روزه در ادیان آسمانی

سؤال

آیا روزه در ادیان و امت‌های گذشته وجود داشته است؟

روزه در ادیان آسمانی، طبق گفته قرآن، واجب بوده است. روزه در اسلام به معنای خودداری از ابتدای سحر تا غروب آفتاب، از خوردن و آشامیدن، آمیزش و دروغ بستن به خدا و پیامبر(ص) می‌باشد و روزه گرفتن در دو روز عید فطر و قربان، حرام می‌باشد. در یهودیت روزه به معنای تعنیت و خودداری از خوردن و آشامیدن است که دارای احکام و مبطلات خاصی می‌باشد. در مسیحیت نیز ذکر روزه شده است اما ساعت و شرایطی خاصی برای آن ذکر نشده است.

اثبات روزه برای پیشینیان در قرآن

در آیه ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ؛ ای اهل ایمان، بر شما هم روزه واجب گردید چنانکه امم گذشته را فرض شده بود، و این دستور برای آن است که پاک و پرهیزکار شوید.﴾(بقره:۱۸۳) منظور از «من قبلکم»، امت هاي پيشين و پيروان پيامبران قبل از اسلام است.

ولي در قرآن تعيين نشده است که ايشان چه کساني هستند جز اينکه از ظاهر جمله «کما کتب» بر مي آيد که آنان اهل دين آسماني بوده اند و روزه نيز بر ايشان واجب بوده است. در عين حال در امت هاي يهود و مسيح که از پيروان اديان ابراهيمي به شمار مي آيند، مي توان روزه را در متون ديني خود آنان مورد جستجو و تحقيق قرار داد.

اسلام

مقالهٔ اصلی: روزه

روزه در اسلام به معنای خودداری از خوردن، آشامیدن، آمیزش، دروغ بستن به خدا و پیامبر(ص) و سایر محرمات روزه می‌باشد. زمان روزه در اسلام از ابتدای سحر تا غروب آفتاب می‌باشد. روزه‌های واجب شامل روزه ماه رمضان، روزه قضا، و روزه نذر می‌باشد. در اسلام در دو روز، روزه گرفتن حرام است، عید قربان و عید فطر. در سایر ایام نیز روزه مستحب است. در روز‌های خاص مانند ایام البیض ماه رجب به گرفتن روزه تأکید شده است.

يهود

روزه در يهود به معناي خودداري از خوردن و آشاميدن درمدتي از زمان است که در عبري به «تعنيت» مشهور مي باشد و به معناي رنج دادن است. روزه يکي از عبادات مردم يهود است که جهت پاکي دل و نشانه فروتني روزه دار در مقابل خداوند مي‌باشد. بنابراين مي‌توان روزه را طبق عقايد يهوديت بر دو قسم تقسيم کرد.

• روزه شخصي: اين نوع روزه معمولا در حالت حزن و اندوه و يا استغفار و توبه انجام مي پذيرد. چنانچه در وصف داوود(ع) آمده است: «داود به خدا التماس کرد که بچه را زنده نگه دارد و بدين منظور روزه گرفت و به اتاق رفته تمام شب روي زمين دراز کشيد».

• روزه جمعي: اين نوع روزه در هنگام مصيبت هاي جمعي و التماس دعا براي قوم و اعياد و... صورت مي پذيرد. درباره روزه کفاره آمده است: «روز دهم ماه هفتم هر سال روزه کفاره است در آن روز تمام قوم بايد براي عبادت جمع شوند و روزه بگيرند».

زمان روزه در غیر از ۲ روزه واجب یعنی یوم کیپور و روزه نهم آو، از سپیده صبح تا تاریکی شب می‌باشد.

روزه‌هاي واجب

روزه يوم کيپور که از غروب روز قبل به مدت يک شبانه روز روزه مي گيرند؛ و از خوردن و آشاميدن، شست و شو (به استثناي انگشتان) آرايش، عطر زدن و پوشيدن کفش چرمي پرهيز مي کنند و در کنيسه ها به عبادت و استغفار مشغول مي شوند. روزه در یوم کیپور و روزه نهم آو واجب است و از غروب روز قبل به مدت ۲۵ ساعت می‌باشد.

روزه هائي که به مناسبت ويراني اورشليم گرفته مي شود مانند: روزه گدريا ـ روزه دهم طبت ـ روزه هفدهم تموز ـ روزه نهم آو.

روزه هاي مستحب

روزه روزهاي دوشنبه و پنج شنبه که از طلوع خورشيد تا غروب آن به صورت امتناع از خوردن و آشاميدن مي باشد.، روزه گرفتن روزهاي آدينه ماه نو عبري به عنوان روزه مستحب در ميان يهوديان مرسوم مي باشد و گرفتن روزه در سالروز درگذشت والدين و يا علماي بزرگ ديني يا بلاياي طبيعي از جمله روزه‌های مستحب در یهود است.

مسيحيت

روزه در مسيحيت به معناي خودداري از غذا خوردن است و شرایط خاص زمانی و مبطلات آن ذکر نشده است و به طور عمده از صبح تا اواسط روز می‌باشد.

در عهد جديد زماني براي روزه مشخص نشده است. تعليمي نيز درباره روزه در آن ديده نمي شود ولي احتمالا روزه در بين شاگردان و حضرت عيسي(ع) امري رايج بوده چنانچه در کتاب متي مي گويد «عيسي پس از آن که از يحيي غسل تعميد گرفت، چهل شبانه روز روزه گرفت». و در مورد پاکي بدن به شاگردانش مي فرمايد: «ولي اين روح ناپاک از بدن خارج نمي شود مگر با دعا و روزه».

مهم ترين روزه هاي مسيحي عبارت اند از:

• روزه رسولان: عدد آن کم و زياد مي شود و بين ۱۵ تا ۴۹ روز متغير مي باشد.
• روزه مقدس که شمار روزهاي آن ۵۵ روز است و آن چهل روزي است که عيسي روزه گرفت و يک هفته قبل براي آمادگي و يک هفته بعد از آن.
• روزه ميلاد که شمار روزهاي آن ۴۳ روز است و به عيد ميلاد منتهي مي شود.

==مطالعه بيشتر==

• دايره المعارف کتاب مقدس.
• قاموس کتاب مقدس.
• عبادات در اديان ابراهيمي، عباس اشرفي.
• راهنماي اديان زنده، ترجمه دکتر عبدالرحيم گواهي.
• يهوديت، عبدالرحيم سليماني اردستاني.