روایت روزه گرفتن سه روز آخر ماه شعبان برابر با پاداش دو ماه روزه گرفتن

سؤال

آیا این روایت معتبر است: «روزه گرفتن سه روز آخرماه شعبان ثواب دو ماه پي درپي را دارد»؟ چرا در مفاتيح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی و مفاتيح نوين آیه الله آقاي مكارم شیرازی نيامده است؟

{پاسخ}} روایت پاداش دوماه روزه داشتن سه روز آخر شعبان از امام صادق(ع) و امام رضا(ع) نقل شده است. سند هر دو حدیث ضعیف است. هدف نویسنده مفاتیح الجنان جمع آوری همه روایات در باب مستحبات عبادی نبود تا گفته شود چرا روایات اهمیت روزه سه روز آخر ماه شعبان نیامده است. مفاتیح نوین نیز کتاب جدید نیست تا مطالب اضافی داشته باشد و بلکه دسته بندی همان کتاب مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی می‌باشد؛ البته سند حدیث نیز به خاطر ضعیف بودنش، معتبر نیست.

متن حدیث

امام صادق(ع) فرمود:

شیخ صدوق این روایت را در کتاب فضائل الاشهر الثلاثه با سند دیگری از امام رضا(ع) نقل کرده است.[۲]

سند حدیث

سند اول از امام صادق(ع)

نام محمد بن علی مَاجِيلَوَيْهِ اولین راوی این حدیث در کتاب رجال الطوسی بدون مدح ذم آمده است.[۳] تفرشی می‌نویسد علامه حلی سند شیخ صدوق را به منصور بن حازم صحیح می‌داند و در این سند نام مجمد بن علی ماجیلویه نیز هست.[۴] برخی از محققان از این سخن استفاده کرده‌اند که وی ثقه است.[۵]

محمد بن علی الکوفی القرشی راوی دیگر این حدیث متهم به غلو است.[۶] وی فاسد المذهب و از دروغگویان مشهور بوده است.[۷]

نجاشی محمد بن سنان را جدا ضعیف می‌داند و می‌نویسد به روایاتش اعتمادی نیست.[۸] شیخ طوسی نیز وی را ضعیف دانسته است.[۹]

مفضل بن عمر دیگر راوی این حدیث نیز مورد اختلاف علمای رجال است و برخی وی را ضعیف دانسته‌اند.[۱۰]

سند حدیث به خاطر توثیق صریح نشدن محمد بن علی ماجیلویه، ضعیف بودن محمد بن علی الکوفی، محمد بن سنان و اختلافی بودن وثاقت مفضل بن عمر، قابل اعتماد نیست.

سند دوم از امام رضا(ع)

وثاقت محمد بن ابراهیم بن اسحاق ثابت نیست هر چند از روایاتش شیعه بودنش استفاده می‌شود.[۱۱]

درباره احمد بن محمد کوفی دیگر راوی این حدیث غیر از سخن شیخ طوسی که وی را از اصحاب امام کاظم می‌داند، در کتب رجالی سخنی نیامده است.‏[۱۲] برخی از محققان وی را مجهول الحال دانسته‌اند. [۱۳]

سند حدیث به خاطر توثیق نشدن محمد بن ابراهیم بن اسحاق و احمد بن محمد کوفی استناد نمی‌باشد.

نیامدن این حدیث در مفتیح الجنان و مفاتیح نوین

مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی همه روایات مستحبی را ندارد. مفاتیح نوین نیز کتاب جدیدی نیست تا مطالبی بدان اضافه شود و بلکه همان مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی با دسته بندی خاص می‌باشد.

منابع

  1. ابن بابويه، محمد، الأمالي، تهران، کتابچی، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش، ص۶۷۰، مجلس۹۵،حدیث۸.
  2. ابن بابويه، محمد، فضائل الأشهر الثلاثه، قم، کتابفروشی داوری، چاپ اول، ۱۳۹۶ق، ص۵۳، حدیث ۳۱ و ص۱۱۵، حدیث۱۰۹.
  3. طوسى، محمد، رجال الطوسي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ سوم، ۱۳۷۳ش، ص۴۳۷.
  4. تفرشى، مصطفى، نقد الرجال، قم، موسسه آل البيت(ع) لإحياء التراث، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، ج‏۴، ص۲۷۹.
  5. حسينى حلى، حسين، زبده الأقوال في خلاصه الرجال، قم، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، سازمان چاپ و نشر، چاپ اول، ۱۴۲۸ق، ص۳۴۸. مازندرانى حائرى، محمد، منتهى المقال في أحوال الرجال، قم، موسسه آل البيت(ع) لإحياء التراث، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج‏۶، ص۱۳۲.
  6. كشى، محمد، اختيار معرفه الرجال، قم، موسسه آل البيت(ع) لإحياء التراث، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج‏۲، ص۸۲۳.
  7. قهپايى، عنايهالله، مجمع الرجال، قم، اسماعيليان، چاپ دوم، ۱۳۶۴ش، ج‏۵، ص۲۶۳.
  8. نجاشى، احمد، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۳۲۸.
  9. طوسى، محمد، رجال الطوسي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ سوم، ۱۳۷۳ش، ص۳۶۴.
  10. حلى، حسن بن على، الرجال، تهران، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۴۲ش، قسمت دوم، ص۵۱۸.
  11. خوئی، ابو القاسم، معجم‏رجال‏الحديث، قم، مرکز نشر آثار شیعه، ۱۴۱۰ق/ ۱۳۶۹ش، ج۱۴، ص۲۲۰.
  12. مامقانى، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال(چاپ رحلي)، بى نا، بى جا، چاپ اول، ج۱، ص۹۳.
  13. بروجردی، علی، طرائف المقال، قم، مكتبه المرعشي النجفي، چاپ اول، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۸۰. جواهری، محمد، المفيد من معجم رجال الحديث، قم، مكتبه المحلاتي، چاپ دوم، ۱۴۲۴ق، ص۴۷.