دنیا زندان مومن است: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
 
(۴۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{شاخه
| شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
مفهوم روایت «الدنيا سجن المؤمن» چيست؟
سند و مفهوم روایت «َأَنَّ الدُّنْيَا سِجْنُ‏ الْمُؤْمِن‏» چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
==منظور از زندان بودن دنیا ==
'''دنیا زندان مؤمن است''' روایتی از [[پیامبر اسلام]] که دلالت بر ناگواری دنیا برای مؤمن به سبب رنج‌های حاصل از پذیرش [[ایمان]] می‌کند. این رنج‌ها، ناشی از اموری مانند امتحانات الهی و چشم‌پوشی از برخی لذت‌های مادی است. برخی در تفسیر این روایت معتقدند دنیای مؤمن در مقایسه با آخرت او، زندانی ناگوار است.
روایت «دنيا زندان مؤمن و بهشت كافر است.» <ref>مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، مؤسسه الوفا، ج۶۵، ص۱۵۹، نقل از ضياء الشهاب و بحارالانوار، ج۷۴، ص۱۵۹، باب ۷.</ref> از پیامبر در كتاب هاي مختلف روايي ذکر شده و در روايات اسلامي هم به اين دو موضوع اشاره شده است.  


علامه مجلسي از راوندي نقل كرده‌ است: پيامبر اكرم(ص) دنيا را به اين جهت به زنداني تشبيه كرده است كه مؤمن در دنيا مقيد به اوامر و نواهي الهي است و دنيا براي او تنگ است. همچنين به وسيله عذاب خداوندي ترسانده شده است و با شهوات و آرزوها امتحان مي‌شود و مشكلات به او روي مي‌آورد، بر خلاف كافر. <ref>مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، مؤسسه الوفا، ج۶۵، ص۱۵۹، نقل از ضياء الشهاب.</ref>عده‌اي از دانشمندان اسلامي با توجه به ساير تعاليم اسلام اين حديث را شرح كرده‌اند.  
این روایت در منابع روایی شیعه و اهل‌سنت نقل شده است و در متون اخلاقی، صوفیانه و عرفانی اسلامی نیز به‌طور گسترده نقل و تفسیر  واستناد  شده است.


همچنین ایشان دو احتمال در معني اين حديث ذكر مي‌كند:
== سند روایت ==
حدیث دنیا زندان مؤمن است از پیامبر خدا(ص) در منابع روایی [[شیعه]] و [[اهل سنت|اهل‌سنت]] نقل شده و مورد استدلال قرار گرفته است.<ref>مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، مرآة العقول فی شرح اخبار آل رسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ج ۹، ص ۳۱۵.</ref>


* مؤمن در دنيا غالباً در رنج و سختي و خوف به سر مي‌برد بر خلاف كافر كه غالباً در امنيت و رفاه است و اين منافات با اين ندارد كه مؤمن گاهي در راحتي به سر برد و كافر در سختي.
در منابع روایی شیعه، این حدیث اولین بار در کتاب المؤمن [[حسین بن سعید کوفی اهوازی]]، از اصحاب [[امام رضا(ع)]] و [[امام جواد(ع)]] و [[امام هادی(ع)]] آمده است.<ref>کوفی اهوازی، حسین بن سعید، المؤمن، قم، مؤسسة الامام المهدی علیه السلام، ص ۲۶.</ref> همچنین، این روایت در بسیاری از منابع اصلی و معتبر شیعه، مانند [[الکافی]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دارالحدیث، ج۳، ص۶۳۰.</ref> و [[کتاب من لایحضره الفقیه]]،<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کتاب من لایحضره الفقیه، تحقیق علی اکبر الغفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۴، ص۳۶۳.</ref> آمده است. در این منابع، این روایت از طریق [[امام موسی کاظم(ع)]] و [[امام جعفر صادق(ع)]] از طریق پدرانشان به نقل از رسول خدا(ص) روایت شده است.
{{جعبه نقل قول|قاضی قضاعی: مؤمن خواهد که شرایط ایمان بجا آورد ناچار رنجور بود و با مشقّت و از لذّات و شهوات نفس خود را شکسته دارد، و چون در کاری شود ترسان بود که نباید که گناهی بکند که از آن طاعت باطل شود؛ و کافر از این جمله خالی بود. و دیگر اگر چه مؤمن در دنیا در لذت و راحت و نعمت باشد و با حرمت و حشمت باشد و عیشی به‌مراد، در جنب آنکه خدای تعالی وی را وعده کرده است به بهشت از حور و قصور و نعیم و ولدان مخلّدون، گوئی که وی در زندان است. و کافر اگر چه در دنیا تنگ‌روزی و بیمار تن و با محنت باشد، در جنب آنکه حق تعالی وی را وعید کرده است به دوزخ از نکال و عذاب و سلاسل و أغلال، گوئی که وی اینجا در بهشت است.<ref>نویسندهٔ ناشناس، شرح فارسی شهاب الأخبار، تصحیح جلال‌الدین محدث ارموی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ص ۵۱.</ref>}}


