دنیا زندان مومن است: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
 
(۴۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{شاخه
| شاخه اصلی = حدیث
|شاخه فرعی۱ = فقه الحدیث
|شاخه فرعی۲ = دلالت حدیث
|شاخه فرعی۳ =
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
مفهوم روایت «الدنيا سجن المؤمن» چيست؟
سند و مفهوم روایت «َأَنَّ الدُّنْيَا سِجْنُ‏ الْمُؤْمِن‏» چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
==منظور از زندان بودن دنیا ==
'''دنیا زندان مؤمن است''' روایتی از [[پیامبر اسلام]] که دلالت بر ناگواری دنیا برای مؤمن به سبب رنج‌های حاصل از پذیرش [[ایمان]] می‌کند. این رنج‌ها، ناشی از اموری مانند امتحانات الهی و چشم‌پوشی از برخی لذت‌های مادی است. برخی در تفسیر این روایت معتقدند دنیای مؤمن در مقایسه با آخرت او، زندانی ناگوار است.
روایت «دنيا زندان مؤمن و بهشت كافر است.» <ref>مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، مؤسسه الوفا، ج۶۵، ص۱۵۹، نقل از ضياء الشهاب و بحارالانوار، ج۷۴، ص۱۵۹، باب ۷.</ref> از پیامبر در كتاب هاي مختلف روايي ذکر شده و در روايات اسلامي هم به اين دو موضوع اشاره شده است.  


علامه مجلسي از راوندي نقل كرده‌ است: پيامبر اكرم(ص) دنيا را به اين جهت به زنداني تشبيه كرده است كه مؤمن در دنيا مقيد به اوامر و نواهي الهي است و دنيا براي او تنگ است. همچنين به وسيله عذاب خداوندي ترسانده شده است و با شهوات و آرزوها امتحان مي‌شود و مشكلات به او روي مي‌آورد، بر خلاف كافر. <ref>مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، مؤسسه الوفا، ج۶۵، ص۱۵۹، نقل از ضياء الشهاب.</ref>عده‌اي از دانشمندان اسلامي با توجه به ساير تعاليم اسلام اين حديث را شرح كرده‌اند.  
این روایت در منابع روایی شیعه و اهل‌سنت نقل شده است و در متون اخلاقی، صوفیانه و عرفانی اسلامی نیز به‌طور گسترده نقل و تفسیر  واستناد  شده است.


همچنین ایشان دو احتمال در معني اين حديث ذكر مي‌كند:
== سند روایت ==
حدیث دنیا زندان مؤمن است از پیامبر خدا(ص) در منابع روایی [[شیعه]] و [[اهل سنت|اهل‌سنت]] نقل شده و مورد استدلال قرار گرفته است.<ref>مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، مرآة العقول فی شرح اخبار آل رسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ج ۹، ص ۳۱۵.</ref>


* مؤمن در دنيا غالباً در رنج و سختي و خوف به سر مي‌برد بر خلاف كافر كه غالباً در امنيت و رفاه است و اين منافات با اين ندارد كه مؤمن گاهي در راحتي به سر برد و كافر در سختي.
در منابع روایی شیعه، این حدیث اولین بار در کتاب المؤمن [[حسین بن سعید کوفی اهوازی]]، از اصحاب [[امام رضا(ع)]] و [[امام جواد(ع)]] و [[امام هادی(ع)]] آمده است.<ref>کوفی اهوازی، حسین بن سعید، المؤمن، قم، مؤسسة الامام المهدی علیه السلام، ص ۲۶.</ref> همچنین، این روایت در بسیاری از منابع اصلی و معتبر شیعه، مانند [[الکافی]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دارالحدیث، ج۳، ص۶۳۰.</ref> و [[کتاب من لایحضره الفقیه]]،<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کتاب من لایحضره الفقیه، تحقیق علی اکبر الغفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۴، ص۳۶۳.</ref> آمده است. در این منابع، این روایت از طریق [[امام موسی کاظم(ع)]] و [[امام جعفر صادق(ع)]] از طریق پدرانشان به نقل از رسول خدا(ص) روایت شده است.
{{جعبه نقل قول|قاضی قضاعی: مؤمن خواهد که شرایط ایمان بجا آورد ناچار رنجور بود و با مشقّت و از لذّات و شهوات نفس خود را شکسته دارد، و چون در کاری شود ترسان بود که نباید که گناهی بکند که از آن طاعت باطل شود؛ و کافر از این جمله خالی بود. و دیگر اگر چه مؤمن در دنیا در لذت و راحت و نعمت باشد و با حرمت و حشمت باشد و عیشی به‌مراد، در جنب آنکه خدای تعالی وی را وعده کرده است به بهشت از حور و قصور و نعیم و ولدان مخلّدون، گوئی که وی در زندان است. و کافر اگر چه در دنیا تنگ‌روزی و بیمار تن و با محنت باشد، در جنب آنکه حق تعالی وی را وعید کرده است به دوزخ از نکال و عذاب و سلاسل و أغلال، گوئی که وی اینجا در بهشت است.<ref>نویسندهٔ ناشناس، شرح فارسی شهاب الأخبار، تصحیح جلال‌الدین محدث ارموی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ص ۵۱.</ref>}}


