دستور الهی در انتخاب امام علی(ع) به عنوان جانشین پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


{{سوال}}
{{سوال}}
اگر گفته می‌شود پیامبر اکرم (ص) شخصی را در غدیر برای جانشینی خود انتخاب کرد، آیا گفته و عمل آن حضرت با اذن پروردگار بود؟
اگر گفته می‌شود پیامبر اکرم(ص) شخصی را در غدیر برای جانشینی خود انتخاب کرد، آیا گفته و عمل آن حضرت با اذن پروردگار بود؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
احادیثی که در راستای تعیین جانشین از پیامبر اکرم (ص) صادر شده فراوان است که در کتاب‌های معتبر فریقین آمده‌اند به عنوان مثال حدیث ثقلین،<ref>نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۳، بیروت، داراحیاء التراث العربی.</ref> حدیث منزلت،<ref>همان، ج۷، ص۱۲۰، بیروت، دارالفکر، بی تا.</ref> حدیث و واقعه تاریخی غدیر،<ref>همان، ج۴، ص۱۸۷۳، بیروت، داراحیاء التراث العربی و المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۸.</ref> حدیث قلم و دوات،<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج۳، ص۹۱، بیروت، دارصعب، بی تا.</ref> حدیث یوم انذار<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۳.</ref> و… از جمله احادیثی هستند که بر جانشینی علی (ع) و اهل بیت رسول خدا (ص) دلالت دارند و نیز حدیث دوازده امیر یا دوازده خلیفه و حتی در برخی منابع اهل سنت گفته شده که اول آن‌ها علی و آخر آنها مهدی است،<ref>سلیمان قندوزی، ینابیع الموده، ج۳، ص۲۹۱، دارالاسوه، اول، ۱۴۱۶ق.</ref> بر امامت دوازده امام بعد از رسول خدا دلالت دارند لذا نیازی به ذکر این احادیث دیده نمی‌شود و در زیر فقط به منابع آن اشاره می‌شود.
احادیث فراوانی در تعیین جانشین از سوی پیامبر اکرم(ص) صادر شده است که در کتاب‌های معتبر شیعه و اهل سنت نقل شده است:
* حدیث ثقلین،<ref>نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۳، بیروت، داراحیاء التراث العربی.</ref>  
* حدیث منزلت،<ref>همان، ج۷، ص۱۲۰، بیروت، دارالفکر، بی تا.</ref>  
* حدیث و واقعه تاریخی غدیر،<ref>همان، ج۴، ص۱۸۷۳، بیروت، داراحیاء التراث العربی و المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۸.</ref>  
* حدیث قلم و دوات،<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج۳، ص۹۱، بیروت، دارصعب، بی تا.</ref>  
* حدیث یوم انذار<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۳.</ref> و… از جمله احادیثی هستند که بر جانشینی امام علی(ع) پس از پیامبر دلالت دارند. همچنین [[حدیث دوازده خلیفه]] که در برخی منابع اهل سنت نیز گفته شده که اول آن‌ها علی و آخر آنها مهدی است،<ref>سلیمان قندوزی، ینابیع الموده، ج۳، ص۲۹۱، دارالاسوه، اول، ۱۴۱۶ق.</ref> و بر امامت دوازده امام بعد از رسول خدا دلالت دارند.


تردیدی وجود ندارد که این احادیث به اذن و دستور خدا بوده‌است زیرا سفارشات و دستورهای رسول خدا به خصوص در مسائل دین و اصول عقاید و شریعت و آنچه بستگی به سرنوشت امت اسلامی و بشر دارد، ممکن نیست بدون اذن و دستور خدا باشد زیرا در غیر این صورت رسالت و نبوت آن حضرت خدشه دار می‌گردد. شاید دو آیه سوم و چهارم سوره نجم که تأکید می‌کنند پیامبر از روی هوا و هوس حرف نمی‌زند و هر چه می‌گوید وحی است برای اثبات این نکته کافی باشد. با این حال به تکیه بر چند آیه دیگر نیز می‌توان نشان داد که پیامبر هر دستور دینی که بدهد از جمله در بحث امامت و جانشینی، از سوی خداست و ما مأمور به اطاعت از ایشان هستیم. و روی این جهت است که خداوند در قرآن کریم اطاعت مطلق رسول خدا را در کنار اطاعت خود بر مؤمنین واجب قرار داده‌است، به دلیل این که او هیچ چیزی را بدون اذن خداوند انجام نمی‌دهد و لذا می‌فرماید:
این احادیث به اذن و دستور خدا بوده‌است زیرا سفارشات و دستورهای رسول خدا به خصوص در مسائل دین، اصول عقاید و شریعت و آنچه بستگی به سرنوشت امت اسلامی و بشر دارد، ممکن نیست بدون اذن و دستور خدا باشد زیرا در غیر این صورت رسالت و نبوت آن حضرت خدشه دار می‌گردد.
خداوند در سوره نجم درباره پیامبر می فرماید: {{قرآن|وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ|۳|إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ|۴|ترجمه=و از روی هوا و هوس سخن نمی گوید(۳). گفتار او چیزی جز وحی که به او نازل می شود، نیست(۴).|سوره=نجم|آیه=۳-۴}} شاید دو آیه سوم و چهارم سوره نجم که تأکید می‌کنند پیامبر از روی هوا و هوس حرف نمی‌زند و هر چه می‌گوید وحی است برای اثبات این نکته کافی باشد. با این حال به تکیه بر چند آیه دیگر نیز می‌توان نشان داد که پیامبر هر دستور دینی که بدهد از جمله در بحث امامت و جانشینی، از سوی خداست و ما مأمور به اطاعت از ایشان هستیم. و روی این جهت است که خداوند در قرآن کریم اطاعت مطلق رسول خدا را در کنار اطاعت خود بر مؤمنین واجب قرار داده‌است، به دلیل این که او هیچ چیزی را بدون اذن خداوند انجام نمی‌دهد و لذا می‌فرماید:


«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ»؛ «ای کسانی که ایمان آورده‌اید اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر را»<ref>نساء / ۵۹.</ref>
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ»؛ «ای کسانی که ایمان آورده‌اید اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر را»<ref>نساء / ۵۹.</ref>
خط ۱۵: خط ۲۱:
«وَمَا آتَاکمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ»؛ «آنچه را رسول خدا برای شما آورد بگیرید (و اجرا کنید) و از آنچه نهی کرده خودداری نمائید و از مخالفت خدا بپرهیزید که خداوند کیفرش شدید است».<ref>حشر / ۷.</ref>
«وَمَا آتَاکمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ»؛ «آنچه را رسول خدا برای شما آورد بگیرید (و اجرا کنید) و از آنچه نهی کرده خودداری نمائید و از مخالفت خدا بپرهیزید که خداوند کیفرش شدید است».<ref>حشر / ۷.</ref>


این دو آیه از طرف خداوند بر این مطلب دلالت دارند که رسول خدا (ص) در مسئله تعیین جانشین مأذون از طرف خداوند بوده‌است و در غیر این صورت ممکن نبوده که رسول خدا (ص) این همه اصرار بر مسئله جانشینی داشته باشد. افزون بر این، مسئله امامت و جانشینی یکی از مسائل مهم و خطیر دین اسلام است که هدایت نه تنها امت اسلامی بلکه تمام بشر مرهون آن بوده و نه تنها خداوند به آن اذن داده بلکه عقل نیز آن را از وظایف رسول خدا می‌داند. و اهمیت آن به قدری بزرگ بوده که خداوند خودش در قرآن به آن پرداخته‌است. خداوند در سوره مائده آیه ۶۷ می‌فرماید:
این دو آیه از طرف خداوند بر این مطلب دلالت دارند که رسول خدا(ص) در مسئله تعیین جانشین مأذون از طرف خداوند بوده‌است و در غیر این صورت ممکن نبوده که رسول خدا(ص) این همه اصرار بر مسئله جانشینی داشته باشد. افزون بر این، مسئله امامت و جانشینی یکی از مسائل مهم و خطیر دین اسلام است که هدایت نه تنها امت اسلامی بلکه تمام بشر مرهون آن بوده و نه تنها خداوند به آن اذن داده بلکه عقل نیز آن را از وظایف رسول خدا می‌داند. و اهمیت آن به قدری بزرگ بوده که خداوند خودش در قرآن به آن پرداخته‌است. خداوند در سوره مائده آیه ۶۷ می‌فرماید:


«یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْک مِن رَّبِّک وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللّهُ یَعْصِمُک مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ»؛ «ای پیامبر آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده‌است کاملاً (به مردم) برسان و اگر نکنی رسالت او را انجام نداده‌ای، خداوند تو را از (خطرات احتمالی) مردم نگاه می‌دارد و خداوند جمعیت کافران (لجوج) را هدایت نمی‌کند».
«یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْک مِن رَّبِّک وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللّهُ یَعْصِمُک مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ»؛ «ای پیامبر آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده‌است کاملاً (به مردم) برسان و اگر نکنی رسالت او را انجام نداده‌ای، خداوند تو را از (خطرات احتمالی) مردم نگاه می‌دارد و خداوند جمعیت کافران (لجوج) را هدایت نمی‌کند».
خط ۳۷: خط ۴۳:
طبری مفسر دیگر اهل سنت هر چند سعی نموده با ذکر برخی احادیث آیه شریفه را از دلالت بر ولایت و امامت علی (ع) به سوی دیگر منصرف کند ولی باز هم نتوانسته از حقیقت چشم پوشی کند و لذا روایات متعددی را نقل نموده که به اتفاق می‌گویند این آیه در شأن علی (ع) نازل شد و فقط او بوده‌است که در حال رکوع انگشترش را صدقه داده‌است.<ref>طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج۶، ص۱۸۶، بیروت، دارالمعرفه، اول، ۱۴۱۲ق.</ref>
طبری مفسر دیگر اهل سنت هر چند سعی نموده با ذکر برخی احادیث آیه شریفه را از دلالت بر ولایت و امامت علی (ع) به سوی دیگر منصرف کند ولی باز هم نتوانسته از حقیقت چشم پوشی کند و لذا روایات متعددی را نقل نموده که به اتفاق می‌گویند این آیه در شأن علی (ع) نازل شد و فقط او بوده‌است که در حال رکوع انگشترش را صدقه داده‌است.<ref>طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج۶، ص۱۸۶، بیروت، دارالمعرفه، اول، ۱۴۱۲ق.</ref>


با توجه به آنچه که بیان گردید پیامبر خدا (ص) نه تنها در مسئله تعیین جانشین با اذان خداوند عمل می‌کرد بلکه مأمور بوده که این جانشینی را بر همه برساند و لذا در مجالس و مناسبت‌های متعددی به این امر مهم پرداخته و حتی در قرآن کریم نیز این مسئله مهم تلقی شده و آیاتی را به آن اختصاص داده‌است.
با توجه به آنچه که بیان گردید پیامبر خدا(ص) نه تنها در مسئله تعیین جانشین با اذان خداوند عمل می‌کرد بلکه مأمور بوده که این جانشینی را بر همه برساند و لذا در مجالس و مناسبت‌های متعددی به این امر مهم پرداخته و حتی در قرآن کریم نیز این مسئله مهم تلقی شده و آیاتی را به آن اختصاص داده‌است.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
==مطالعه بیشتر==
==مطالعه بیشتر==
۷٬۲۳۰

ویرایش