبدالله بن سلام از پیامبر اسلام نقل می‌کند که رومان، نخستین فرشته‌ای است که در قبر پیش از نکیر و منکر بر جنازه وارد می‌شود. او پرونده اعمال افراد را آماده می‌کند.[۶]

همه‌ی وظایفی که در حدیث عبدالله بن سلام برای رومان ذکر شده است، در حدیث معروف سلمان فارسی برای اولین ملکی که در قبر سراغ میت می‌آید، ذکر شده است; هر چند نامی از رومان به میان نیامده است.[۷]

البته در برخی روایات از فرشته دیگری با نام رومان یاد شده است.[۸]

منابع

  1. الصحيفة السجادية / ترجمه و شرح فيض الإسلام، ص: 56
  2. صحیفهٔ سجادیه، دعای سوم، ص۳۵۱.
  3. سید علی خان کبیر، ریاض السالکین، ص۹۴، میانجی، ص۳۵۲.
  4. فخرالدین طریحی، مجمع البحرین، ج۲، ص۲۵۴.
  5. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏56، ص: 234
  6. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏56، ص: 234
  7. علامه ی مجلسی، بحار الانوار، ج۲۲، ص۳۷۴، ح ۱۳.
  8. شیخ صدوق، علل الشرائع‏، ج۲، ص۵۵۴، قم، كتاب فروشى داورى‏، ۱۳۸۵ش.