دعاهایی که گنج خوانده شدند
آیا دعای گنج‌العرش، معتبر و دارای سند است؟
دعای گنج العرش دعایی که بیشتر مشتمل بر تهلیل (لا اله الا الله) و تسبیح (سبحان‌الله) است. این دعا در منابع روایی و ادعیه‌ای وجود ندارد. اما موارد دیگری به عنوان گنج‌ها پنهان خداوند در زیر عرش در برخی روایات و نیز در کتاب مفاتیح‌الجنان ذکر شده است. این دعا علاوه بر نبودن آن در منابع معتبر و به تبع نداشتن اموری که در بررسی روایات و ادعیه لازم است، متن آن نیز دارای مشکل بوده و اشکالات ادبی در آن وجود دارد.
محتوای دعای گنج‌العرش
دعایی گنج‌العرش در لابلای برخی از کتاب‌های منتخب دعا دیده می‌شود و مشتمل بر تهلیل (لا اله الا الله) و تسبیح (سبحان‌الله) و اسامی و صفات خداوند است. این دعا در مجموعه‌های حدیثی معتبر و حتی غیرمعتبر قدیمی وجود ندارد. این مطلب با استناد به مجموعه حدیثی نورالعتره که مشتمل بر ۴۰۰ جلد کتاب حدیثی است و معجم فقهی که مشتمل بر سه هزار جلد کتاب حدیثی سنّی و شیعه است، ذکر می‌گردد.
«گنج زیر عرش» اصطلاحی است که در روایاتی در منزلت ادعیه، آیات و اذکاری وارد شده است. اگر کسی بخواهد براساس روایات از ادعیه و اعمال عبادی ثوابی ببرد[۱] گنج عرش است نه مجعولات بدون سند.
دعاهای با محتوای گنج‌العرش
- دعای یستشیر (که در مفاتیح هم آمده)[۲] در مهج‌الدعوات روایت مفصلی نقل شده که در آن از این دعا به «کنز من کنوز العرش» تعبیر شده است[۳] و نیز درباره دعای «یا من اظهر الجمیل» که در روایات متعددی سفارش به خواندن آن شده است عبارت «کلماتی از گنج‌های عرش» آمده است.[۴]
- در شأن سوره فاتحه الکتاب، آیه الکرسی و ختم‌های سوره بقره آمده است که این آیات گنج‌های (پنهان در) زیر عرش پروردگار متعال‌اند؛[۵] به ویژه درباره سوره حمد فرموده‌اند: این سوره برترین گنج (پنهان در) زیر عرش است.[۶]
- ذکر شریف «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ» نیز این عبارت در بعضی از نسخ کتاب آمالی صدوق[۷] و نیز در کنزالعمال دیده می‌شود.[۸]
ایرادهای دعای گنج‌العرش
دعای مورد سؤال هم از اشتباهات نحوی آن و هم از چینش کلمات و جملات و نحوه شروع و ختم آن، روشن است که از ناحیه معصومین(ع) صادر نشده است. بنابراین هر متن عربی را نباید به حساب روایت یا دعا آورد و دعای گنج‌العرش از جمله آنها است. هرچند ممکن است محتوای متن عربی قابل استفاده باشد و دچار مشکل نباشد ولی مهم و مشکل آن است که ولو یک متن سنگین و متقن باشد، اگر از معصوم صادر نشده است، نباید به آنها نسبت داد.
منابع
- ↑ با توجه به ضعف سندی این روایات به قاعده کلی در اعمال مستحبی اشاره شده که اگر روایتی در فضیلت کاری وارد شد مؤمن اگر به آن عمل کند به ثواب عمل می‌رسد هرچند آن روایت راست نباشد.
- ↑ عباس، قمی، مفاتیح الجنان.
- ↑ ابن طاووس، سید رضی‌الدین، مهج الدعوات، به نقل بحارالانوار، ج۸۶، ص۳۳۰.
- ↑ حلّی، ابن فهد، عده الداعی، ص۳۱۶، مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۹۲، ص۱۹۸.
- ↑ بحارالانوار، همان، ج۸۶، ص۱۲۵، حر عاملی، جواهر السنیه، ص۱۴۳.
- ↑ بحارالانوار، همان، ج۸۹، ص۲۲۷، از تفسیر امام عسکری (ع).
- ↑ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، آمالی، ص۳۲۴؛ بحارالانوار، ج۹۰، ص۱۸۶ از آن.
- ↑ متّقی هندی، کنزالعمال، ج۲، ص۴۹۷، ح۴۵۸۹.