دعا: تفاوت میان نسخه‌ها

دعا از مهمترین مفاهیمی است که در کتب صوفیان و عارفان بدان پرداخته شده است. در تصوفِ اسلامی دعا و مناجات به صورتِ گفتگویی عاشقانه با خداوند برگزار می‌شود. در [[رساله قشیریه]] آمده است دعا كليد حاجت‌ها و راحت درماندگان و پناهگاه درويشان‌ و غمگسار نيازمندان است‌.<ref>ترجمه رساله قشيريه، عثماني، حسن بن احمد، ص۴۳۶.</ref> از شاعرانی که دعا در آثار او جایگاه ویژه‌ای دارد سنایی است که در این موضوع از دیدگاه عرفان ناب می‌نگرد و در انتقال اندیشه‌های خود در این زمینه، همچون سایر اندیشه‌های عرفانی، به دیگر عارفانِ پس ازخود، سهمِ بسزایی داشته است؛ به طوری که در بسیاری از موضوعات عرفانی، عارفانِ بزرگی همچون: عطّار و مولوی وامدار وی به شمار می‌روند.<ref>اندیشه‌های عرفانی سنایی در بابِ دعا (با تکیه بر حدیقه الحقیقه)، خدابخش  اسداللهی، متن‌شناسی ادب فارسی، دوره جدید، شماره چهارم، زمستان ۱۴۰۰.</ref>

=== دعا نزد حافظ ===

=== دعا نزد مولوی ===

نماز و دعا یکی از مشخصه‌های مهم آثار مولاناست. دعا نزد مولانا برترین راه مراوده با خداوند است.<ref>شیمل، آنماری، من بادم و تو آتش، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، توس، ۱۴۰۰. ص۱۷۸ و ۱۸۵.</ref> مولانا دعا را از الطافی می داند که خداوند به انسان داده است و باب گفتگو با خود را باز کرده است.<ref>شیمل، آنماری، من بادم و تو آتش، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، توس، ۱۴۰۰. ص۱۸۴.</ref> «این دعا هم بخشش و تعلیم تست\ گرنه در گلخن، گلستان از چه رُست.»<ref>مولوی، جلال الدین محمد، مثنوی معنوی، به کوشش توفیق سبحانی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۳، دفتر دوم، بیت ۲۴۵۳ صفحه ۲۵۰،</ref>مولوی اعتقاد دارد کشش و گرایش به دعا را هم خود خدا در انسان پدید می‌آورد و دعا را امر حق و نیز عطای او می‌خواند:<ref>سالاری نسب، مهدی، در شناخت مثنوی معنوی، تهران، فرهنگ معاصر، ۱۳۹۸. ص۲۸۲.</ref>«گفت آن اللهِ تو لبیک ماست\ آن نیاز و درد و سوزت پیک ماست.»<ref>مولوی، جلال الدین محمد، مثنوی معنوی، به کوشش توفیق سبحانی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۳، دفتر سوم، بیت ۱۹۵، صفحه ۳۱۲،</ref> مولانا خود اذعان دارد سرمایه‌ای جز دعا در کف ندارد. از نظر مولوی انسان در قالب دعا با خداوند به گفتگو می‌پردازد.<ref>بررسي مباني دعا از منظر مولوي با تاکيد بر مثنوي، قنبري بخشعلي, مکي آبادي طيبه، مطالعات نقد ادبي (پژوهش ادبي)، پاييز ۱۳۹۲، شماره ۳۲.</ref> مولوی دعا را مقصد می‌داند و کاری به اجابت و رد آن ندارد<ref>مثنوی، به نقل از مقاله نگرش ساختار شکنانه مولانا در مفهوم ''دعا، نگین بی نظیر، نشریه نامه فرهنگستان، ۱۳۸۶، دوره ۹ شماره ۴''</ref>: ای اخی دست از دعا کردن مدار/ با اجابت یا رد اویت چه کار. و نیز گفته است: