روحانیت از منظر امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


از دیدگاه امام خمینی و مقام معظم رهبری، روحانیت در دو گروه کلی طبقه بندی می‌شوند.
از دیدگاه امام خمینی و مقام معظم رهبری، روحانیت در دو گروه کلی روحانیت اصیل، متعهد، آگاه، پیشرو و انقلابی و همچنین روحانیت غیر اصیل، متحجر، ناآگاه و وابسته تقسیم می‌شوند.


۱. روحانیت اصیل، متعهد، آگاه، پیشرو و انقلابی
== روحانیت اصیل ==
روحانیت اصیل، متعهد، پیشرو و انقلابی، از منظر امام و رهبری روحانیتی است که به وظایف و مسئولیت‌های خویش به خوبی آشنایی داشته و بدان عمل می‌نماید و با شناخت کامل در برابر دشمنان ایستادگی نموده و مشکلات را به جان خریده است.


۲. روحانیت غیر اصیل، متحجر، ناآگاه و وابسته
این دسته از روحانیت از نگاه امام و رهبری دارای چندین ویژگی عمده هستند که عبارت است از:


هر چند اکثر قریب به اتفاق روحانیت را گروه نخست تشکیل می‌دهند و گروه دوم شمار بسیار اندکی را در برمی‌گیرند که در مقایسه با گروه نخست به شمار نمی‌آیند، اما به دلیل وجود این طیف در تاریخ روحانیت و تاریخ کشورمان و تأثیر گذاری آنان در برخی تحولات، به عنوان یک طیف از روحانیت بدان توجه شده و خط آنان از خط روحانیت اصیل و متعهد جدا شده است و حضرت و مقام معظم رهبری نیز مرزهای میان این دو گروه را از یکدیگر جدا نمودند.
=== پایگاه محکم اسلام در برابر انحرافات ===
امام خمینی در کتاب صحیفه امام حوزه‌های علمیه و علمای متعهد را در طول تاریخ اسلام و تشیع، مهمترین پایگاه محکم اسلام در برابر حملات و انحرافات و کج‌روی‌ها معرفی کرده است.»<ref>صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۷۴</ref>


گروه نخست؛ روحانیت اصیل، متعهد، پیشرو و انقلابی، از منظر امام و رهبری روحانیتی است که به وظایف و مسئولیت‌های خویش به خوبی آشنایی داشته و بدان عمل می‌نماید و با شناخت کامل در برابر دشمنان ایستادگی نموده و مشکلات را به جان خریده است.
مقام معظم رهبری نیز احساس مسئولیت را تعبیر دیگری از تعهد دینی و تدین دانسته و بی‌تفاوت بودن و بی‌اعتنایی به کج‌روی‌ها و انحراف‌ها را مغایر با این احساس می‌داند. ایشان معتقدند، بی‌تفاوتی، دشمن بزرگ تعهد و رسالت عالمان دین و روشن فکران و آگاهان در جامعه است... روشنفکر غیر مسئول، عالم غیر مسئول، مبلّغ غیر مسئول و بی‌مبالات که برایش اهمیت ندارد مردم، جوان‌ها، ذهن‌ها و فکرها به کجا می‌روند و تحت تأثیر چه قرار می‌گیرند، نمی‌تواند آن نقش لازم را که نقش پیغمبران است، ایفا کند.<ref>بیانات در دیدار روحانیون نوشهر، ۲۹/۲/۱۳۷۸</ref>


این دسته از روحانیت از آینه نگاه امام و رهبری دارای چندین ویژگی عمده هستند که عبارت است از؛
=== امید بخش، پیشتاز، وظیفه شناس ===
 
امام خمینی معتقدند: «روحانیون مبارز و متعهد به اسلام در طول تاریخ و در سخت‌ترین شرایط همواره با دلی پر از امید و قلبی سرشار از عشق و محبت به تعلیم و تربیت و هدایت نسل‌ها همت گماشته‌اند و همیشه پیشتاز و سپر بلای مردم بوده‌اند، بر بالای‌دار رفته‌اند و محرومیت‌ها چشیده‌اند، زندان‌ها رفته‌اند و اسارت‌ها و تبعیدها دیده‌اند و بالاتر از همه آماج طعن‌ها و تهمت‌ها بوده‌اند و در شرایطی که بسیاری از روشنفکران در مبارزه با طاغوت به یأس و ناامیدی رسیده بودند، روح امید و حیات را به مردم برگرداندند و از حیثیت و اعتبار واقعی مردم دفاع نموده‌اند.»<ref>صحیفه نور، ج۲۰، ص۲۴۲</ref>
الف: پایگاه محکم اسلام در برابر انحرافات
 
