رفتار والدین با دختران: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}


{{سوال}}بر اساس تعالیم دینی، سبک رفتاری والدین با دختران چگونه است؟{{پایان سوال}}
{{سوال}}بر اساس تعالیم دینی، سبک رفتاری والدین با دختران چگونه است؟{{پایان سوال}}


{{پاسخ}}والدین باید در زمینه‌های مختلف در تربیت و رفتار با دختران در خانواده دقت داشته و ایشان را ارج نهند. توجه به مقام دختر در اسلام مورد توجه قرار گرفته و نباید والدین تحت تأثیر افکار جاهلی، این مقام را تنزّل دهند.
{{پاسخ}}والدین باید در زمینه‌های مختلف در تربیت و رفتار با دختران در خانواده دقت داشته و ایشان را ارج نهند. توجه به مقام دختر در اسلام مورد توجه قرار گرفته و نباید والدین تحت تأثیر افکار جاهلی، این مقام را تنزّل دهند. در قرآن، کشتن دختران را بشدت محکوم کرده است. در روایات فراوانی به ارزش و حرمت دختران اشاره شده است. در زمانی که دختر و زن ارزشی برای مردان خانواده نداشت، اسلام تأکید زیادی بر جایگاه دختران و عدم تبعیض بین فرزندان دختر و پسر داشته است.
 
تربیت دختران باید به گونه‌ای باشد که حیا و شرم در آنها ملکه شود و همینطور بتوانند برای زندگی زناشویی آماده شوند و فرزند خودشان را تربیت کنند. والدین باید در نظر داشته باشند هیچگاه دختر را کوچک نشمارند و برای او عزت و احترام قائل باشند. و بین پسر و دختر تفاوتی قائل نباشند. و باید بدانند که دختر در آن سن و سال شکننده و حساس است و باید از مهر  و محبت برخوردار باشد تا از لحاظ عاطفی تأمین گردد و به دیگران پناه نیاورد. فارغ از جنبه عاطفی، دیگر نیازهای او بخصوص مادی باید سوی والدین تأمین شود تا خانه و خانواده برای دختر همیشه یک پناهگاه خوب و ثابت و امن باشد.


== ارزش دختر و احترام به او ==
== ارزش دختر و احترام به او ==
در داستانی که قرآن درباره دختران شعیب گزارش می‌کند، شیوه درست برخورد با دختران به روشنی تبیین می‌گردد و احترام واقعی و عملی نشان داده می‌شود. [[حضرت شعیب(ع)]] هنگامی که با پیشنهاد به کارگیری حضرت موسی (ع) به دلیل قدرت بدنی و امانت از سوی دختران رو به رو می‌شود، آن را می‌پذیرد<ref>یکی از آن دو [دختر] گفت: «ای پدر، او را استخدام کن، چرا که بهترین کسی است که استخدام می‌کنی: هم نیرومند [و هم‌] در خور اعتماد است.» آیه ۲۶ سوره قصص</ref> و نشان می‌دهد که مشاوره با دختران و زنان هنگامی که با دلیل و برهان همراه باشد نه تنها نادرست نیست بلکه امری درست و راست می‌باشد.
در داستانی که قرآن درباره دختران شعیب گزارش می‌کند، شیوه درست برخورد با دختران به روشنی تبیین می‌گردد و احترام واقعی و عملی نشان داده می‌شود. [[حضرت شعیب(ع)]] هنگامی که با پیشنهاد به کارگیری [[حضرت موسی(ع)]] به دلیل قدرت بدنی و امانت از سوی دختران رو به رو می‌شود، آن را می‌پذیرد<ref>یکی از آن دو [دختر] گفت: «ای پدر، او را استخدام کن، چرا که بهترین کسی است که استخدام می‌کنی: هم نیرومند [و هم‌] در خور اعتماد است.» آیه ۲۶ سوره قصص</ref> و نشان می‌دهد که مشاوره با دختران و زنان هنگامی که با دلیل و برهان همراه باشد نه تنها نادرست نیست بلکه امری درست و راست می‌باشد.