* مؤمن در دنيا نسبت به زندگي اخروي كه در انتظار اوست و در مقايسه با نعمت‌هايي كه خداوند به او مي‌دهد گويا در زندان است، اگرچه نسبت به اهل دنيا از رفاه و آسايش بيشتري بهره‌مند باشد و كافر عكس اين است زيرا نعمت‌هاي او منحصر در دنياست و در آخرت فقط عذاب شديد خداوندي در انتظار اوست اگرچه در دنيا هم با سختي زندگي كند.<ref>همان، ج۶۵، ص۲۲۰.</ref>
این حدیث در برخی از معتبرترین منابع روایی اهل‌سنت نیز نقل شده است:
* در [[صحیح مسلم]] از ابوهریره به نقل از رسول خدا(ص).<ref>نیسابوری، مسلم بن الحجاج، صحیح مسلم، بیروت، دار ابن حزم، ج ۴، ص ۱۷۹۷.</ref>
* در [[مسند احمد بن حنبل]] از عبدالله بن عمرو به نقل از پیامبر(ص).<ref>احمد بن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، تحقیق احمد معبد عبدالکریم، جده، ج۲، ص۶۳۵.</ref>


==امتحان و ابتلای الهی ==
== معنای روایت ==
در حديثي از امام جعفر صادق(ع) مي خوانيم: «امتحان و بلاي پيامبران از همه مردم بيشتر است بعد از آنان كساني كه به پيامبران از ديگران نزديك‌ترند و بعد كساني كه داراي مراتب بالاتري هستند.»<ref>محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، چاپ دوم، ج۲، ص۲۵۲، باب شده ابتلاء المؤمن، ح۱.</ref>  
در شرح روایت دنیا زندان مومن است گفته شده که [[مؤمن]] در دنیا محدود به دستورات الهی است و همین موجب تنگی دنیا برای او می‌شود. همچنین، او به وسیله عذاب خداوند ترسانیده شده و با شهوات و آرزوها امتحان می‌شود و به مصائب گرفتار می‌آید. بر خلاف کافر که بر خود قیدی نمی‌بیند و در برخورداری از لذت‌های حرام، خیالی راحت دارد. به هر آنچه که [[شیطان]] بر او زیبا می‌نماید میل پیدا می‌کند.<ref>مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج ۶۵، ص ۲۲۰.</ref>


در روایت دیگری آن حضرت مي‌فرمايد:<ref>همان، ص۲۵۲، ح۳.</ref> خداوند در زمين بندگان خالصي دارد كه هيچ هديه‌اي از آسمان فرود نمي‌آيد مگر اين‌كه آن را از اين بندگان منع مي كند و هيچ بلايي فرود نمي‌آيد مگر اين‌كه آن را متوجه ايشان مي‌كند. در واقع ميزان سختي‌هايي كه مؤمن با آن روبرو مي‌شود با ميزان ايمان او متناسب است و اين سختي‌ها موجب رشد او مي‌شود.
[[جایگاه علامه مجلسی|علامه مجلسی]] در توضیح این روایت اضافه کرده که مؤمن در دنیا نسبت به زندگی اخروی که در انتظار اوست و در مقایسه با نعمت‌هایی که خداوند در بهشت به او می‌دهد گویا در زندان است، اگرچه نسبت به اهل دنیا از رفاه و آسایش بیشتری بهره‌مند باشد. اما بهره‌مندی [[کافر]] از نعمت، منحصر در دنیا است و در آخرت فقط عذاب الهی در انتظار اوست، اگرچه در دنیا هم در سختی زندگی کرده باشد.<ref>مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج ۶۵، ص ۲۲۱. جمال‌الدین محمد خوانساری، شرح بر غررالحکم و درر الکلم آمدی، تحقیق سید جلال‌الدین محدث ارموی، تهران، دانشگاه تهران، ج۲، ص۶۶.</ref>


نعمت‌هايي كه خداوند در بهشت براي مؤمنان آماده كرده است با ايمان آنان متناسب است. معني اين حديث با توجه به آيات و احاديثي كه در وصف بهشت وارد شده است، بيشتر مشخص مي‌شود.
محتوای این روایت  موجب شده است تا به آن در متون اخلاقی، صوفیانه و عرفانی توجه شود و به‌طور گسترده مورد نقل، تفسیر و استفاده قرار گیرد.<ref>سلمی، محمد بن الحسین، طبقات الصوفیه، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ص ۲۸. ابونعیم الاصبهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، القاهره، دار ام القری للطباعة و النشر، ج۱، ص۱۹۸. مولانا جلال الدین بلخی، دیوان شمس، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، نشر طلایه، ص ۱۲۱۴.</ref> در این متون معنای این روایت، دچار گستردگی و عمق شده است.<ref>عین القضات الهمدانی، شرح کلمات باباطاهر العریان، تحقیق عاصم ابراهیم الکیالی الحسینی الشاذلی الدرقاوی، بیروت، دارالکتب العلمیة، ص۵۳.</ref> در برخی کتاب‌ها، زندان بودن دنیا نه به خاطر سختی پذیرش طاعت، بلکه به دلیل فراق از خداوند، به عنوان محبوب و معشوق حقیقی، تبیین شده است.<ref>غزالی، محمد بن محمد، احیاء علوم الدین، ترجمهٔ مؤیدالدین خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، انتشارات علمی و فرهنگی، ج ۴، ص ۲۲۴. دیلمی، علی بن محمد، کتاب عطف الالف المألوف علی اللام المعطوف، تحقیق ج.ک. فادیه، القاهره، مطبعة المعهد العلمی الفرنسی للآثار الشرقیة، ص۹۲.</ref>
 