حضرت امام:
 
«تردیدی نیست که حوزه‌های علمیه و علمای متعهد در طول تاریخ اسلام و تشیع مهمترین پایگاه محکم اسلام در برابر حملات و انحرافات و کجرویها بوده‌اند.»<ref>صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۷۴</ref>
 
مقام معظم رهبری :
 
«احساس مسئولیت تعبیر دیگری از تعهد دینی و تدین است بی‌تفاوت بودن وبی اعتنایی به کج روی‌ها و انحرافها با این احساس نمی‌سازد... بی‌تفاوتی، دشمن بزرگ تعهد و رسالت عالمان دین و روشن فکران وآگاهان در جامعه است... روشن فکر غیر مسئول، عالم غیر مسئول، مبلّغ غیر مسئول و بی‌مبالات که برایش اهمیت ندارد مردم، جوانها، ذهنها وفکرها به کجا می‌روند و تحت تأثیر چه قرار می‌گیرند، نمی‌تواند آن نقش لازم را که نقش پیغمبران است، ایفا کند.»<ref>بیانات در دیدار روحانیون نوشهر، ۲۹/۲/۱۳۷۸</ref>
 
ب:امید بخش، پیشتاز، وظیفه شناس
 
حضرت امام:
 
«روحانیون مبارز و متعهد به اسلام در طول تاریخ و در سخت‌ترین شرایط همواره با دلی پر از امید و قلبی سرشار از عشق و محبت به تعلیم و تربیت و هدایت نسلها همت گماشته‌اند و همیشه پیشتاز وسپر بلای مردم بوده‌اند، بر بالای‌دار رفته‌اند و محرومیت‌ها چشیده‌اند، زندانها رفته‌اند و اسارتها و تبعیدها دیده‌اند و بالاتر از همه آماج طعنها و تهمتها بوده‌اند و در شرایطی که بسیاری از روشنفکران در مبارزه با طاغوت به یأس و ناامیدی رسیده بودند، روح امید و حیات را به مردم برگرداندند و از حیثیت و اعتبار واقعی مردم دفاع نموده‌اند.»<ref>صحیفه نور، ج۲۰، ص۲۴۲</ref>


مقام معظم رهبری:
مقام معظم رهبری:
خط ۳۹: خط ۲۶:
«حضور و پیشگامی و هوشیاری و وظیفه شناسی وبرخی از خصوصیات ممتاز روحانیت، یکی از مهم‌ترین عوامل و شاید یک عامل تعیین کننده در بروز و پیروزی وسیر این انقلاب و نیز تشکیل دولت و حکومت و نظام جمهوری اسلامی و ادامه آن تا به امروز بوده است.»<ref>بیانات در دیدار با جمعی از علما و مدرسان حوزه علمیه قم و مدارس علمیه تهران، ۲/۱۲/۱۳۶۸</ref>
«حضور و پیشگامی و هوشیاری و وظیفه شناسی وبرخی از خصوصیات ممتاز روحانیت، یکی از مهم‌ترین عوامل و شاید یک عامل تعیین کننده در بروز و پیروزی وسیر این انقلاب و نیز تشکیل دولت و حکومت و نظام جمهوری اسلامی و ادامه آن تا به امروز بوده است.»<ref>بیانات در دیدار با جمعی از علما و مدرسان حوزه علمیه قم و مدارس علمیه تهران، ۲/۱۲/۱۳۶۸</ref>


ج: دوری از زخارف دنیا و مقابله با زراندوزان  
=== دوری از زخارف دنیا و مقابله با زراندوزان ===
 
حضرت امام:
حضرت امام:


