دعای قاموس: تفاوت میان نسخه‌ها

۹٬۵۳۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۱ فوریهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
چگونه می‌توانم به دعای قاموس دسترسی پیدا نمایم؟
درباره دعای قاموس توضیح دهید.
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
دعای قاموس نام دیگر دعای سیفی صغیر است و دعای مستقل دیگری نیست. چنان‌که شیخ عباس قمی در عنوان آن چنین آورده‌اند: «دعای سیفی صغیر معروف به دعای قاموس»<ref>نگاه کنید به قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ص۱۹۷–۱۹۸، (بعد از دعای جوشن صغیر).</ref>
{{درگاه|واژه‌ها}}
'''دعای قاموس،''' که '''قاموس القدرة''' و '''سیفی صغیر''' نیز خوانده می‌شود، دعایی با محتوای عرفانی و منسوب به [[امام علی(ع)]] است.    


در ارتباط با دعای قاموس می‌توان گفت: با انجام جستجوهای فراوان در کتاب‌های دعا و با استفاده از نرم‌افزارهای روایی موجود، این دعا تنها در مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی، یافت شد. ایشان نیز این دعا را از کتاب صحیفه ثانیه علویه -که به دست استادش مرحوم نوری جمع‌آوری شده است نقل می‌کند. در ابتدا متذکر شده‌اند که اعتمادی به آن ندارند و فقط به جهت تسامح و تأسی به علما آن را ذکر می‌کنند و همچنین یادآور شده‌اند که برای این دعا ارباب طلسمات و تسخیرات (کسانی که علوم غریبه می‌دانند) شرح غریب و آثار عجیبی ذکر کرده‌اند.
خواسته اصلیِ دعاکننده در این دعا عزت و قوت مادی و معنوی با تکیه بر حمایت و قدرت الهی است. در این دعا حفاظتِ دعاکننده از شر دشمنان و حسودان در پناه لطف الهی درخواست گردیده است. این دعا با توجه به مضامینی که دارد مورد توجه عالمان علوم غریبه قرار گرفته است. برخی سند این دعا را ضعیف دانسته‌اند.  


البته دعا در فرهنگ اسلامی جایگاهی بس والا دارد و آیات و روایات فراوانی دلالت بر این مطلب دارند؛ مثلا، در آیه‌ای دعا علت توجه و ارج نهادن خدا به انسان معرفی شده است: {{قرآن|قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ}}<ref>فرقان/۷۷.</ref> بگو: «پروردگارم برای شما ارجی قائل نیست اگر دعای شما نباشد»؛ و نیز در روایتی از رسول اکرم(ص) می‌خوانیم: «الدعا مخ العباده»<ref>محمّدی ری شهری، محمّد، میزان الحکمه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ دوم، ۱۳۶۷، ج۳، ص۲۴۵.</ref> دعا مغز عبادت است».
== معرفی  ==
دعای سیفی صغیر یا قاموس دعای کوتاهی منسوب به امام علی(ع) است. این دعا با جمله {{متن عربی|رَبِّ أَدْخِلْنِى فِى لُجَّةِ بَحْرِ أَحَدِيَّتِكَ|ترجمه=پروردگارا مرا در ژرفای دریای یگانگی‌ خود وارد ساز}} آغاز می‌شود و با [[صلوات]] بر پیامبر(ص) و خاندان او پایان می‌یابد.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، قم، انتشارات اسوه، ص ۱۰۷.</ref>


هر چند دعا کردن با هر زبانی که باشد مطلوب است، امّا مسلما اگر مأثور (از زبان معصوم(ع)) باشد بهتر خواهد بود.
دعای قاموس یا سیفی صغیر اولین بار در کتاب [[صحیفه ثانیه علویه]] تألیف محدث نوری (وفات ۱۳۲۰ق) آمده است. [[محدث نوری]] در مقدمه این دعا اشاره کرده که این دعا را در منابع متعدد روایی دیده است. او از مشهور بودن متن دعا نیز خبر داده و این شهرت را کمتر از شهرت [[مناجات خمس عشر|دعای مناجات خمس عشر]] نقل شده از [[امام سجاد(ع)]] نمی‌داند. البته محدث نوری متذکر شده که این دعا را در منابع قابل اعتماد ندیده و نقل اصل این دعا در کتابش را از باب [[تسامح در ادله سنن]] و با تأسی از علمای اعلامی دانسته است.<ref>سماهیجی، عبدالله بن صالح و میرزا حسین نوری طبرسی، ترجمهٔ صحیفهٔ علویه، ترجمهٔ سیدهاشم رسولی محلاتی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۳، ص ۷۳۸.</ref>


{{پایان پاسخ}}
[[شیخ عباس قمی]]، محدث بزرگ متأخر شیعه و شاگرد محدث نوری، نیز در کتاب دعای مشهور خود [[مفاتیح الجنان]] این دعا را آورده است. او توضیحات استاد خود را عیناً در مقدمه این دعا نقل کرده و با این کار نظر محدث نوری درباره این دعا را تأیید کرده است.<ref>قمی، شیخ عباس،  کلیات مفاتیح الجنان، قم، انتشارات اسوه، ص ۱۰۶-۱۰۷.</ref>
 