در آیات دیگر قرآن کریم نیز بر نهی از تنفر از فرزند دختر و تکریم او تأکیدات فراوانی شده و وضعیت برخورد کفار با فرزندان دختر و زنده به گور کردن ایشان در زمان جاهلیت مورد سرزنش قرآن قرار گرفته است: {{قرآن|وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ خَشْیَه إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیَّاکُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ کانَ خِطْأً کَبیرا|ترجمه=فرزندان خویش را از ترس فقر نکشید، مائیم که به آنها و به شما روزی می‌دهیم، کشتن آنها گناه بزرگی است.|سوره=اسراء|آیه=۳۱}}
در آیات دیگر قرآن کریم نیز بر نهی از تنفر از فرزند دختر و تکریم او تأکیدات فراوانی شده و وضعیت برخورد کفار با فرزندان دختر و زنده به گور کردن ایشان در زمان جاهلیت مورد سرزنش قرآن قرار گرفته است: {{قرآن|وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ خَشْیَه إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیَّاکُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ کانَ خِطْأً کَبیرا|ترجمه=فرزندان خویش را از ترس فقر نکشید، مائیم که به آنها و به شما روزی می‌دهیم، کشتن آنها گناه بزرگی است.|سوره=اسراء|آیه=۳۱}}
خط ۳۷: خط ۳۸:
- عادت دادن به پوشش زنانه و خاص خود، نوع آرایش‌ها و بیرون، که خود در طرز رفتار مؤثر است.
- عادت دادن به پوشش زنانه و خاص خود، نوع آرایش‌ها و بیرون، که خود در طرز رفتار مؤثر است.


- هدیه دادن و تقدیم دختران بر پسران، یکی از چیزهایی که دل‌ها را به هم نزدیک می‌کند هدیه دادن است. والدین می‌توانند با در نظر گرفتن این امر، در یکی از اعیاد مذهبی برایش چادر، چادر نماز، مقنعه و دیگر ملزومات حجاب را تهیه کنند و به او هدیه بدهند. اگر به این‌ها علاقه خاصی ندارد در کنار هدیه‌ای که به او می‌دهند از هدیه‌های فوق نیز استفاده کنند. به وی بگویند: دختر خوبم چون قلب تو پاکتر از ماست برایمان دعا کن چون خداوند نوجوانان را دوست دارد و دعایشان زودتر پذیرفته می‌شود. کتاب‌هایی جذاب برای او خریداری کنند که متناسب سن او و در مورد حجاب و دیگر مسائل دینی باشد و از او بخواهند نکات زیبای این کتاب‌ها را برای پدر و مادر بگوید.
- هدیه دادن و تقدیم دختران بر پسران، یکی از چیزهایی که دل‌ها را به هم نزدیک می‌کند هدیه دادن است. پیامبر اکرم(ص) در این رابطه می‌فرمایند: «هر کس به بازار رود و هدیه‌ای برای خانواده‌اش بخرد و ببرد، [پاداش او] مانند کسی است که برای نیازمندان صدقه می‌برد. [و هنگامی که هدیه را به خانه می‌برد]، باید، قبل از پسران، به دختران بدهد، زیرا کسی که دخترش را شادمان کند، مانند کسی است که یک بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده است».<ref>حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، قم‏: مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام)، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۵۱۴.</ref>
 
پیامبر اکرم(ص) در این رابطه می‌فرمایند: «هر کس به بازار رود و هدیه‌ای برای خانواده‌اش بخرد و ببرد، [پاداش او] مانند کسی است که برای نیازمندان صدقه می‌برد. [و هنگامی که هدیه را به خانه می‌برد]، باید، قبل از پسران، به دختران بدهد، زیرا کسی که دخترش را شادمان کند، مانند کسی است که یک بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده است».<ref>حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، قم‏: مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام)، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۵۱۴.</ref>
 
- عدم تبعیض و تحقیر دختران در خانواده، پیامبر (ص) با اشاره به حفظ عزّت و ارزشمندی فرزند و عوارض روانی عملکردهای نامطلوب، نسبت به دختر فرمود: «کسی که فرزند دختری داشته باشد و او را اذیت نکند و توهین نکند و پسر را بر او ترجیح ندهد، خداوند، او را وارد بهشت می‌کند».<ref>نوری، حسین بن محمد تقی، ‏مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏، قم‏: مؤسسه آل البیت علیهم السلام‏، ۱۴۰۸ق ج۲، ص۱۱۸.</ref>
*
در این حدیث، چند نکته وجود دارد:
 
الف) سه رفتار نامطلوب برخی از والدین نسبت به دخترانشان مورد توجّه قرار گرفته و از این که رفتارهایی از خود بروز دهند که دخترشان را «آزار» دهند یا احساس «تحقیر» کنند یا بین آنها و پسرانشان «تبعیض» روا دارند، برحذر داشته شده‌اند.
 