«روحانیت اصیل اسلام هرگز زیر بار سرمایه داران و پول پرستان و خوانین نرفته‌اند و همواره این شرافت را برای خود حفظ کرده‌اند...روحانیت متعهد به خون سرمایه داران زالو صفت تشنه است و هرگز با آنان سر آشتی نداشته و نخواهد داشت.»<ref>صحیفه نور، ج۲۱، ص۹۰</ref>
«روحانیت اصیل اسلام هرگز زیر بار سرمایه داران و پول پرستان و خوانین نرفته‌اند و همواره این شرافت را برای خود حفظ کرده‌اند...روحانیت متعهد به خون سرمایه داران زالو صفت تشنه است و هرگز با آنان سر آشتی نداشته و نخواهد داشت.»<ref>صحیفه نور، ج۲۱، ص۹۰</ref>


مقام معظم رهبری :
مقام معظم رهبری:


«آزادگی روحانیون و علمای دین و عدم نفوذ قدرتهای داخلی و جهانی در آنان، موجب آن بوده است که قلدران و حکم رانان خود سر، هیچ گاه نتوانند این مجموعه ربانی را از سر راه مفسده جویی‌ها و خیانتهای خود بردارند و اگر جمعی از معمّمین سر سپرده و آخوندهای درباری، به طمع حطام ناپایدار دنیا، بر سر سفره ستمگران نشسته و قولاً و عملاً آنان را تأیید کردند، اکثریت علما و روحانیون و فضلا و طلاب جوان، در حصار مناعت و پرهیزگاری و پاکدامنی باقی مانده و اراده و توان مبارزه صادقانه و قدرتمندانه را حفظ کردند و اعتقاد راسخ به روحانیت شیعه را در دل آحاد مردم، زوال ناپذیر ساختند.»<ref>پیام به مناسبت اولین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(ره)، ۱۰/۳/۱۳۶۹</ref>
«آزادگی روحانیون و علمای دین و عدم نفوذ قدرتهای داخلی و جهانی در آنان، موجب آن بوده است که قلدران و حکم رانان خود سر، هیچ گاه نتوانند این مجموعه ربانی را از سر راه مفسده جویی‌ها و خیانتهای خود بردارند و اگر جمعی از معمّمین سر سپرده و آخوندهای درباری، به طمع حطام ناپایدار دنیا، بر سر سفره ستمگران نشسته و قولاً و عملاً آنان را تأیید کردند، اکثریت علما و روحانیون و فضلا و طلاب جوان، در حصار مناعت و پرهیزگاری و پاکدامنی باقی مانده و اراده و توان مبارزه صادقانه و قدرتمندانه را حفظ کردند و اعتقاد راسخ به روحانیت شیعه را در دل آحاد مردم، زوال ناپذیر ساختند.»<ref>پیام به مناسبت اولین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(ره)، ۱۰/۳/۱۳۶۹</ref>
خط ۵۱: خط ۳۷:
در مقابل روحانیت غیر اصیل، متحجر، نا آگاه و وابسته از منظر امام ورهبری، روحانیتی است که فاقد آگاهی و شناخت لازم بوده و با دشمنان انقلاب و اسلام سرسازش داشته و به مخالفت با اسلام می‌پردازند که امام از آنان به روحانی نما تعبیر می‌کنند.
در مقابل روحانیت غیر اصیل، متحجر، نا آگاه و وابسته از منظر امام ورهبری، روحانیتی است که فاقد آگاهی و شناخت لازم بوده و با دشمنان انقلاب و اسلام سرسازش داشته و به مخالفت با اسلام می‌پردازند که امام از آنان به روحانی نما تعبیر می‌کنند.


ویژگی‌های عمده روحانیت غیر اصیل و متحجر از دیدگاه امام و رهبری عبارتند از؛
== روحانیت غیر اصیل ==
هر چند اکثر قریب به اتفاق روحانیت را گروه نخست تشکیل می‌دهند و گروه دوم شمار بسیار اندکی را در برمی‌گیرند که در مقایسه با گروه نخست به شمار نمی‌آیند؛ اما به دلیل وجود این طیف در تاریخ روحانیت و تاریخ کشورمان و تأثیرگذاری آنان در برخی تحولات، به عنوان یک طیف از روحانیت بدان توجه شده و خط آنان از خط روحانیت اصیل و متعهد جدا شده است و مقام معظم رهبری نیز مرزهای میان این دو گروه را از یکدیگر جدا نمودند.


الف: فعالیت علیه اسلام ناب و انقلاب
ویژگی‌های عمده روحانیت غیر اصیل و متحجر از دیدگاه امام و رهبری عبارتند از:


=== فعالیت علیه اسلام ناب و انقلاب ===
حضرت امام:
حضرت امام:


«روحانیون وابسته و مقدس نما و تحجر گرا هم کم نبودند و نیستند. در حوزه‌های علمیه هستند افرادی که علیه انقلاب و اسلام ناب محمدی فعالیت دارند. امروز عده‌ای با ژست تقدس مآبی چنان تیشه به ریشه دین و انقلاب و نظام می‌زنند که گویی وظیفه‌ای غیر از این ندارند.»<ref>صحیفه نور، ج۲۱، ص۲۷۸-۲۷۹</ref>
«روحانیون وابسته و مقدس نما و تحجر گرا هم کم نبودند و نیستند. در حوزه‌های علمیه هستند افرادی که علیه انقلاب و اسلام ناب محمدی فعالیت دارند. امروز عده‌ای با ژست تقدس مآبی چنان تیشه به ریشه دین و انقلاب و نظام می‌زنند که گویی وظیفه‌ای غیر از این ندارند.»<ref>صحیفه نور، ج۲۱، ص۲۷۸-۲۷۹</ref>


مقام معظم رهبری :
مقام معظم رهبری:


«اگر در گوشه و کنار از معممان کسانی پیدا بشوند که امتیاز عظیمی را که امروز، نظام اسلامی به مسلمین و مؤمنین و روحانیون و علما داده است، درک نکنند و خدای نکرده در اظهاراتشان حرفی باشد که مردم را نسبت به این نظام یا بدبین کند ویا مردد نماید... این افراد بلاشک عملشان، خیانت به اسلام و قرآن و مسلمین است وباید با برخورد خودِ جامعه روحانیت مواجه بشود.»<ref>بیانات در دیدار با چامعه وعاظ تهران و اعضای شورای هماهنگی سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۱/۵/۱۳۶۸</ref>
«اگر در گوشه و کنار از معممان کسانی پیدا بشوند که امتیاز عظیمی را که امروز، نظام اسلامی به مسلمین و مؤمنین و روحانیون و علما داده است، درک نکنند و خدای نکرده در اظهاراتشان حرفی باشد که مردم را نسبت به این نظام یا بدبین کند ویا مردد نماید... این افراد بلاشک عملشان، خیانت به اسلام و قرآن و مسلمین است وباید با برخورد خودِ جامعه روحانیت مواجه بشود.»<ref>بیانات در دیدار با چامعه وعاظ تهران و اعضای شورای هماهنگی سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۱/۵/۱۳۶۸</ref>


ب: وابستگی به دنیا و دنیا طلبان و سازش با دشمنان  
=== وابستگی به دنیا و دنیا طلبان و سازش با دشمنان ===
 
حضرت امام:
حضرت امام :


«بزرگترین فرق روحانیت و علمای متعهد اسلام با روحانی نما‌ها در همین است که علمای مبارز اسلام همیشه هدف تیرهای زهر آگین جهان خواران بوده‌اند و اولین تیرهای حادثه قلب آنان را نشانه رفته است ولی روحانی نماها در کنف حمایت زرپرستان دنیا طلب، مروج باطل یا ثناگوی ظلمه و مؤید آنان بوده‌اند. تا به حال یک آخوند درباری یا یک روحانی وهابی را ندیده‌ایم که در برابر ظلم وشرک و کفر، خصوصاً در مقابل شوروی متجاوز و آمریکای جهانخوار ایستاده باشد.»<ref>صحیفه نور، ج۲۱، ص۱۲۰-۱۲۱</ref>
«بزرگترین فرق روحانیت و علمای متعهد اسلام با روحانی نما‌ها در همین است که علمای مبارز اسلام همیشه هدف تیرهای زهر آگین جهان خواران بوده‌اند و اولین تیرهای حادثه قلب آنان را نشانه رفته است ولی روحانی نماها در کنف حمایت زرپرستان دنیا طلب، مروج باطل یا ثناگوی ظلمه و مؤید آنان بوده‌اند. تا به حال یک آخوند درباری یا یک روحانی وهابی را ندیده‌ایم که در برابر ظلم وشرک و کفر، خصوصاً در مقابل شوروی متجاوز و آمریکای جهانخوار ایستاده باشد.»<ref>صحیفه نور، ج۲۱، ص۱۲۰-۱۲۱</ref>


