حسد: تفاوت میان نسخه‌ها

حسد چیست و راه مبارزه با آن چگونه است؟

«حسد» که برابر فارسی آن «رشک» است، به معنای آرزوی نابودی نعمت از دیگران است؛ خواه آن نعمت به حسود برسد یا نرسد؛ بنابراین فکر حسود در ویران شدن نعمت‌های دیگران متمرکز شده و برای او مهم نیست که آن نعمت به او منتقل شود.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و (دیگران)، تفسیر نمونه، ج۳ ص۴۲۳.</ref> حسادت یک واکنش هیجانی است و جلوه‌های مختلفی دارد؛ ممکن است به صورت مستقیم و برخورد فیزیکی، قهر و دشمنی، یا غیر مستقیم مثل بدگویی در خفا و چاپلوسی در ظاهر، بروز کند.

حسد از بدترین و خبیث‌ترین اخلاق‌ها شمرده شده است. در [[آیه]] {{قرآن|أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَیٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه|سوره=نساء|آیه=۵۴|ترجمه=[آنان] به خاطر آنچه خدا از فضلش به آنان عطا کرده، حسد می‌ورزند.}} به یکی از ویژگی‌های حسودان اشاره شده و پیامبر اسلام(ص) بر اساس این آیه، حسودان را دشمنان نعمت خدا معرفی کرده است.<ref>فیض کاشانی، محجه البیضاء، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ج۵، ص۳۲۷.</ref>

=== تفاوت حسد و غبطه ===

حسد یعنی آرزوی این‌که نعمتی که برادر یا خواهر مسلمان ما دارد و آن نعمت به نفع و صلاح اوست از دست او برود و محروم از آن نعمت شود و اگر بخواهد آرزوی زوال و نابودی نعمت را از او نکند؛ بلکه مثل آن را برای خود بخواهد آن را «غبطه» خوانند و اگر چیزی که به صلاح آن شخص نیست که از بین برود به این «غیرت» گویند. ضد حسد نصیحت است و آن عبارت است از آنکه نعمتی که به صلاح برادر یا خواهر مسلمانش است بخواهد. معیار نصیحت آن است که آنچه را برای خود می‌خواهی برای او هم بخواهی و آنچه را برای خود دوست نداری برای او هم دوست نداشته باشی و معیار تشخیص حسد برعکس است یعنی آنچه را برای خود نخواهد برای او بخواهد و آنچه برای خود بخواهد برای او نخواهد.<ref>اقتباس از (سه رساله) فیض کاشانی، محسن، عزلت، کینه و حسد، مذمت دنیا، ترجمه دکتر اسد الله ناصح، نشر نهضت زنان مسلمان، جلد دوم، ص۱۸ تا ۲۲.</ref>

اینکه شخص حسود، طبعاً بدخواه دیگران باشد، ولی خودش از این حال، ناراحت و عقلاً از این میل قلبی، متنفر باشد، و به همین دلیل بر نفس خود غضبناک بوده و در فکر چاره‌ای برای رفع آن باشد. این قسم از حسد چون از اختیار انسان، خارج است قطعاً مورد عفو پروردگار است.

اینکه این میل قلبی را دوست داشته و در ناگواری‌های محسود به وسیله قول یا فعل، شادمانی خود را اظهار کند، این قسم از حسد، قطعاً ممنوع و حرام است.

قسم سوم حالتی است میانة دو حالت قبلی، یعنی آن که در قلب حسد بورزد و از حسد خود، به هیچ وجه ناراحت نباشد، و درصدد رفع آن بر نیاید؛ ولی ظاهراً خود را از اطاعت حسد و انجام مقتضیات آن حفظ کند. در حکم این قسم، بین عرفاء، اختلاف است؛ ولی در هر حال حسد است و برای سلامت روانی انسان ضررهای فراوان دارد.

حسد در تمام طبقات موجود است و اختصاص به جنس و صنف و دسته‌ای مخصوص ندارد. گمان نرود که طبقه مرفه، به واسطه برخورداری از ناز و نعمت از حسد به دور هستند؛ بلکه گرفتاران این صفت زشت اخلاقی و رفتاری در این دسته نیز فراوان‌اند. شاید یکی از علل آن که دیکتاتورها، رجال و بزرگان کشوری، خود را نابود می‌کنند، حسد آنها باشد. چون نمی‌توانند ببینند به جز خودشان، کسی دیگر، ثروتی یا شخصیتی و مقامی داشته باشد. هر چند خودشان بالاتر از آن را داشته باشند؛ ولی بر همان اندازه‌ای که دیگران دارند، حسادت می‌ورزند. پس حسد، همان طوری که از زیر دست نسبت به بالا دست رخ می‌دهد از بالا به پایین و از مهتر به کهتر نیز بسیاراست؛ و از مساوی به مساوی، نیز خواهد بود؛ بلکه فراوان است و این گونه حسد بیشتر در میان خویشان، دوستان و نزدیکان اتفاق می‌افتد.

* '''تکبر''': شخص متکبر، از اینکه دیگری [[نعمت|نعمتی]] به دست آورد [[ترس|هراس]] دارد؛ زیرا در این صورت، آن فرد از او پیروی نکرده، و چه بسا هم‌ردیف یا بالاتر از او قرار بگیرد.

فرد حسود با دیدن خوشی‌های دیگران در [[افسردگی|اندوهی]] دائمی بوده و به دلیل غم و اندوه درونی، به بیماری‌های جسمی نیز مبتلا می‌شود. حسود در حقیقت، به نحوه تقسیم [[نعمت]]‌ها توسط [[خدا]] اعتراض دارد؛ بنابراین [[حکمت خدا|حکمت]] و [[عدل الهی]] را انکار می‌کند.

حسادت باعث می‌شود انرژی فرد در راه ویران کردن سرمایه‌های فردی و اجتماعی مصرف شود و حتی منجر به جرم و جنایت‌هایی مانند [[دزدی]] و [[قتل]] شود.

{{اصلی|راه‌های درمان حسد}}برای درمان حسد، راهکارهای علمی و عملی گفته شده که برخی از آنها عبارتند از:

}} به استعاذه و پناه بردن به خدا اشاره شده است.

== منابع ==

|شاخه فرعی۳ =

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | ناوبری =

  | نمایه =

  | تغییر مسیر =

  | ارجاعات =

  | بازبینی =

  | تکمیل =

  | اولویت =

  | کیفیت =