ب) این رفتارها چون آثار نامطلوب روانی روی دختر می‌گذارد، جایز نیست و چنین والدینی را جهنّمی می‌سازد. بندورا (۱۹۶۹) در مورد سبب‌شناسی اختلالات جنسی (از جمله مبدّل پوشی جنسی)، معتقد است که والدین، خودآگاه یا ناخودآگاه، با تأکید و ارائه الگوهای جنسیتی مشخّص، زمینه تمایل فرزندشان به پوشیدن لباس جنس مخالف و ارضای جنسی از این طریق را از کودکی، در او پی‌ریزی می‌کنند.
 
ج. اثر کنترل نفس و انجام ندادن این نوع رفتارها از سوی والدین، ضمانت خداوند متعال، برای ورود والدین به بهشت محسوب می‌شود.<ref>فقیهی، علی‌نقی، تربیت جنسی از منظر قرآن و حدیث، قم: دارالحدیث، ۱۳۸۳، ص۱۰۷.</ref>


- عدم تبعیض و تحقیر دختران در خانواده، پیامبر (ص) با اشاره به حفظ عزّت و ارزشمندی فرزند و عوارض روانی عملکردهای نامطلوب، نسبت به دختر فرمود: «کسی که فرزند دختری داشته باشد و او را اذیت نکند و توهین نکند و پسر را بر او ترجیح ندهد، خداوند، او را وارد بهشت می‌کند».<ref>نوری، حسین بن محمد تقی، ‏مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏، قم‏: مؤسسه آل البیت علیهم السلام‏، ۱۴۰۸ق ج۲، ص۱۱۸.</ref><ref>فقیهی، علی‌نقی، تربیت جنسی از منظر قرآن و حدیث، قم: دارالحدیث، ۱۳۸۳، ص۱۰۷.</ref>
=== جنبه عاطفی ===
=== جنبه عاطفی ===
- منزل باید کانون مهر و محبت برای دختران باشد تا ایشان کاملاً از جهت عاطفی ارضاء گردند. اگر به این امر توجه نشود، ایشان به دنبال ارضاء این نیاز از راه‌های دیگر بر می‌آید. در منزل باید رابطه‌ای صمیمی با او وجود داشته باشد. ابعاد مثبت شخصیت او مورد تشویق قرار گیرد و از این صفات خوبش نزد دیگران (محارم) تعریف و تمجید شود.<ref>سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۶، ص۳۸.</ref>
- منزل باید کانون مهر و محبت برای دختران باشد تا ایشان کاملاً از جهت عاطفی ارضاء گردند. اگر به این امر توجه نشود، ایشان به دنبال ارضاء این نیاز از راه‌های دیگر بر می‌آید. در منزل باید رابطه‌ای صمیمی با او وجود داشته باشد. ابعاد مثبت شخصیت او مورد تشویق قرار گیرد و از این صفات خوبش نزد دیگران (محارم) تعریف و تمجید شود.<ref>سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۶، ص۳۸.</ref>
خط ۶۰: خط ۵۰:
- در عین غرق داشتن او در عواطف و غرور می‌کوشیم از وادی عقل دورش نداریم که عقل کنترل‌کننده احساسات است.
- در عین غرق داشتن او در عواطف و غرور می‌کوشیم از وادی عقل دورش نداریم که عقل کنترل‌کننده احساسات است.


- پدر و مادر باید در طول شبانه روز، قسمتی از وقت خود را به او اختصاص داده و با او از مدرسه‌اش، دوستش، نیازهایش، سخن بگویند. در مورد نظافت منزل و دکوراسیون آن نظرخواهی نمایند. این گفتگوهای صمیمی والدین را به دخترشان نزدیک‌تر می‌کند به گونه‌ای که هیچ‌گاه والدین را از خود دور نمی‌پندارد و ایشان را نزدیک‌ترین دوستان خود می‌پندارد و به گفته‌هایشان توجه می‌کند و حاضر نیست دلشان را آزرده کند و…. والدین سعی کنند هیچگاه به‌طور مستقیم او را نصیحت نکنند. سعی کنند در مذاکره‌های خود با سؤال‌های هدفمند او را به فکر وادارند. بگذارند قضاوت با خودش باشد به عنوان مثال می‌توانند این گونه شروع کنند: فلانی عجب خوش‌اخلاق است همه از او تعریف می‌کنند به نظر تو چه خوبی‌هایی دارد که همه از او خوب می‌گویند؟ شاید بخاطر این باشد که به زیارت امام یا امام زاده می‌رود و یا… همین‌طور ادامه دهند تا او خود به این نکته برسد که رعایت حجاب در زندگی مؤثر است.
- پدر و مادر باید در طول شبانه روز، قسمتی از وقت خود را به او اختصاص داده و با او از مدرسه‌اش، دوستش، نیازهایش، سخن بگویند. در مورد نظافت منزل و دکوراسیون آن نظرخواهی نمایند. این گفتگوهای صمیمی والدین را به دخترشان نزدیک‌تر می‌کند به گونه‌ای که هیچ‌گاه والدین را از خود دور نمی‌پندارد و ایشان را نزدیک‌ترین دوستان خود می‌پندارد و به گفته‌هایشان توجه می‌کند و حاضر نیست دلشان را آزرده کند.


