دعا: تفاوت میان نسخه‌ها

{{درگاه|کرونا}}'''دعا''' به معنای خواستن و طلب کردن از خداوند، از مفاهیم پرکاربرد دینی است. متون دینی به دعا و یاری خواستن از خداوند بسیار تأکید و سفارش دارد. خداوند در قرآن بندگانش را به دعا کردن امر می‌کند. دعا در قرآن عبادت شمرده شده است و به شرط داشتن شرایط استجابت نوید اجابت آن داده شده است. مفهوم دعا در حقیقت، انقطاع از خلق و روی آوردن به خالق است. در آیات قرآن از فراخواندن غیر خداوند نهی شده است. دعاهای زیادی از پیامبران در قرآن وجود دارد که حاجات دنیوی و اخروی داشته‌اند و خداوند گرفتاری و رنج آنان را رفع کرده است.

 

{{جعبه نقل‌قول|اى پروردگار من، مرا و فرزندان مرا برپاى‌دارندگان نماز گردان. اى پروردگار ما، دعاى مرا بپذير.<ref>سوره ابراهیم آیه ۴۰</ref>}}

خداوند در قرآن بندگانش را به دعا فراخوانده است: {{قرآن|وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ|ترجمه=و پروردگارتان فرمود: «مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم. در حقيقت، كسانى كه از پرستش من كبر مى‌ورزند به زودى خوار در دوزخ درمى‌آيند.»|سوره=غافر|آیه=۶۰}} در این آیه به صراحت گفته شده است مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم. دعا در این آیه عبادت شمرده شده است. قرآن، شرط توجه خداوند به بندگانش را دعای آنان می‌داند.<ref>سوره فرقان، آیه ۷۷</ref> دعا، وسيله جلب اعتناى خدا و زمينه جذب رحمت الهى به سوى دعا كننده است.<ref>شرح دعای کمیل، حسین انصاریان، ج۱، ص۲۲</ref> در [[سوره بقره]] گفته شده است که خداوند دعای دعاکننده را اجابت می‌کند.<ref>سوره بقره، آیه ۱۸۶</ref> و هرگاه شخص مضطری خدا را بخواند خداوند او را پاسخ می‌دهد.<ref>سوره نمل، آیه ۶۲</ref> خداوند دستور داده است او را با تضرع و پنهانی<ref>سوره مریم آیه ۳، سوره اعراف، آیه ۵۵</ref> و با بیم و امید<ref>سوره اعراف آیه ۵۶، </ref> و با اخلاص<ref>سوره غافر آیه ۱۴</ref> بخوانند که از آداب دعا شمرده می‌شود. نیز او را به اسماء حسنا<ref>سوره اعراف آیه ۱۸۰</ref> و از فضلش بخوانند.<ref>سوره نساء آیه ۳۲</ref> یکی از اسماء خداوند مجیب است که دلالت دارد بر پاسخ گفتن دعاهای بندگان.<ref>سوره هود آیه ۶۱</ref>

در معنای کلماتی که خداوند به [[حضرت آدم]] تعلیم داد<ref>سوره بقره، آیه ۳۷</ref> برخی گفته‌اند آن کلمات دعا بوده است.<ref>تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۱، ص: ۱۹۸</ref>  

در برخی آیات قرآن، از دعا و خواستن از غیر خداوند به شدت نهی شده است: {{قرآن|وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَا يَخْلُقُونَ شَيْئًا وَهُمْ يُخْلَقُونَ|ترجمه=و كسانى را كه جز خدا مى‌خوانند، چيزى نمى‌آفرينند در حالى كه خود آفريده مى شوند.|سوره=احزاب|آیه=۲۰}}

 

{{جعبه نقل‌قول|(مؤمنان می‌گویند:) پروردگارا! اگر ما فراموش یا خطا کردیم، ما را مؤاخذه مکن! پروردگارا! تکلیف سنگینی بر ما قرار مده، آن چنان که (به خاطر گناه و طغیان،) بر کسانی که پیش از ما بودند، قرار دادی! پروردگارا! آنچه طاقت تحمل آن را نداریم، بر ما مقرّر مدار! و آثار گناه را از ما بشوی! ما را ببخش و در رحمت خود قرار ده! تو مولا و سرپرست مایی، پس ما را بر جمعیّت کافران، پیروز گردان!<ref>سوره بقره آیه ۲۸۶</ref>}}

