رفتار والدین با دختران: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
{{سوال}}بر اساس تعالیم دینی، سبک رفتاری والدین با دختران چگونه است؟{{پایان سوال}}
{{سوال}}بر اساس تعالیم دینی، سبک رفتاری والدین با دختران چگونه است؟{{پایان سوال}}


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}والدین باید در زمینه‌های مختلف در تربیت و رفتار با دختران در خانواده دقت داشته و ایشان را ارج نهند. توجه به مقام دختر در اسلام مورد توجه قرار گرفته و نباید والدین تحت تأثیر افکار جاهلی، این مقام را تنزّل دهند.


== ارزش دختر و احترام به او ==
در داستانی که قرآن درباره دختران شعیب گزارش می‌کند، شیوه درست برخورد با دختران به روشنی تبیین می‌گردد و احترام واقعی و عملی نشان داده می‌شود. حضرت شعیب (ع) هنگامی که با پیشنهاد به کارگیری حضرت موسی (علیه‌السلام) به دلیل قدرت بدنی و امانت از سوی دختران رو به رو می‌شود، آن را می‌پذیرد و نشان می‌دهد که مشاوره با دختران و زنان هنگامی که با دلیل و برهان همراه باشد نه تنها نادرست نیست بلکه امری درست و راست می‌باشد.


در داستانی که قرآن درباره دختران شعیب گزارش می‌کند، شیوه درست برخورد با دختران به روشنی تبیین می‌گردد و احترام واقعی و عملی نشان داده می‌شود. حضرت شعیب (علیه‌السلام) هنگامی که با پیشنهاد به کارگیری حضرت موسی (علیه‌السلام) به دلیل قدرت بدنی و امانت از سوی دختران رو به رو می‌شود، آن را می‌پذیرد و نشان می‌دهد که مشاوره با دختران و زنان هنگامی که با دلیل و برهان همراه باشد نه تنها نادرست نیست بلکه امری درست و راست می‌باشد.
در آیات دیگر قران کریم نیز برنهی از تنفر از فرزند دختر و تکریم او تأکیدات فراوانی شده و وضعیت برخورد کفار با فرزندان دختر و زنده به گور کردن ایشان در زمان جاهلیت مورد سرزنش قرآن قرار گرفته است: «وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ خَشْیَه إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیَّاکُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ کانَ خِطْأً کَبیرا؛ فرزندان خویش را از ترس فقر نکشید، مائیم که به آنها و به شما روزی می‌دهیم، کشتن آنها گناه بزرگی است‏».<ref>اسراء: ۳۱.</ref> ضمن اینکه سوره مبارکه کوثر در شأن میلاد حضرت زهرا (س) و تکریم این مقام نازل شده است.
 
در آیات دیگر قران کریم نیز برنهی از تنفر از فرزند دختر و تکریم او تأکیدات فراوانی شده و وضعیت برخورد کفار با فرزندان دختر و زنده به گور کردن ایشان در زمان جاهلیت مورد سرزنش قرآن قرار گرفته است: «وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ خَشْیَه إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیَّاکُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ کانَ خِطْأً کَبیرا؛ فرزندان خویش را از ترس فقر نکشید، مائیم که به آنها و به شما روزی می‌دهیم، کشتن آنها گناه بزرگی است‏».<ref>اسراء: ۳۱.</ref> ضمن اینکه سوره مبارکه کوثر در شأن میلاد حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) و تکریم این مقام نازل شده است.


در روایات نیز برای فرزند دختر ارزش و احترام خاصی قائل شده است. از جمله این روایات به سه روایت اشاره می‌کنیم:
در روایات نیز برای فرزند دختر ارزش و احترام خاصی قائل شده است. از جمله این روایات به سه روایت اشاره می‌کنیم:


امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «اَلبَناتُ حَسَناتٌ وَ البَنُونَ نِعَمٌ فَالحَسَناتُ تُثابُ عَلَیهِنَّ وَ النِّعمَه تُسأَلُ عَنها؛ دختران خوبی‌ها و پسران نعمت‌اند، به خوبی‌ها ثواب می‌دهند و از نعمت‌ها سئوال می‌شود».<ref>حرانی، ابن شعبه، حسین بن روح، تحف العقول، قم: جامعهٔ مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۴ق، ص۳۸۲.</ref>
امام صادق (ع) می‌فرماید: «اَلبَناتُ حَسَناتٌ وَ البَنُونَ نِعَمٌ فَالحَسَناتُ تُثابُ عَلَیهِنَّ وَ النِّعمَه تُسأَلُ عَنها؛ دختران خوبی‌ها و پسران نعمت‌اند، به خوبی‌ها ثواب می‌دهند و از نعمت‌ها سئوال می‌شود».<ref>حرانی، ابن شعبه، حسین بن روح، تحف العقول، قم: جامعهٔ مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۴ق، ص۳۸۲.</ref>


پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرمایند: «نِعْمَ الْوَلَدُ الْبَنَاتُ مُلْطِفَاتٌ مُجَهِّزَاتٌ مُونِسَاتٌ مُبَارَکَاتٌ مُفَلِّیَات‏؛ دختران چه فرزندان خوبی هستند: مهربان، باجهاز، اهل انس و الفت، با برکت و با نظافت می‌باشند».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، ‏کافی، قم‏: دار الحدیث، ‏۱۴۲۹ق، ج۱۱، ص۳۳۶.</ref>
پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «نِعْمَ الْوَلَدُ الْبَنَاتُ مُلْطِفَاتٌ مُجَهِّزَاتٌ مُونِسَاتٌ مُبَارَکَاتٌ مُفَلِّیَات‏؛ دختران چه فرزندان خوبی هستند: مهربان، باجهاز، اهل انس و الفت، با برکت و با نظافت می‌باشند».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، ‏کافی، قم‏: دار الحدیث، ‏۱۴۲۹ق، ج۱۱، ص۳۳۶.</ref>


از خالد بن برقی وارد است که: «بُشِّرَ النَّبِیُّ (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بِابْنَه فَنَظَرَ فِی وُجُوهِ أَصْحَابِهِ فَرَأَی الْکَرَاهَه فِیهِمْ فَقَالَ مَا لَکُمْ رَیْحَانَه أَشَمُّهَا وَ رِزْقُهَا عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ کَانَ صأَبَا بَنَاتٍ؛ رسول خدا را به میلاد دخترش فاطمه بشارت دادند؛ در چهره اصحاب خود نگریست و آنان را ناراحت یافت، فرمود: شما را چه می‌شود. (او همچون) شاخه ریحانی است که او را می‌بویم و روزیش بر خداوند عزّ و جلّ است».<ref>حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، قم‏: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۶۵.</ref>
از خالد بن برقی وارد است که: «بُشِّرَ النَّبِیُّ (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بِابْنَه فَنَظَرَ فِی وُجُوهِ أَصْحَابِهِ فَرَأَی الْکَرَاهَه فِیهِمْ فَقَالَ مَا لَکُمْ رَیْحَانَه أَشَمُّهَا وَ رِزْقُهَا عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ کَانَ صأَبَا بَنَاتٍ؛ رسول خدا را به میلاد دخترش فاطمه بشارت دادند؛ در چهره اصحاب خود نگریست و آنان را ناراحت یافت، فرمود: شما را چه می‌شود. (او همچون) شاخه ریحانی است که او را می‌بویم و روزیش بر خداوند عزّ و جلّ است».<ref>حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، قم‏: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۶۵.</ref>
خط ۲۱: خط ۲۱:
در خصوص برخورد با دختر، اسلام می‌خواهد دختران در دوران کودکی و نوجوانی مسائلی را بیاموزند که در سنین مربوط به حال و مخصوصاً آینده بدان نیاز دارند. مثل هنر زن بودن، تدبیرمنزل، حفظ و پاسداری از عفاف، مدیریت کانون، پرورش نسل، ارضای تمایلات، جهت‌دهی رغبت‌ها، بویژه از آن بابت که این امر برای پسران و دختران یکسان نیست و حتی اشتغال به سایر اموری که زاید بر وظیفه و موجب برتری و افتخار زن است و اسلام این تفاخر را برای او می‌پذیرد. طبیعی است که برای این مقاصد ویژگی‌هایی را در تربیت پذیرا شویم. نوع ویژگی‌ها متعدد و دامنه آن بسیار وسیع است. ما در این بررسی ناگزیریم با دیدی اجمالی و نظری سریع به آنها بنگریم
در خصوص برخورد با دختر، اسلام می‌خواهد دختران در دوران کودکی و نوجوانی مسائلی را بیاموزند که در سنین مربوط به حال و مخصوصاً آینده بدان نیاز دارند. مثل هنر زن بودن، تدبیرمنزل، حفظ و پاسداری از عفاف، مدیریت کانون، پرورش نسل، ارضای تمایلات، جهت‌دهی رغبت‌ها، بویژه از آن بابت که این امر برای پسران و دختران یکسان نیست و حتی اشتغال به سایر اموری که زاید بر وظیفه و موجب برتری و افتخار زن است و اسلام این تفاخر را برای او می‌پذیرد. طبیعی است که برای این مقاصد ویژگی‌هایی را در تربیت پذیرا شویم. نوع ویژگی‌ها متعدد و دامنه آن بسیار وسیع است. ما در این بررسی ناگزیریم با دیدی اجمالی و نظری سریع به آنها بنگریم