* مؤمن در دنيا نسبت به زندگي اخروي كه در انتظار اوست و در مقايسه با نعمت‌هايي كه خداوند به او مي‌دهد گويا در زندان است، اگرچه نسبت به اهل دنيا از رفاه و آسايش بيشتري بهره‌مند باشد و كافر عكس اين است زيرا نعمت‌هاي او منحصر در دنياست و در آخرت فقط عذاب شديد خداوندي در انتظار اوست اگرچه در دنيا هم با سختي زندگي كند.<ref>همان، ج۶۵، ص۲۲۰.</ref>
این حدیث در برخی از معتبرترین منابع روایی اهل‌سنت نیز نقل شده است:
* در [[صحیح مسلم]] از ابوهریره به نقل از رسول خدا(ص).<ref>نیسابوری، مسلم بن الحجاج، صحیح مسلم، بیروت، دار ابن حزم، ج ۴، ص ۱۷۹۷.</ref>
* در [[مسند احمد بن حنبل]] از عبدالله بن عمرو به نقل از پیامبر(ص).<ref>احمد بن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، تحقیق احمد معبد عبدالکریم، جده، ج۲، ص۶۳۵.</ref>


==امتحان و ابتلای الهی ==
== معنای روایت ==
در حديثي از امام جعفر صادق(ع) مي خوانيم: «امتحان و بلاي پيامبران از همه مردم بيشتر است بعد از آنان كساني كه به پيامبران از ديگران نزديك‌ترند و بعد كساني كه داراي مراتب بالاتري هستند.»<ref>محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، چاپ دوم، ج۲، ص۲۵۲، باب شده ابتلاء المؤمن، ح۱.</ref>  
در شرح روایت دنیا زندان مومن است گفته شده که [[مؤمن]] در دنیا محدود به دستورات الهی است و همین موجب تنگی دنیا برای او می‌شود. همچنین، او به وسیله عذاب خداوند ترسانیده شده و با شهوات و آرزوها امتحان می‌شود و به مصائب گرفتار می‌آید. بر خلاف کافر که بر خود قیدی نمی‌بیند و در برخورداری از لذت‌های حرام، خیالی راحت دارد. به هر آنچه که [[شیطان]] بر او زیبا می‌نماید میل پیدا می‌کند.<ref>مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج ۶۵، ص ۲۲۰.</ref>


در روایت دیگری آن حضرت مي‌فرمايد: خداوند در زمين بندگان خالصي دارد كه هيچ هديه‌اي از آسمان فرود نمي‌آيد مگر اين‌كه آن را از اين بندگان منع مي كند و هيچ بلايي فرود نمي‌آيد مگر اين‌كه آن را متوجه ايشان مي‌كند. در واقع ميزان سختي‌هايي كه مؤمن با آن روبرو مي‌شود با ميزان ايمان او متناسب است و اين سختي‌ها موجب رشد او مي‌شود.<ref>همان، ص۲۵۲، ح۳.</ref>
[[جایگاه علامه مجلسی|علامه مجلسی]] در توضیح این روایت اضافه کرده که مؤمن در دنیا نسبت به زندگی اخروی که در انتظار اوست و در مقایسه با نعمت‌هایی که خداوند در بهشت به او می‌دهد گویا در زندان است، اگرچه نسبت به اهل دنیا از رفاه و آسایش بیشتری بهره‌مند باشد. اما بهره‌مندی [[کافر]] از نعمت، منحصر در دنیا است و در آخرت فقط عذاب الهی در انتظار اوست، اگرچه در دنیا هم در سختی زندگی کرده باشد.<ref>مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج ۶۵، ص ۲۲۱. جمال‌الدین محمد خوانساری، شرح بر غررالحکم و درر الکلم آمدی، تحقیق سید جلال‌الدین محدث ارموی، تهران، دانشگاه تهران، ج۲، ص۶۶.</ref>


