حسد در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۴۷۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
دربارهٔ کلمه حسود در قرآن توضیح دهید؟
دربارهٔ کلمه حسود در قرآن توضیح دهید.
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}حسد و شرِّ حسود در قرآن به صراحت آمده است. قرآن دستور می‌دهد از شرّ حسود به خداوند پناه ببرید. در چند جای قرآن، به حسدِ اهل کتاب و دشمنان مسلمانان، اشاره شده است. مفسران، حسد را از بدترین صفات رذیله دانسته‌اند که ریشه بسیاری از رذائل اخلاقی است.


== تعریف حسد ==
== تعریف حسد ==
حسد یکی از رذائل اخلاقی است که در آیات و روایات مورد نهی و مذمت قرار گرفته است و آن حالت نفسانی است که صاحب آن زوال و سلب نعمت و کمال را یا چیزی را که خود نعمت پنداشته است از غیر خودش، آرزو کند چه خود آن را داشته باشد و چه نداشته باشد، چه بخواهد به خودش برسد و چه نخواهد.  
حسد یکی از [[رذائل اخلاقی]] است که در آیات و روایات مورد نهی و مذمت قرار گرفته است و آن حالت نفسانی است که صاحب آن زوال و سلب نعمت و کمال را یا چیزی را که خود نعمت پنداشته است از غیر خودش، آرزو کند چه خود آن را داشته باشد و چه نداشته باشد، چه بخواهد به خودش برسد و چه نخواهد.  


برخی هم اینطور معنا کرده اند که حسادت، تمنای سلب نعمت است از دیگری که به صلاح او باشد،یعنی حسود دوست دارد نعمت‌ها از طرف مقابل گرفته شود، خواه آن نعمت به حسود برسد یا نرسد.<ref>حسد از دیدگاه قرآن و روانشناسی، حسن خانی، بشارت 1386 شماره 59. </ref> یا حسد حد افراطىِ رفتار كسى دانسته شده است كه از نیك‌بختى مردمان رنج می‌برد. در تعریفى دقیق‌تر، آرزوى زوالِ نعمتهاى دیگران است كه چه بسا با تلاش براى نابودى آن همراه باشد.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص 6119.</ref> به کسی که چنین صفتی دارد، حسود گفته می‌شود و این صفت ناپسند و خلاف عقل و شرع معلول عواملی و خود نیز علت است برای رذائل و مفاسد دیگری که هر کدام در جای خود از آفات دین و ایمان است.
برخی هم اینطور معنا کرده اند که حسادت، تمنای سلب نعمت است از دیگری که به صلاح او باشد،یعنی حسود دوست دارد نعمت‌ها از طرف مقابل گرفته شود، خواه آن نعمت به حسود برسد یا نرسد.<ref>حسد از دیدگاه قرآن و روانشناسی، حسن خانی، بشارت 1386 شماره 59. </ref> یا حسد حد افراطىِ رفتار كسى دانسته شده است كه از نیك‌بختى مردمان رنج می‌برد. در تعریفى دقیق‌تر، آرزوى زوالِ نعمتهاى دیگران است كه چه بسا با تلاش براى نابودى آن همراه باشد.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص 6119.</ref> به کسی که چنین صفتی دارد، حسود گفته می‌شود و این صفت ناپسند و خلاف عقل و شرع معلول عواملی و خود نیز علت است برای رذائل و مفاسد دیگری که هر کدام در جای خود از آفات دین و ایمان است.
خط ۱۹: خط ۱۸:


== عوامل و پیامدهای حسد ==
== عوامل و پیامدهای حسد ==
برای حسد عواملی را برشمرده اند از قبیل: عداوت؛ بدین معنا که حسود بخواهد به صاحب نعمتی تکبر کند و آن برایش میسور نباشد، مگر آن که نعمت او از دست برود و لذا حسود آرزو می‌کند که آن شخص ورشکست شود تعجب نیز در برخی از موارد ممکن است موجب حسد بشود، چنان‌که قرآن کریم از امم گذشته خبر می‌دهد که گفتند: «آیا ما به دو انسان همانند خود ایمان بیاوریم»<ref>مومنون / ۴۷.</ref> این حرف را به آن جهت گفتند که تعجب کردند از این که کسی که مثل خود آن‌ها است، حائز نعمت وحی و رسالت بشود.
{{نوشتار اصلی|پیامدهای حسد}}
برای حسد عواملی را برشمرده‌اند از قبیل: عداوت؛ بدین معنا که حسود بخواهد به صاحب نعمتی تکبر کند و آن برایش میسور نباشد، مگر آن که نعمت او از دست برود و لذا حسود آرزو می‌کند که آن شخص ورشکست شود. حب ریاست، خوف و ترس و خبث طینت و بدذاتی هم از موجبات حسد است، ولی همهٔ این‌ها و عوامل دیگری که ممکن است در تحقق حسد نقش داشته باشد، کلا بر می‌گردد به این که انسان وقتی که دیگری را واجد کمال و نعمتی می‌بیند و خود را فاقد آن، در چنین حالی ذلت نفس برایش رخ می‌دهد و خود را حقیر می‌پندارد و همین امر باعث می‌شود که آرزوی زوال نعمت از غیر خود بکند.


حب ریاست، خوف و ترس و بالاخره خبث طینت و بدذاتی هم از موجبات حسد است، ولی همهٔ این‌ها و عوامل دیگری که ممکن است در تحقق حسد نقش داشته باشد، کلا بر می‌گردد به این که انسان وقتی که دیگری را واجد کمال و نعمتی می‌بیند و خود را فاقد آن در چنین حالی ذلت نفس برایش رخ می‌دهد و خود را حقیر می‌پندارد و همین امر باعث می‌شود که آرزوی زوال نعمت از غیر خود بکند.
نتیجه حسد خشم گرفتن بر مقدرات الهی و اعتراض بر کارهای حکیمانه خداوند متعال است. لذا [[امام صادق(ع)]] می‌فرماید: «آفت دین، حسد، خود بینی و فخرفروشی است»<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، بی جا، اسوه، سوم، ۱۳۷۵ش، ح۵، ص۲۱۰.</ref> بزرگترین سرمایه نجات آدمی، ایمان و دین است که حسد این سرمایه را مطابق روایات رسیده از معصومین(ع) نابود می‌کند، همان گونه که آتش هیزم را از بین می‌برد.<ref>همان، ج۵، ص۲۰۶. ح۱.</ref>


نتیجه حسد خشم گرفتن بر مقدرات الهی و اعتراض بر کارهای حکیمانه خداوند متعال است، لذا امام صادق(ع) می‌فرماید: «آفت دین، حسد، خود بینی و فخرفروشی است»<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، بی جا، اسوه، سوم، ۱۳۷۵ش، ح۵، ص۲۱۰.</ref> بزرگترین سرمایه نجات آدمی، ایمان و دین است که حسد این سرمایه را مطابق روایات رسیده از معصومین(ع) نابود می‌کند، همان گونه که آتش هیزم را از بین می‌برد.<ref>همان، ج۵، ص۲۰۶. ح۱.</ref>
حسد، توهين، استهزاء، ظلم، از بین بردن حق، و حتى خونريزى و ساير معاصى را در پى دارد.<ref>محسنى، شيخ محمد آصف، روش جديد اخلاق اسلامى، ۲۶۵.</ref>


ایمانی که نور الهی است و قلب آدمی را مورد تجلیات خداوند قرار می‌دهد و به آن در آن حد توسعه می‌دهد که وسیع تر از جمیع موجودات می‌شود و خداوند در حدیث قدسی در مورد قلبی که ایمان درآن جا گرفته می‌فرماید: «من در آسمان و زمین نگنجم؛ ولی در دل بنده مؤمنم جای گیرم»<ref>امام خمینی (موسوی)، روح الله، شرح چهل حدیث، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، سوم، ۱۳۷۲ش، ص۵۹.</ref> به وسیله حسد زائل می‌شود؛ و دلی با آن وسعت در اثر کدورت این رذیله اخلاقی و این صفت خبیث و زشت چنان گرفته و تنگ می‌شود که آثار آن در تمام وجود انسان ظاهر می‌گردد. مؤمن خوف و حزنش خدائی است، امّا حسود خوف و حزنش در اطراف کسی می‌چرخد که زوال نعمت و قدرت او را می‌خواهد. حسود هم در دنیا معذب است هم در آخرت، هم در دنیا ضرر کرده و هم در آخرت. عملکرد شخص حسود از نظر اخروی به ضرر خودش تمام می‌شود، امّا نسبت به شخص محسود ممکن است فایده هم داشته باشد؛ ولی در دنیا اگر حسد، شخص حسود را وادار به اذیت و آزار و قتل و امثال آن بکند ممکن است به ضرر کسی که مورد حسد قرار گرفته نیز تمام بشود و این که در سورهٔ فلق خداوند دستور می‌دهد که از شر حسود به خدا باید پناه برد، شاید به همین جهت باشد که حسادت، حسود را وادار به عمل علیهٔ حسود می‌کند. البته برخی از مفسرین گفته‌اند آیه ای که در آن شر حسود مطرح شده، شامل چشم زدن اشخاص شورچشم نیز می‌شود. چون این هم ناشی از نوعی حسد درونی می‌گردد، شخص حسود وقتی چیزی را ببیند که در نظرش بسیار شگفت‌آور و بسیار زیبا باشد، حسدش تحریک شده و با همان نگاه، زهر خود را خالی می‌کند.
مؤمن خوف و حزنش خدائی است، امّا حسود خوف و حزنش در اطراف کسی می‌چرخد که زوال نعمت و قدرت او را می‌خواهد. حسود هم در دنیا معذب است هم در آخرت، هم در دنیا ضرر کرده و هم در آخرت.<ref>امام خمینی (موسوی)، روح الله، شرح چهل حدیث، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، سوم، ۱۳۷۲ش، ص۵۹.</ref>{{پایان پاسخ}}
 
روی همین جهت پیامبر اکرم(ص) امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را با سورهٔ ناس و سورهٔ فلق تعویذ می‌کرده است و نیز می‌فرموده است که: «آیاتی بر من نازل شده که نظیرش نازل نشده و آن دو سورهٔ «قل اعوذ» است.<ref>طباطبائی، محمد حسین، تفسیر المیزان، (ترجمه موسوی همدانی) بی جا، دفتر انتشارات اسلامی، بی تا، ج۲۰، ص۶۸۲ و مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۶۹.</ref> نظیر نداشتن آن شاید به خاطر همین خصوصیتش باشد که برای تعویذ مفید است و سحر شکن می‌باشد.
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}


خط ۴۸: خط ۴۵:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
خط ۵۸: خط ۵۵:
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۱۵٬۱۴۷

ویرایش