مقام معظم رهبری :
مقام معظم رهبری:


«اگر جمعی از معمّمین سر سپرده و آخوندهای درباری، به طمع حطام ناپایدار دنیا، بر سر سفره ستمگران نشسته و قولاً و عملاً آنان را تأیید کردند، اکثریت علما و روحانیون و فضلا و طلاب جوان، در حصار مناعت و پرهیزگاری و پاکدامنی باقی مانده و اراده و توان مبارزه صادقانه و قدرتمندانه را حفظ کردند و اعتقاد راسخ به روحانیت شیعه را در دل آحاد مردم، زوال ناپذیر ساختند.»<ref>پیام به مناسبت اولین سالگرد ارتحال حضرت امام خمین (ره)، ۱۰/۳/۱۳۶۹</ref>
«اگر جمعی از معمّمین سر سپرده و آخوندهای درباری، به طمع حطام ناپایدار دنیا، بر سر سفره ستمگران نشسته و قولاً و عملاً آنان را تأیید کردند، اکثریت علما و روحانیون و فضلا و طلاب جوان، در حصار مناعت و پرهیزگاری و پاکدامنی باقی مانده و اراده و توان مبارزه صادقانه و قدرتمندانه را حفظ کردند و اعتقاد راسخ به روحانیت شیعه را در دل آحاد مردم، زوال ناپذیر ساختند.»<ref>پیام به مناسبت اولین سالگرد ارتحال حضرت امام خمین (ره)، ۱۰/۳/۱۳۶۹</ref>


ج: فقدان شناخت و آگاهی لازم  
=== فقدان شناخت و آگاهی لازم ===
 
حضرت امام
حضرت امام :


«استکبار وقتی که از نابودی مطلق روحانیت و حوزه‌ها مأیوس شد، دو راه برای ضربه زدن انتخاب نمود، یکی راه ارعاب و زور و دیگری راه خدعه و نفوذ در قرن معاصر. وقتی حربه ارعاب و تهدید چندان کارگر نشد، راههای نفوذ تقویت گردید. اولین و مهمترین حرکت، القای شعار جدایی دین از سیاست است که متأسفانه این حربه در حوزه و روحانیت تا اندازه‌ای کارگر شده است تا جایی که دخالت در سیاست دون شأن فقیه و ورود در معرکه سیاسیون تهمت وابستگی به اجانب را به همراه می‌آورد، یقیناً روحانیون مجاهد از نفوذ بیشتر زخم برداشته‌اند. گمان نکنید که تهمت وابستگی و افترای بی‌دینی را تنها اغیار به روحانیت زده است، هرگز، ضربات روحانیت ناآگاه وآگاه وابسته به مراتب کاریتر از اغیار بوده و هست.»<ref>صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۷۸</ref>
«استکبار وقتی که از نابودی مطلق روحانیت و حوزه‌ها مأیوس شد، دو راه برای ضربه زدن انتخاب نمود، یکی راه ارعاب و زور و دیگری راه خدعه و نفوذ در قرن معاصر. وقتی حربه ارعاب و تهدید چندان کارگر نشد، راههای نفوذ تقویت گردید. اولین و مهمترین حرکت، القای شعار جدایی دین از سیاست است که متأسفانه این حربه در حوزه و روحانیت تا اندازه‌ای کارگر شده است تا جایی که دخالت در سیاست دون شأن فقیه و ورود در معرکه سیاسیون تهمت وابستگی به اجانب را به همراه می‌آورد، یقیناً روحانیون مجاهد از نفوذ بیشتر زخم برداشته‌اند. گمان نکنید که تهمت وابستگی و افترای بی‌دینی را تنها اغیار به روحانیت زده است، هرگز، ضربات روحانیت ناآگاه وآگاه وابسته به مراتب کاریتر از اغیار بوده و هست.»<ref>صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۷۸</ref>
۶۰۲

ویرایش