۷٬۰۶۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی'
بدون خلاصۀ ویرایش |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}}راه‌های رهایی از غفلت چیست؟{{پایان سوال}} | {{سوال}}راه‌های رهایی از غفلت چیست؟{{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}}راه‌های رهایی از [[غفلت]] شناخت [[عوامل غفلت|عوامل]] و [[پیامدهای غفلت]]، [[توبه]] و پشیمانی از [[گناه|گناهان گذشته]]، [[راه‌های دلبسته نشدن به دنیا|پرهیز از دنیازدگی]] و دوستی با [[مؤمن|مؤمنان]] است. دوستی با مؤمنان باعث می‌شود هنگام غفلت، آنها خدا را به انسان یادآوری کنند. | ||
استفاده از [[برنامه عملی محاسبه نفس]] و پرهیز از [[افراط]]، نیز برای رهایی از غفلت اثرگذار است. | |||
برای رهایی از غفلت اعمالی مانند [[عیادت|عیادت از مریض]]، [[شرکت در تشییع جنازه]]، [[زیارت حرم امامان(ع)]]، [[قرائت قرآن]] و [[موعظه|شنیدن موعظه]] سفارش شده است. | |||
== شناخت == | == شناخت == | ||
شناخت [[پیامدهای غفلت]] برای ایجاد انگیزه و تلاش برای رهایی از غفلت مؤثر است. | {{همچنین ببینید|پیامدهای غفلت|عوامل غفلت}} | ||
شناخت [[پیامدهای غفلت]] برای ایجاد انگیزه و تلاش برای رهایی از غفلت مؤثر است. | |||
همچنین انسانی که به جایگاه و ارزش خود آگاه | همچنین [[انسان|انسانی]] که به جایگاه و ارزش خود آگاه نیست و وظیفه‌های خود در برابر خدا را نمی‌داند، دچار غفلت می‌شود؛ به همین دلیل، اولین قدم شناختِ [[عوامل غفلت|عوامل]] و [[پیامدهای غفلت]] و شناخت حقیقت انسان و وظایف او در برابر خدا است.<ref name=":0">شيرواني، علي؛ چكيده اخلاق در قرآن، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۱، ص۵۹.</ref> | ||
یکی دیگر از موارد شناختی که باعث رهایی انسان از غفلت می‌شود، توجه به این است که [[خداوند]] همیشه و در همه حال به اعمال و احوال او آگاه است. | |||
یکی از | |||
== | == توبه == | ||
{{اصلی|توبه}} | |||
توبه به معنای پشیمانی و بازگشت از [[گناه]] به سوی خداوند، یکی از راهکارهای رهایی از غفلت است. انسان هرگاه متوجه غفلت خود شد، باید توبه کند؛ بنابراین به عقب انداختن توبه، بر غفلت و [[دوری از خدا]] می‌افزاید. انسان با تأخیر انداختن توبه، به‌تدریج از مسیر رشد دور می‌شود و بیشتر دچار غفلت از یاد خدا می‌شود. | |||
== پرهیز از دنیازدگی == | |||
{{همچنین ببینید|راه‌های دلبسته نشدن به دنیا}} | |||
یکی از راه‌های رهایی از غفلت پرهیز از دنیازدگی است. پرداختن به [[دنیا]] کاری پسندیده و لازم است؛ ولی غرق شدن در آن و فراموش کردن امور معنوی، باعث غفلت از خدا می‌شود. انسان برای اینکه بتواند بین پرداختن به امور دنیایی و یاد خدا جمع کند، باید با دید جهان‌بینیِ الهی به دنیا نگاه کند. با این دید، پشت هر نشانه‌ای از [[هستی]]، حکمتی از خدا دیده می‌شود.<ref name=":0" /> | |||
== اهل ذکر بودن == | == اهل ذکر بودن == | ||