[[محمد سند|محمد سَنَد]]، فقیه معاصر شیعه و متخصص [[رجال]] و [[درایه]] حدیث، درباره جایگاه سندی دعای قاموس بر اهمیت و لزوم استناد دعا به معصومین(ع) به دلیل [[عصمت]] و اطلاع آنان بر حقایق امور تأکید می‌کند. او براساس [[قاعده من بلغ|قاعده مَن بَلَغ]] توسل به دعایی که به لحاظ سندی قابل استناد به معصوم(ع) نیستند را ممکن می‌داند. از نظر او دعای قاموس هم شامل این قاعده است.<ref>محمد السند، منهج التکامل الروحی، بیروت، دارالمهجة البیضاء، ص ۲۰۲-۲۰۳.</ref> 
 
== محتوا و مضامین ==
دعای قاموس حاوی مضامین توحیدی در قالب عباراتی پیچیده است که شباهت به برخی دیگر از دعاهای امام علی(ع) از جمله [[دعای صباح]] دارد. این موضوع باعث توجه و علاقه برخی عارفان شیعه معاصر به این دعا شده است. [[سید محمدحسین حسینی طهرانی]]، از علما و عرفای معاصر، این دعا را دارای مضامین عالی توحیدی می‌داند. او معتقد است که عظمت مقام عبودیت امام علی(ع) در این دعا ظهور و بروز دارد.<ref>سید محمدصادق حسینی طهرانی، نور مجرد (یادنامه آیت الله سید محمدحسین حسینی طهرانی)، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی، ج ۲، ص ۳۶۰.</ref>   
 
