رابطه اجرایی نشدن برخی احکام با نسخ یا نسبی بودن: تفاوت میان نسخه‌ها

آیا اجرا نشدن برخی از احکام دین در جمهوری اسلامی، دلیل بر منسوخ شدن این احکام است؟ آیا می‌توان گفت این احکام نسبی بوده و امروزه به مصلحت جامعه مسلمانان نیست؟

اجرایی نشدن برخی احکام گاهی با توجیهی درون دینی صورت می‌گیرد، مانند تغییر حکم به خاطر تغییر موضوع. این موارد نمی‌تواند دلیلی بر نسبی بودن [[فروع دین|احکام فقهی]] باشد و احکام الهی قابل تغییر نیست: {{متن عربی|حَلَالُ مُحَمَّدٍ حَلَالٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَه وَ حَرَامُهُ حَرَامٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَه لَا يَكُونُ غَيْرُهُ وَ لَا يَجِيءُ غَيْرُه| ترجمه= حلال محمد تا روز قیامت حلال و حرامش تا روز قیامت حرام است. غیر از این نخواهد شد و نخواهد آمد.}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۸، حدیث۱۹.</ref> آنچه در فقه شیعه معیار تغییر احکام است، فقط تغییر موضوع است.<ref>صدر، سید محمد باقر، دروس فی علم الاصول، مؤسسه النشر الاسلامی، ج۱، (الحلقه الاولی) ص۱۲۳.</ref> در این باور هیچ حکمی عوض نمی‌شود و گفتن تغییر حکم نوعی مسامحه است. به عنوان مثال زمانی فروش خون در فتوای فقها حرام بود.<ref>حلی، حسن بن یوسف، نهایة الاحکام، قم، اسماعیلیان، ج۲، ص۴۶۳.</ref> و امروز اشکالی ندارد.<ref>خوئی، ابو القاسم، مصباح الفقاهه (تقریر درس‌های آیة الله خویی)، مقرر: محمد علی توحیدی، نجف، حیدریه، ج۱، ص۵۴.</ref>دلیل فقها این است که در زمان گذشته خون هیچ منفعت حلالی نداشت و فروش آن حرام بود. امروز به دلیل امکان نگهداری، آزمایش و تزریق به دیگران، خرید و فروش آن اشکالی ندارد.<ref>مرتضوی لنگرودی، محمد مهدی، شرح عبدالصاحب علی المکاسب، قم، مکتبه المفید، ج۱، ص۱۰۴.</ref> ظاهر این است که در این‌جا حکمی تغییر کرده است، یعنی فروش خون زمانی حرام بوده و امروز حلال شده است. اما با نظر دقیق روشن می‌شود که آنچه حرام است، خرید و فروشی است که فایده‌ای عقلایی و آنچه حلال است خرید و فروش چیزهایی است که منافع حلال عقلایی دارد. اگر روزی خون هیچ فایده‌ای نداشته باشد باز هم همان حکم حرمت به حال خود باقی است. پس از این جهت نمی‌توان گفت که تغییری در احکام رخ داده یا حکمی منسوخ شده است.

احکام دین اسلام، تغییرپذیر نیست و نمی‌توان گفت یک عمل خاص در یک زمان حکمی داشته باشد و در زمان دیگر با همان شرایط حکمی دیگر.<ref>مطهری، مرتضی، خاتمیت، تهران، صدرا، ص۱۴۴.</ref>

* اسلام و مقتضیات زمان، استاد شهید مرتضی مطهری.

* مجله نقد و نظر، شماره ۵، زمستان ۱۳۷۴، ویژه نقش زمان و مکان در اجتهاد.

== جستارهای وابسته ==

== منابع ==

  | شاخه فرعی۳ =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | ناوبری =

  | نمایه =

  | تغییر مسیر = شد

  | ارجاعات =

  | بازبینی =

  | تکمیل =