در بحارالانوار از پيامبر اسلام(ص) نقل شده است كه فرمود: «ان الله يقول اُعِدَّتْ لعبادي الصالحين ما لا عين رأتْ و لا اذن سمعتْ و لا خطر علي قلب بشر.<ref>بحارالانوار، همان، ج۸، ص۹۲، باب ۲۳.</ref>
 
خداوند مي‌فرمايد به بندگان صالحم نعمت‌هايي را آماده كرده‌ام كه نه چشمي ديده و نه گوشي شنيده و نه از دل انساني گذشته است.»
 
علي(ع) در وصف بهشت مي‌فرمايد:
 
در بهشت، درجاتي وجود دارد كه يكي از ديگري برتر است و جايگاه‌هايي است كه گوناگون و متفاوت است، نعمت‌هايش پايان ندارد و ساكنان آن هرگز خارج نمي‌گردند و هرگز پير و فرسوده نمي‌شوند و گرفتار سختي‌ها نخواهند شد.<ref>دشتي، محمد، ترجمه نهج البلاغه، خ۸۵.</ref>
 
در قرآن كريم نعمت‌هاي زيادي كه خداوند در اختيار بهشتيان قرار مي‌دهد ذكر شده است. يكي از اين نعمت‌ها دوستي ميان اهل بهشت است. اهل بهشت هرچه بخواهند برايشان فراهم است. امنيت و عدم خستگي و ملالت نيز از نعمت‌هاي بهشتي است. نعمت هاي ديگر انواع خوردني‌ها و نوشيدني‌هاي لذيذ و نيز ديدني‌هاي شگفت‌آور كه انسان از آن لذت مي‌برد. نهرها و درختان زيبا و لباس‌ها و زينت‌ هاي با ارزش از نعمت‌هاي ديگر بهشت است. جاودان بودن بهشت و بهشتيان نيز از نعمت هاي بهشت است كه در آيات زيادي بيان شده است.
 
بالاترين نعمت‌ اهل بهشت رضوان و خشنودي خداوند از ايشان است و همچنين ارتباط با خدا و ديدار پيامبران و امامان و صديقان و صالحان.
 
خداوند در آيه ۷۱ سوره زخرف مي‌فرمايد: «... و در آن (بهشت) هر آنچه دلها بخواهد و چشم‌ها از آن لذت مي‌برد موجود است، و شما هميشه در آن خواهيد ماند.»<ref>ترجمه از آيت الله العظمي مكارم شيرازي.</ref>  
 
هرچه در بهشت است مقابل آن در جهنم است، و از آنجا كه اگر كسي هر چقدر ظالم و كافر باشد، در اين دنيا امكان مجازات كامل براي او فراهم نيست، پس اين جهان در مقابل جهنم كه با تمام اوصافش در انتظار اوست، براي او بهشت است.
 
در نتيجه چون دنيا، محل تكليف و امتحان است و مؤمن هر چقدر در مراتب ايمان بالاتر رود امتحانش سخت خواهد بود، دنيا زندان اوست. اما همين دنيا براي كافر بهشت است زيرا تمام لذت‌هايش را در اين دنيا خواهد چشيد و در آخرت عذاب سهمگيني در انتظار اوست و بهشت جاوداني در انتظار كساني است كه اهل ايمان و عمل صالح باشند و به اوامر خداوند عمل كنند.
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بيشتر==
 
۱ـ چهل حديث، امام خميني، مؤسسه نشر امام خميني، تهران.
 
۲ـ جامع السعادات، نراقي.
 
۳ـ تفسير نمونه، آيات مربوط به دنيا و آخرت، دارالكتب الاسلاميه، تهران.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
 
==منابع==
<references />


== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
| شاخه اصلی = حدیث
| شاخه فرعی۱ = فقه الحدیث
| شاخه فرعی۲ = دلالت حدیث
| شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =شد
  | بازبینی =  
| ارجاعات =
  | تکمیل =  
| بازبینی نویسنده =
  | اولویت =  
  | بازبینی =شد
  | کیفیت =  
  | تکمیل =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۱۱٬۸۸۰

ویرایش