== نعمت های بهشت و ایمان مومن ==
محتوای این روایت  موجب شده است تا به آن در متون اخلاقی، صوفیانه و عرفانی توجه شود و به‌طور گسترده مورد نقل، تفسیر و استفاده قرار گیرد.<ref>سلمی، محمد بن الحسین، طبقات الصوفیه، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ص ۲۸. ابونعیم الاصبهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، القاهره، دار ام القری للطباعة و النشر، ج۱، ص۱۹۸. مولانا جلال الدین بلخی، دیوان شمس، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، نشر طلایه، ص ۱۲۱۴.</ref> در این متون معنای این روایت، دچار گستردگی و عمق شده است.<ref>عین القضات الهمدانی، شرح کلمات باباطاهر العریان، تحقیق عاصم ابراهیم الکیالی الحسینی الشاذلی الدرقاوی، بیروت، دارالکتب العلمیة، ص۵۳.</ref> در برخی کتاب‌ها، زندان بودن دنیا نه به خاطر سختی پذیرش طاعت، بلکه به دلیل فراق از خداوند، به عنوان محبوب و معشوق حقیقی، تبیین شده است.<ref>غزالی، محمد بن محمد، احیاء علوم الدین، ترجمهٔ مؤیدالدین خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، انتشارات علمی و فرهنگی، ج ۴، ص ۲۲۴. دیلمی، علی بن محمد، کتاب عطف الالف المألوف علی اللام المعطوف، تحقیق ج.ک. فادیه، القاهره، مطبعة المعهد العلمی الفرنسی للآثار الشرقیة، ص۹۲.</ref>
نعمت‌هايي كه خداوند در بهشت براي مؤمنان وعده داده است با ايمان آنان متناسب است. معني اين حديث با توجه به آيات و احاديثي كه در وصف بهشت وارد شده است، بيشتر مشخص مي‌شود. در بحارالانوار از پيامبر اسلام(ص) نقل شده است كه فرمود: «خداوند مي‌فرمايد به بندگان صالحم نعمت‌هايي را آماده كرده‌ام كه نه چشمي ديده و نه گوشي شنيده و نه از دل انساني گذشته است.» <ref>بحارالانوار، همان، ج۸، ص۹۲، باب ۲۳.</ref>
 
امام علي(ع) در وصف بهشت مي‌فرمايد: در بهشت، درجاتي وجود دارد كه يكي از ديگري برتر است و جايگاه‌هايي است كه گوناگون و متفاوت است، نعمت‌هايش پايان ندارد و ساكنان آن هرگز خارج نمي‌گردند و هرگز پير و فرسوده نمي‌شوند و گرفتار سختي‌ها نخواهند شد.<ref>دشتي، محمد، ترجمه نهج البلاغه، خ۸۵.</ref>
 
در قرآن نعمت‌هاي زيادي كه خداوند در اختيار بهشتيان قرار مي‌دهد ذكر شده است. يكي از اين نعمت‌ها دوستي ميان اهل بهشت است. اهل بهشت هرچه بخواهند برايشان فراهم است. امنيت و عدم خستگي و ملالت نيز از نعمت‌هاي بهشتي است. نعمت هاي ديگر انواع خوردني‌ها و نوشيدني‌هاي لذيذ و نيز ديدني‌هاي شگفت‌آور كه انسان از آن لذت مي‌برد. نهرها و درختان زيبا و لباس‌ها و زينت‌ هاي با ارزش از نعمت‌هاي بهشت است. جاودان بودن بهشت و بهشتيان نيز از نعمت هايی است كه در آيات زيادي بيان شده است.
 
بالاترين نعمت‌ اهل بهشت رضوان و خشنودي خداوند از ايشان است و همچنين ارتباط با خدا و ديدار پيامبران و امامان و صديقان و صالحان. خداوند در آيه ۷۱ سوره زخرف مي‌فرمايد: «... و در آن (بهشت) هر آنچه دلها بخواهد و چشم‌ها از آن لذت مي‌برد موجود است، و شما هميشه در آن خواهيد ماند.»<ref>ترجمه از آيت الله العظمي مكارم شيرازي.</ref>
 
هرچه در بهشت است مقابل آن در جهنم است، و از آنجا كه اگر كسي هر چقدر ظالم و كافر باشد، در اين دنيا امكان مجازات كامل براي او فراهم نيست، پس اين جهان در مقابل جهنم كه با تمام اوصافش در انتظار اوست، براي او بهشت است.
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بيشتر==
 
* چهل حديث، امام خميني، مؤسسه نشر امام خميني، تهران.
 
* جامع السعادات، نراقي.
 
* تفسير نمونه، آيات مربوط به دنيا و آخرت، دارالكتب الاسلاميه، تهران.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
 
==منابع==
<references />


== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
| شاخه اصلی = حدیث
| شاخه فرعی۱ = فقه الحدیث
| شاخه فرعی۲ = دلالت حدیث
| شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه = -
  | شناسه = شد
  | تیترها = شد
  | تیترها = شد
  | ویرایش = شد
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =شد
  | بازبینی =  
| ارجاعات =
  | تکمیل =  
  | بازبینی نویسنده =
  | اولویت = ب
| بازبینی =شد
  | کیفیت =  
  | تکمیل =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۱۱٬۸۷۷

ویرایش