ذکر گفتن با توجه به معنای آن، در رهایی انسان از غفلت مؤثر است. ذکرهای کوتاه با توجه به معنای آن، حالتی از هوشیاری دائمی در انسان ایجاد می‌کند و باعث می‌شود که فرد همیشه سپاسگزار خدا بوده و نسبت به وسوسه‌های شیطان حالت دفاعی به خود بگیرد. | [[ذکر|ذکر گفتن]] با توجه به معنای آن، در رهایی انسان از غفلت مؤثر است. ذکرهای کوتاه با توجه به معنای آن، حالتی از هوشیاری دائمی در انسان ایجاد می‌کند و باعث می‌شود که فرد همیشه [[شکر خدا|سپاسگزار خدا]] بوده و نسبت به [[وسوسه|وسوسه‌های شیطان]] حالت دفاعی به خود بگیرد. | ||
در روایتی امام علی(ع) مؤمن را همیشه در حال | در روایتی [[امام علی(ع)]] مؤمن را همیشه در حال ذکر خدا دانسته است.<ref name=":1">میزان الحکمه، دوره چهار جلدی، دارالحدیث قم، چاپ اول، ۱۴۱۶، جلد ۲، ص۹۶۶.</ref> به گفته او، کسی که مشغول به ذکر خدا است همنشین و نزدیک به خدا است. | ||
== دوستی با مؤمنان == | == دوستی با مؤمنان == | ||
انتخاب دوستان مؤمن در غفلت‌زدایی از انسان تأثیرگذار است. افراد مؤمن دلسوز همدیگر بوده و نسبت به انحراف و خطای همدیگر بی‌اعتنا نیستند. | انتخاب [[دوست|دوستان مؤمن]] در غفلت‌زدایی از انسان تأثیرگذار است. [[مؤمن|افراد مؤمن]] دلسوز همدیگر بوده و نسبت به انحراف و خطای همدیگر بی‌اعتنا نیستند. مؤمنان همدیگر را به [[معروف|خوبی‌ها]] سفارش می‌کنند و از [[منکر|بدی‌ها]] بازمی‌دارند؛ بنابراین، دوستی با مؤمنان باعث می‌شود آنان هنگام انحراف و غفلت، خدا و معنویت را به ما یادآورد شوند. | ||
فرد می‌تواند برای پیشرفت معنوی خود از دوستان مؤمن خود بخواهد عیب‌هایش را به او گوشزد کنند. بر پایه [[روایت|روایتی]]، [[امام صادق(ع)]] بهترین برادر خود را کسی دانسته که عیب‌های او را به وی [[هدیه]] کند؛ یعنی همان گونه که هدیه انسان را خوشحال می‌کند، مؤمن نیز از شناخت عیب‌های خود برای برطرف کردن آنها خوشحال می‌شود.<ref>مصباح یزدی، محمد تقی؛ پندهای امام صادق به ره جویان صادق، ۱۳۸۱، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ص۱۷۲، اقتباس.</ref> | |||
[[حضرت عیسی(ع)]] به [[حواریون]] سفارش کرد با کسی همنشینی داشته باشید که دیدارش شما را به یاد خدا اندازد و عمل او اشتیاق به [[آخرت]] را در شما ایجاد کند. | |||
دیدار با [[عالم|عالمان]] نیز از عوامل اثرگذار در رفع غفلت دانسته شده است. | |||
== | == استفاده از برنامه خودسازی == | ||
{{اصلی|برنامه عملی محاسبه نفس}} | |||
[[محاسبه نفس]] و داشتن برنامه‌ای برای خودسازی، یکی از راه‌های رهایی از غفلت است. بر پایه روایتی، [[امام کاظم(ع)]] کسی را که همه روزه به محاسبه اعمال خود نرسد نکوهیده است.<ref>۱۵۰ درس زندگی، ص۵۱.</ref> | |||
== | ساختار [[برنامه عملی خودسازی|برنامه خودسازی]] از چهار بخش مشارطه، مراقبه، محاسبه و معاقبه تشکیل شده است.<ref name=":02">دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، دفتر نشر معارف، چاپ چهل و یکم، ۱۳۸۵ش، ص۲۲۳.(اقتباس از فصل سوم).</ref> بر اساس این برنامه، شخص در ابتدای روز با خود شرط می‌کند تا پایان روز، [[واجبات]] و [[محرمات|مُحَرّمات]] را رعایت کند.<ref name=":03">دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، دفتر نشر معارف، چاپ چهل و یکم، ۱۳۸۵ش، ص۲۲۳.(اقتباس از فصل سوم).</ref> او در طول روز از شرط و عهدی که بسته مراقبت می‌کند و هنگام شب به محاسبه و بررسی اعمال خود در آن روز می‌پردازد. وی در پایان، برای مواردی که به درستی عمل کرده [[پاداش]]، و برای مواردی که خلاف شرط خود عمل کرده، [[مجازات]] در نظر می‌گیرد.<ref name=":04">دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، دفتر نشر معارف، چاپ چهل و یکم، ۱۳۸۵ش، ص۲۲۳.(اقتباس از فصل سوم).</ref> | ||