محدث نوری از توجه «ارباب الطِلِسمات و التَسخیرات» (افرادی که به [[علوم غریبه]] می‌پردازند) به این دعا به دلیل مضامین خاص آن خبر داده است. توجه طرفداران علوم غریبه به این دعا بوسیله شرح‌هایی که بر این دعا نوشته‌اند، مشخص شده است. محدث نوری افزوده که این افراد برای این دعا آثار عجیبی برشمرده‌اند. محدث نوری از نقل این شروح و آثار به دلیل عدم اعتماد به این مطالب خودداری کرده است.<ref>سماهیجی و نوری طبرسی، ترجمهٔ صحیفهٔ علویه، ص ۷۳۸.</ref>
==متن دعا==
{{نقل قول دوقلو تاشو
|تیتر=دعای قاموس
|عنوان ستون چپ=ترجمه
| بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ رَبِّ أَدْخِلْنِى فِى لُجَّةِ بَحْرِ أَحَدِيَّتِكَ، وَطَمْطَامِ يَمِّ وَحْدانِيَّتِكَ، وَقَوِّنِى بِقُوَّةِ سَطْوَةِ سُلْطانِ فَرْدانِيَّتِكَ، حَتَّىٰ أَخْرُجَ إِلىٰ فَضَاءِ سَعَةِ رَحْمَتِكَ، وَفِى وَجْهِى لَمَعاتُ بَرْقِ الْقُرْبِ مِنْ آثارِ حِمايَتِكَ، مَهِيباً بِهَيْبَتِكَ، عَزِيزاً بِعِنايَتِكَ، مُتَجَلِّلاً مُكَرَّماً بِتَعْلِيمِكَ وَتَزْكِيَتِكَ
| به نام خداوند بخشنده مهربان. پروردگارا مرا در ژرفای دریای یگانگی‌ات و در میان اقیانوس یکتایی‌ات وارد ساز و با نیروی چیرگی سلطنت فرد و تنهایت، توانمند گردان تا به فضای بی‌کران رحمتت درآیم، درحالی‌که در چهره‌ام درخشندگی‌های پرتو قرب از آثار حمایتت فروزان باشد و به شوکتت پرشکوه باشم و به توجهت توانمند باشم و به آموزش و پرورشت بزرگ و بزرگوار باشم
| وَأَلْبِسْنِى خِلَعَ الْعِزَّةِ وَالْقَبُولِ، وَسَهِّلْ لِى مَناهِجَ الْوُصْلَةِ وَالْوُصُولِ، وَتَوِّجْنِى بِتاجِ الْكَرامَةِ وَالْوَقارِ، وَأَلِّفْ بَيْنِى وَبَيْنَ أَحِبَّائِكَ فِى دارِ الدُّنْيا وَدارِ الْقَرارِ، وَارْزُقْنِى مِنْ نُورِ اسْمِكَ هَيْبَةً وَسَطْوَةً تَنْقادُ لِىَ الْقُلُوبُ وَالْأَرْواحُ، وَتَخْضَعُ لَدَىَّ النُّفُوسُ وَالْأَشْباحُ،
| خدایا لباس‌های توانمندی و قبولی را بر من بپوشان و برایم راه‌های پیوند و پیوستگی را هموار کن و به تاج کرامت و وقار تاجدارم نما و میان من و شیفتگانت در دنیا و آخرت پیوند انداز و از نور نامت شوکت و قوّتی به من عطا کن که دل‌ها و جان‌ها مطیع من گردند و نفوس و بدن‌ها نزد من فروتن شوند
| يَا مَنْ ذَلَّتْ لَهُ رِقابُ الْجَبابِرَةِ، وَخَضَعَتْ لَدَيْهِ أَعْناقُ الْأَكاسِرَةِ، لَامَلْجَأَ وَلَا مَنْجٰا مِنْكَ إِلّا إِلَيْكَ، وَلَا إِعانَةَ إِلّا بِكَ، وَلَا اتِّكاءَ إِلّا عَلَيْكَ؛ ادْفَعْ عَنِّى كَيْدَ الْحاسِدِينَ، وَظُلُماتِ شَرِّ الْمُعانِدِينَ، وَارْحَمْنِى تَحْتَ سُرادِقَاتِ عَرْشِكَ يَا أَكْرَمَ الْأَكْرَمِينَ، أَيِّدْ ظاهِرِى فِى تَحْصِيلِ مَراضِيكَ، وَنَوِّرْ قَلْبِى وَسِرِّى بِالاطِّلاعِ عَلىٰ مَناهِجِ مَساعِيكَ
| ای آن‌که گردن گردنکشان برایش خوار گشته و پادشاهان در پیشگاهش فروتن شده‌اند، پناهگاه و راه رهایی از تو جز به تو نیست و کمکی نیست جز به‌وسیله تو و تکیه‌گاهی نیست جز بر تو؛ خدایا! بداندیشی حسودان و تیرگی‎های شرّ دشمنان را از من دور کن و به من زیر سراپرده‌های عرشت رحمت آر، ای گرامی‌ترین گرامیان، ظاهر هستی‌ام را در به دست آوردن خشنودی‌ات نیرومند کن و قلب و نهادم را با آگاهی بر راه‌های رسیدن به پیشگاهت روشن ساز
| إِلٰهِى كَيْفَ أَصْدُرُ عَنْ بابِكَ بِخَيْبَةٍ مِنْكَ، وَقَدْ وَرَدْتُهُ عَلىٰ ثِقَةٍ بِكَ ؟! وَكَيْفَ تُؤْيِسُنِى مِنْ عَطائِكَ وَقَدْ أَمَرْتَنِى بِدُعائِكَ؟!
| خدایا چگونه از در خانه‌ات مأیوس و ناامید بازگردم درحالی‌که با اعتماد به تو وارد آن شدم و چگونه از عطایت ناامیدم می‌کنی درحالی‌که مرا به دعا در پیشگاهت فرمان دادی
| وَهَا أَنَا مُقْبِلٌ عَلَيْكَ، مُلْتَجِئٌ إِلَيْكَ، باعِدْ بَيْنِى وَبَيْنَ أَعْدائِى كَما باعَدْتَ بَيْنَ أَعْدائِى، اخْتَطِفْ أَبْصارَهُمْ عَنِّى بِنُورِ قُدْسِكَ وَجَلالِ مَجْدِكَ، إِنَّكَ أَنْتَ اللّٰهُ الْمُعْطِى جَلائِلَ النِّعَمِ الْمُكَرَّمَةِ لِمَنْ نَاجَاكَ بِلَطائِفِ رَحْمَتِكَ، يَا حَىُّ يَا قَيُّومُ، يَا ذَا الْجَلالِ وَالْإِكْرامِ وَصَلَّى اللّٰهُ عَلىٰ سَيِّدِنا وَنَبِيِّنا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ أَجْمَعِينَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ
|اینک به تو روی آورده‌ام و از تو پناه می‌جویم، بین من و دشمنانم دوری انداز، چنان‌که بین دشمنانم دوری انداختی، به نور پاک و عظمت و بزرگواری‌ات دیدگان دشمنانم را از دیدن من نابینا کن، به یقین تو، خدای عطابخش نعمت‌های بزرگ و باارزش به بندگان رازو و نیاز خویش هستی که با لطائف رحمتت تو را می‌خوانند، ای زنده، ای پاینده‌، ای صاحب بزرگی و مهمان‌نوازی و درود خدا بر مولای ما و پیامبر ما محمّد و بر همه خاندان پاک و پاکیزه‌اش}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۱۹: خط ۴۱:
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = حدیث
  | شاخه اصلی = حدیث
  |شاخه فرعی۱ = منبع‌شناسی
  | شاخه فرعی۱ = دعا
  |شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۲ =
  |شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه = -
  | شناسه = شد
  | تیترها = شد
  | تیترها = شد
  | ویرایش = شد
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه = شد
  | نمایه = شد
  | تغییر مسیر =شد
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی نویسنده =
| بازبینی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:دعا]]
[[رده:دعا]]
۱۵٬۱۶۱

ویرایش