در قرآن از قول دیگران به خصوص پیامبران دعاهای زیادی نقل شده است. اهتمام اولیاء خداوند و مؤمنان به دعا در قرآن برجسته است و نشانه اهمیت این موضوع می‌باشد. دعاهای [[حضرت ابراهیم(ع)]]<ref>سوره ممتحنه آیه ۴ و ۵، سوره صافات آیه ۱۰۰، سوره شعراء آیات ۸۳ تا ۸۹، سوره ابراهیم آیات ۳۷، ۴۰، ۴۱، سوره بقره، آیات ۱۲۶، ۱۲۷، ۱۲۸</ref> دعای سپاه طالوت<ref>سوره بقره، آیه ۲۵۰</ref> دعاهای [[زکریا]]<ref>سوره انبیاء آیه ۸۹، آیات ۵ و ۶ سوره مریم، سوره آل عمران، آیات ۳۸ و ۴۱</ref> دعای [[حضرت عیسی(ع)]]<ref>سوره مائده، آیه ۱۱۴</ref> دعای [[حضرت موسی(ع)]]<ref>سوره مائده آیه ۲۵، سوره، سوره اعراف آیات۱۵۱ و ۱۵۵ و ۱۵۶، سوره یونس آیه ۸۸، سوره طه آیات ۲۵ ۲۸ ۲۹ ۳۲، سوره قصص آیات ۱۶ ۲۱ ۲۴،  </ref> دعای [[حضرت یوسف(ع)]]<ref>سوره یوسف، آیه ۱۰۱، </ref> و دعاهای [[حضرت محمد(ص)]]<ref>سوره اسراء آیه ۸۰، سوره طه آیه ۱۱۴، سوره انبیاء آیه ۱۱۲، سوره مؤمنون آیه ۱۱۸، سوره مؤمنون آیه ۹۴ ۹۸،  </ref> دعای [[حضرت ایوب]]<ref>سوره انبیاء آیه ۸۳، </ref> دعاهای [[حضرت نوح(ع)]]<ref>سوره نوح آیه ۲۶ و ۲۸، سوره قمر آیه ۱۰، سوره مؤمنون آیات ۲۶ ۲۹، سوره شعراء آیه ۱۱۸، </ref> [[حضرت سلیمان]]<ref>سوره ص آیه ۳۵،‌ سوره نمل آیه ۱۹</ref> [[حضرت لوط]]<ref>سوره عنکبوت آیه ۳۰، </ref> در قرآن با بیانات گوناگون آمده است که سرمشق و الگوی دعاکردن برای مؤمنان است و نیز نشان‌دهنده اینکه دعا کردن امری مهم میان خداوند و بندگان صالحش است.

 

در سنت اسلامی دعاها و مناجات‌های زیادی از اهل بیت(ع) و عارفان نقل شده است که مؤمنان می‌توانند از آن برای دعا کردن و خواندن خداوند استفاده کنند. از آن جمله می‌توان به این دعاها اشاره کرد: [[صحیفه سجادیه]]، [[دعای جوشن کبیر]]، [[دعای کمیل]]، [[دعای ام داوود]]، [[دعای مشلول]]، [[دعای ابوحمزه ثمالی]] و دعاهایی که در کتب [[مفاتیح الجنان]]، [[اقبال الاعمال]] [[ابن طاووس]]، [[مصباح کفعمی]] و ... نقل شده است که سند و انتساب هرکدام باید بررسی شود. و نیز دعاهای [[ابن عربی]] در کتاب [[اوراد الایام و اللیالی]] و مناجات‌نامه [[خواجه عبدالله انصاری]] و ...[[پرونده:کتاب دعا در قرآن نوشته سید کمال حیدری.jpg|بندانگشتی|200px|]]

 

  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن

| شاخه فرعی۱ = عبادت در قرآن

| شاخه فرعی۲ = دعا