ویژگی‌های تربیتی و رفتار با دختران
== ویژگی‌های تربیتی و رفتار با دختران ==
 
'''جنبه فرهنگی''': تربیت دختران باید واجد ویژگی‌های ذیل باشد:<ref>قائمی، علی، سازندگی و تربیت دختران، تهران: انجمن اولیا و مربیان، ۱۳۸۴، ص۶۰–۵۴.</ref>
از جنبه فرهنگی: تربیت دختران باید واجد ویژگی‌های ذیل باشد:<ref>قائمی، علی، سازندگی و تربیت دختران، تهران: انجمن اولیا و مربیان، ۱۳۸۴، ص۶۰–۵۴.</ref>


- جهت‌دهی فکر و اندیشه به حیات خاص زنانه، چون گرم داشتن کانون پرورش نسل، رام کردن طبع سرکش مردان، چگونگی تبدیل خانه و منزل به محل سکون و آرامش یا مسکن، گسترش فکر خدمت و حمایت و پرستاری از ناتوان و کودک و…
- جهت‌دهی فکر و اندیشه به حیات خاص زنانه، چون گرم داشتن کانون پرورش نسل، رام کردن طبع سرکش مردان، چگونگی تبدیل خانه و منزل به محل سکون و آرامش یا مسکن، گسترش فکر خدمت و حمایت و پرستاری از ناتوان و کودک و…
خط ۲۹: خط ۲۸:
- ارائه فلسفه خاص حیات زن و نقش او در پهنه گیتی، راز چگونه زیستن و چگونه مردن، شناخت قدر خویش و مرز خود و آگاهی از وجود گوهر عفت در خود
- ارائه فلسفه خاص حیات زن و نقش او در پهنه گیتی، راز چگونه زیستن و چگونه مردن، شناخت قدر خویش و مرز خود و آگاهی از وجود گوهر عفت در خود


از جنبه اجتماعی:
'''جنبه اجتماعی:'''


- برخوردها و روابط اجتماعی او معقول و بر اساس اصل نیاز و در حد رفع آن است و حضورش در اجتماع جز در مورد ضرورت و بمانند مردان مطرح نیست.
- برخوردها و روابط اجتماعی او معقول و بر اساس اصل نیاز و در حد رفع آن است و حضورش در اجتماع جز در مورد ضرورت و بمانند مردان مطرح نیست.
خط ۵۶: خط ۵۵:
ج. اثر کنترل نفس و انجام ندادن این نوع رفتارها از سوی والدین، ضمانت خداوند متعال، برای ورود والدین به بهشت محسوب می‌شود.<ref>فقیهی، علی‌نقی، تربیت جنسی از منظر قرآن و حدیث، قم: دارالحدیث، ۱۳۸۳، ص۱۰۷.</ref>
ج. اثر کنترل نفس و انجام ندادن این نوع رفتارها از سوی والدین، ضمانت خداوند متعال، برای ورود والدین به بهشت محسوب می‌شود.<ref>فقیهی، علی‌نقی، تربیت جنسی از منظر قرآن و حدیث، قم: دارالحدیث، ۱۳۸۳، ص۱۰۷.</ref>


