دفاع مشروع: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۴۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
حقوقدانان شرایط دیگری را نیز برای دفاع مشروع بر شمرده‌اند از جمله:  
حقوقدانان شرایط دیگری را نیز برای دفاع مشروع بر شمرده‌اند از جمله:  


الف) تناسب دفاع با تجاوز و خطر؛ ضرورت دارد میان خطر احتمالی ناشی از وقوع تجاوز و اقدام دفاعی در برابر آن هماهنگی وجود داشته باشد. به همین جهت نمی‌توان کسی را که قصد وارد کردن صدمه جزئی دارد، به قتل رسانید. <ref>اردبیلی، محمد علی، حقوق جزای عمومی، ج1، ص 203.</ref>
الف) تناسب دفاع با تجاوز و خطر؛ ضرورت دارد میان خطر احتمالی ناشی از وقوع تجاوز و اقدام دفاعی در برابر آن هماهنگی وجود داشته باشد. به همین جهت نمی‌توان به مهاجم بیش از حد ضرورت آسیب زد. مثلا دفاع‌کننده حق ندارد به کسی که قصد وارد کردن صدمه جزئی دارد، آسیب جدی وارد کند یا او را به قتل برساند. <ref>اردبیلی، محمد علی، حقوق جزای عمومی، ج1، ص 203.</ref>


ب) ضرورت انجام عمل دفاعی؛ بنابراین شرط، چنانچه بتوان با توسل به قوای نظامی خطر را دفع کرد، اقدام عملی دیگران حتی در مقام دفاع از خود نیز نا‌مشروع بوده و مستوجب مجازات است. به همین جهت بند ت ماده 156 در مقام بیان یکی از شرایط دفاع مشروع مقرر می دارد: «توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملاً ممکن نباشد یا مداخله آنان در دفع تجاوز و خطر موثر واقع نشود.» به موجب همین شرط اگر به هر علت بتوان مهاجم  را به آسانی دفع نمود و نیازی به ضرب و جرح او نباشد،  اقدام به ضرب و جرح مهاجم قابل پیگرد بوده و دفاع مشروع محسوب نمی‌شود.<ref>اردبیلی، محمد علی، حقوق جزای عمومی، ج1، ص 202.</ref>
ب) ضرورت انجام عمل دفاعی؛ بنابراین شرط، چنانچه بتوان با توسل به قوای نظامی خطر را دفع کرد، ارفتار آسیب‌زا حتی در مقام دفاع از خود نیز نا‌مشروع بوده و مستوجب مجازات است. به همین جهت بند ت ماده 156 در مقام بیان یکی از شرایط دفاع مشروع مقرر می دارد: «توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملاً ممکن نباشد یا مداخله آنان در دفع تجاوز و خطر موثر واقع نشود.» به موجب همین شرط اگر به هر علت بتوان مهاجم  را به آسانی دفع نمود و نیازی به ضرب و جرح او نباشد،  اقدام به ضرب و جرح مهاجم قابل پیگرد بوده و دفاع مشروع محسوب نمی‌شود.<ref>اردبیلی، محمد علی، حقوق جزای عمومی، ج1، ص 202.</ref>


ج) فعلیت داشتن تجاوز و قریب الوقوع بودن خطر؛ دفاع باید در هنگام وقوع ضرب و جرح یا با وجود احتمال تحقق فعلی تجاوز انجام شود؛ بنابراین، اقدام عملی کنونی در برابر ضرب و جرحی که در گذشته انجام شده است، دفاع مشروع نیست؛ بلکه انتقام است.اردبیلی، <ref>اردبیلی، محمد علی، حقوق جزای عمومی، ج1، ص 200.</ref>
ج) فعلیت داشتن تجاوز و قریب الوقوع بودن خطر؛ دفاع باید در هنگام وقوع ضرب و جرح یا با وجود احتمال تحقق فعلی تجاوز انجام شود؛ بنابراین، اقدام عملی کنونی در برابر ضرب و جرحی که در گذشته انجام شده است، دفاع مشروع نیست؛ بلکه انتقام است.اردبیلی، <ref>اردبیلی، محمد علی، حقوق جزای عمومی، ج1، ص 200.</ref>
۴۶۵

ویرایش