- هرگز در بین جمع از او انتقاد نکنند،<ref>امام علی (علیه‌السلام) نُصحک بین الملاء تقریعٌ؛ نصیحت و انتقاد در بین جمع باعث خرد شدن شخصیت طرف مقابل است. (خوانساری، آقاجمال، شرح غرر الحکم و درر الکلم، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۶۶ش، ج۷، ص۳۸۲)، به نقل از محدثی، جواد، اخلاق معاشرت. بوستان کتاب، چاپ پنجم، ۱۳۸۲، ص۳۱۱.</ref> در انتقاد از صفت بد او هیچ‌گاه به کل شخصیت او حمله نکنند یعنی نگویند: «من شما را دوست ندارم». بگویند من این رفتار خاص شما را دوست ندارم. برای انتقاد کردن سعی کنند از نکات مثبت شخصیت او سخن بگویند و بعد به‌طور غیرمستقیم از او انتقاد کنند. سعی کنند انتقادهای خود را در قالب جملات امر و نهی بیان نکنند و بجای آنها از جملاتی مثل «شاید بهتر باشد»، «به نظر شما آیا این‌طور باشد بهتر نیست» و… استفاده کنند.<ref>شرفی، محمدرضا، جوان و نیروی چهارم زندگی، انتشارات سروش، چاپ دوم، ۱۳۸۰، ص۲۴–۲۱.</ref>
- هرگز در بین جمع از او انتقاد نکنند.<ref>امام علی (علیه‌السلام) نُصحک بین الملاء تقریعٌ؛ نصیحت و انتقاد در بین جمع باعث خرد شدن شخصیت طرف مقابل است. (خوانساری، آقاجمال، شرح غرر الحکم و درر الکلم، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۶۶ش، ج۷، ص۳۸۲)، به نقل از محدثی، جواد، اخلاق معاشرت. بوستان کتاب، چاپ پنجم، ۱۳۸۲، ص۳۱۱.</ref> در انتقاد از صفت بد او هیچ‌گاه به کل شخصیت او حمله نکنند یعنی نگویند: «من شما را دوست ندارم». بگویند من این رفتار خاص شما را دوست ندارم. برای انتقاد کردن سعی کنند از نکات مثبت شخصیت او سخن بگویند و بعد به‌طور غیرمستقیم از او انتقاد کنند. سعی کنند انتقادهای خود را در قالب جملات امر و نهی بیان نکنند و بجای آنها از جملاتی مثل «شاید بهتر باشد»، «به نظر شما آیا این‌طور باشد بهتر نیست» و… استفاده کنند.<ref>شرفی، محمدرضا، جوان و نیروی چهارم زندگی، انتشارات سروش، چاپ دوم، ۱۳۸۰، ص۲۴–۲۱.</ref>


- او را مقایسه نکنند. صفات بد او را با صفات خوب دیگران مقایسه نکنند. خوبی‌های دیگران را به رخ او نکشند. طوری رفتار کنند که احساس کند او و شخصیت‌اش نزد والدین محبوب و دوست داشتنی هستند. بگویند: امروز از دیروز دوست داشتنی‌تر شده‌ای، چون امروز نمازت را اول وقت خواندی (البته خود والدین نیز باید در عمل به این مسایل دینی توجه داشته باشند و گرنه انتظار صحیحی نیست که خودشان رعایت نکنند و از او انتظار داشته باشند).
- او را مقایسه نکنند. صفات بد او را با صفات خوب دیگران مقایسه نکنند. خوبی‌های دیگران را به رخ او نکشند. طوری رفتار کنند که احساس کند او و شخصیت‌اش نزد والدین محبوب و دوست داشتنی هستند. بگویند: امروز از دیروز دوست داشتنی‌تر شده‌ای، چون امروز نمازت را اول وقت خواندی (البته خود والدین نیز باید در عمل به این مسایل دینی توجه داشته باشند و گرنه انتظار صحیحی نیست که خودشان رعایت نکنند و از او انتظار داشته باشند).
۱۵٬۱۶۱

ویرایش