به | |||
مهمترین محتوای این برنامه، رعایت واجبات و محرمات است. ترک ویژگی‌های ناپسندی که شخص به آنها مبتلا شده نیز می‌تواند جزء محتوای آن قرار بگیرد. | |||
== | == اعتدال == | ||
از راه‌های رهایی و حفظ انسان از غفلت، رعایت [[اعتدال]] است. [[افراط]] در امور معنوی تأثیر عکس گذاشته و پس از مدتی ممکن است فرد دچار غفلت و حتی دین‌زدگی شود. | |||
انسان در کنار [[عبادات|امور عبادی]] باید به تفریح، کار، [[خواب]] و دیگر امور زندگی نیز رسیدگی کند. [[خداوند]] در آیه ۳۷ [[سوره نور]]، [[مؤمن|مؤمنان]] را کسانی دانسته که [[تجارت]] و کار، آنها را از خداوند بازنمی‌دارد؛ یعنی انسان باید در همه حال حالت توجه به خدا را حفظ کند؛ نه اینکه برای [[خودسازی]] از همه امور فاصله بگیرد. | |||
== | == دیگر روش‌ها == | ||
برای رهایی از غفلت راه‌های دیگری نیز گفته شده، که برخی از آنها چنین‌اند: | |||
* انجام [[واجبات]] و پرهیز از [[گناه|گناهان]]؛ | |||
* [[عیادت|عیادت از مریض]]: با عیادت بیمار، انسان متوجه نعمت سلامتی می‌افتد که خدا به او عطا کرده است. | |||
* [[شرکت در تشییع جنازه]]: شرکت در تشییع جنازه و [[یاد مرگ|یادآوری مرگ]]، دارای آثار غفلت‌زدایی است. | |||
* [[زیارت قبور]] به‌ویژه [[زیارت حرم امامان(ع)]]، امام زادگان و عالمان. | |||
* مطالعه کتاب‌های اخلاقی: مطالعه منظم و همیشگی کتاب‌های اخلاقی، اگر چه اندک باشد، باعث می‌شود انسان دچار غفلت نشود. | |||
* مطالعه حالات عارفان: خواندن [[عارف|حالات عارفان]]، انگیزه اصلاح و غفلت‌زدایی در انسان ایجاد می‌کند.<ref>ر. ک. مقدادی، علی، نشان از بی نشان‌ها، محمدی ری شهری، محمد، کیمیای محبت.</ref> | |||
* تفکر: [[تفکر]] در مورد نشانه‌های خدا، [[آفرینش]]، [[هدف خلقت]] و [[معاد]]، آثار غفلت‌زدایی دارد. بر اساس [[روایت|روایتی]] از [[امام علی(ع)]]، مؤمن بسیار اهل تفکر است.<ref name=":1" /> | |||
* [[قرائت قرآن]] و تفکر در آن؛ | |||
* دوری از مجالس و افرادی که باعث غفلت انسان از یاد خدا می‌شوند.<ref>مکارم شیرازی، ۱۵۰ درس زندگی، مدرسه امام علی بن ابیطالب، ۱۳۸۰، چاپ ۱۷، ص۱۳۰.</ref> | |||
* [[موعظه|شنیدن موعظه]]: شرکت در جلسات موعظه و سخنرانی، پیوسته انسان را در حال بیداری نگه می‌داد. | |||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[غفلت]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۵: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = اخلاق | | شاخه اصلی = اخلاق | ||
|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی | | شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی | ||
|شاخه فرعی۲ = غفلت | | شاخه فرعی۲ = غفلت | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| تیترها = | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | |||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت = ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||