۳. از جنبه عاطفی:
'''جنبه عاطفی:'''


- منزل باید کانون مهر و محبت برای دختران باشد تا ایشان کاملاً از جهت عاطفی ارضاء گردند. اگر به این امر توجه نشود، ایشان به دنبال ارضاء این نیاز از راه‌های دیگر بر می‌آید. در منزل باید رابطه‌ای صمیمی با او وجود داشته باشد. ابعاد مثبت شخصیت او مورد تشویق قرار گیرد و از این صفات خوبش نزد دیگران (محارم) تعریف و تمجید شود.<ref>سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۶، ص۳۸.</ref>
- منزل باید کانون مهر و محبت برای دختران باشد تا ایشان کاملاً از جهت عاطفی ارضاء گردند. اگر به این امر توجه نشود، ایشان به دنبال ارضاء این نیاز از راه‌های دیگر بر می‌آید. در منزل باید رابطه‌ای صمیمی با او وجود داشته باشد. ابعاد مثبت شخصیت او مورد تشویق قرار گیرد و از این صفات خوبش نزد دیگران (محارم) تعریف و تمجید شود.<ref>سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۶، ص۳۸.</ref>
خط ۷۲: خط ۷۱:
- او را مقایسه نکنند. صفات بد او را با صفات خوب دیگران مقایسه نکنند. خوبی‌های دیگران را به رخ او نکشند. طوری رفتار کنند که احساس کند او و شخصیت‌اش نزد والدین محبوب و دوست داشتنی هستند. بگویند: امروز از دیروز دوست داشتنی‌تر شده‌ای، چون امروز نمازت را اول وقت خواندی (البته خود والدین نیز باید در عمل به این مسایل دینی توجه داشته باشند و گرنه انتظار صحیحی نیست که خودشان رعایت نکنند و از او انتظار داشته باشند).
- او را مقایسه نکنند. صفات بد او را با صفات خوب دیگران مقایسه نکنند. خوبی‌های دیگران را به رخ او نکشند. طوری رفتار کنند که احساس کند او و شخصیت‌اش نزد والدین محبوب و دوست داشتنی هستند. بگویند: امروز از دیروز دوست داشتنی‌تر شده‌ای، چون امروز نمازت را اول وقت خواندی (البته خود والدین نیز باید در عمل به این مسایل دینی توجه داشته باشند و گرنه انتظار صحیحی نیست که خودشان رعایت نکنند و از او انتظار داشته باشند).


۴. در جنبه مذهبی و اخلاق
'''جنبه مذهبی و اخلاق:'''


پایبندی به مذهب و اصول و ضوابط آن برای همگان از مرد و زن فرض است ولی بنا به مصالحی لازم است حالت خداترسی و تقوای در قول و فعل و رفتار را در زنان بیشتر کنیم. مسئولیت عظیم آنان در پرورش نسل آینده، امانتداریشان در اصل تکلیف خانوادگی، حفظ ذخایر اسلامی، گرم و پاک نگه داشتن کانون، وجوب حفظ عفت که در زنان از ارجحیتی برخوردار است، پاک داشتن دامن و رحم برای شناخته شدن نسل، سالم داشتن محیط جامعه و دور داشتن آن از تحریک‌ها، تهییج‌ها وسوسه‌ها ایجاب می‌کنند که رابطه زن با خدا محکمتر، اندیشیده‌تر و خالصانه‌تر از مرد باشد.
پایبندی به مذهب و اصول و ضوابط آن برای همگان از مرد و زن فرض است ولی بنا به مصالحی لازم است حالت خداترسی و تقوای در قول و فعل و رفتار را در زنان بیشتر کنیم. مسئولیت عظیم آنان در پرورش نسل آینده، امانتداریشان در اصل تکلیف خانوادگی، حفظ ذخایر اسلامی، گرم و پاک نگه داشتن کانون، وجوب حفظ عفت که در زنان از ارجحیتی برخوردار است، پاک داشتن دامن و رحم برای شناخته شدن نسل، سالم داشتن محیط جامعه و دور داشتن آن از تحریک‌ها، تهییج‌ها وسوسه‌ها ایجاب می‌کنند که رابطه زن با خدا محکمتر، اندیشیده‌تر و خالصانه‌تر از مرد باشد.
خط ۷۹: خط ۷۸:


به‌طور مثال در روایت آمده است که چون دختر شش ساله شد او را مبوس و پسر نیز چون از هفت سالگی گذشت زن را نبوسد. امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «إِذَا بَلَغَتِ الْجَارِیَه سِتَّ سِنِینَ فَلَا تُقَبِّلْهَا وَ الْغُلَامُ لَا یُقَبِّلُ الْمَرْأَه إِذَا جَازَ سَبْعَ سِنِین‏؛ دختر چون به شش سال رسد او را نبوس و پسر چون از هفت سال بگذرد زن را نبوسد»<ref>بروجردی، آقا حسین‏، جامع أحادیث الشیعه، تهران: فرهنگ سبز، ۱۳۸۶، ج۲۵، ص۶۴۶.</ref> یا در روایت دیگری وارد شده است که امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «مُبَاشَرَهُ الْمَرْأَهِ ابْنَتَهَا إِذَا بَلَغَتْ سِتَّ سِنِینَ شُعْبَهٌ مِنَ الزِّنَا»؛ مادری که آلت تناسلی دختر شش ساله خود را لمس کند، نوعی زنا مرتکب شده است».<ref>شیخ صدوق، ابن بابویه، محمد بن علی، ‏من لا یحضره الفقیه، قم‏: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ‏۱۴۱۳ق، ج‏۳، ص۴۳۶.</ref> پس والدین لازم است جوانب تربیت جنسی را رعایت نمایند.
به‌طور مثال در روایت آمده است که چون دختر شش ساله شد او را مبوس و پسر نیز چون از هفت سالگی گذشت زن را نبوسد. امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «إِذَا بَلَغَتِ الْجَارِیَه سِتَّ سِنِینَ فَلَا تُقَبِّلْهَا وَ الْغُلَامُ لَا یُقَبِّلُ الْمَرْأَه إِذَا جَازَ سَبْعَ سِنِین‏؛ دختر چون به شش سال رسد او را نبوس و پسر چون از هفت سال بگذرد زن را نبوسد»<ref>بروجردی، آقا حسین‏، جامع أحادیث الشیعه، تهران: فرهنگ سبز، ۱۳۸۶، ج۲۵، ص۶۴۶.</ref> یا در روایت دیگری وارد شده است که امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «مُبَاشَرَهُ الْمَرْأَهِ ابْنَتَهَا إِذَا بَلَغَتْ سِتَّ سِنِینَ شُعْبَهٌ مِنَ الزِّنَا»؛ مادری که آلت تناسلی دختر شش ساله خود را لمس کند، نوعی زنا مرتکب شده است».<ref>شیخ صدوق، ابن بابویه، محمد بن علی، ‏من لا یحضره الفقیه، قم‏: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ‏۱۴۱۳ق، ج‏۳، ص۴۳۶.</ref> پس والدین لازم است جوانب تربیت جنسی را رعایت نمایند.
در نتیجه والدین باید در زمینه‌های مختلفی که عرض شد، در تربیت و رفتار با دختران در خانواده دقت داشته و ایشان را ارج نهند. توجه به مقام دختر در اسلام مورد توجه قرار گرفته و نباید والدین تحت تأثیر افکار جاهلی، این مقام را تنزّل دهند.


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
۱۵٬۲۱۳

ویرایش