حدیث فتح شهر امان به‌دست امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

آیا روایت فتح شهر عمان بدست حضرت علی (علیه السلام)، معتبر است و جریان سی فیل و کشتن فیل سفید چیست؟

این حدیث سند ندارد و در تاریخ آمده که عمرو بن عاص یا زید بن ثابت به جنگ عمان فرستاده شد نه امیر مؤمنان و از سوی دیگر جلندی بن کرکره قبل از رسول الله –صلی الله علیه و آله- از دنیا رفته بود.

== اصل حدیث ==

ابن شهر آشوب در المناق ب خود حدیثی را بدون سند از عمار نقل می‌کند که: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، علی «ع» را به سوی عمان برای جنگ با جلندی بن کرکره فرستاد، بین آنها جنگ سخت و دردناکی روی داد. جلندی به غلامش کندی گفت: اگر تو به جنگ شخصی که عمامه سیاه و اسب شهباء دارد بروی و او را اسیر کنی یا او را به خاک بیندازی، دخترم را که به شاهزادگان نداده‌ام به عقد تو درمی‌آورم. کندی سوار فیل سفید شد. جلندی سی فیل داشت که با فیل‌ها و لشکر به جنگ مسلمانان رفت. هنگامی که چشم امام «ع» به او افتاد از اسب پایین آمد، عمامه از سر برداشت که طول و عرض زمین را روشن کرد و مدتی قدم زد؛ بعد سوار اسب شده به نزدیک فیل‌ها آمد و با کلماتی با فیل‌ها سخن گفت که کسی از انسان‌ها آن را نمی‌فهمید. بیست و نه تا از فیل‌ها سرهای‌شان را پایین انداخته و به لشکر مشرکان از راست و چپ حمله‌ور شدند و تا دروازه شهر عمان آنها را به عقب راندند. سپس فیل‌ها به سوی حضرت علی «ع» برگشته و با آن حضرت سخن گفتند، طوری که مردم صدای آنها را می‌شنیدند و گفتند: ای علی! ما محمد را می‌شناسیم و به پروردگار محمد ایمان داریم؛ مگر آن فیل سفید که او محمد و آل او را نمی‌شناسد. حضرت علی خشمگین شده و پیشانی‌بندش را که در هنگام خشم بر سر می‌بست، بر پیشانی بسته و به آن فیل رو کرده و فیل به لرزه افتاد و ایستاد. امیرالمؤمنین با ذوالفقار یک ضربه بر او زدند که سرش از بدنش جدا شد. فیل مانند کوهی بزرگ روی زمین افتاد. حضرت، کندی را از پشت فیل گرفتند که جبرئیل بر پیامبر نازل شده و جریان را تعریف کرد. پس رسول خدا صدایش را از مدینه به گوش حضرت علی رساند و فرمود: ای اباالحسن! او را به من ببخش که اسیر توست. علی «ع» او را رها کرد. کندی گفت: ای اباالحسن! چه چیز باعث شد که مرا رها کردی؟ حضرت فرمود: وای بر تو! نگاه کن. پس خداوند حجاب‌ها را از جلوی چشمان او برداشت و او، رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) با اصحابش را در مدینه دید و گفت: ای اباالحسن! این شخص کیست؟ حضرت فرمود: سید و آقای‌مان رسول خداست. کندی گفت: از اینجا تا آنجا چقدر فاصله است؟ حضرت فرمود: چهل روز. کندی گفت: ای اباالحسن! همانا پروردگارتان، خدای بزرگی است و پیامبرتان، کریم و بخشنده؛ دستت را دراز کن تا ایمان بیاورم. آن گاه گفت: «اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمدا رسول الله»؛ حضرت علی «ع» جلندی را کشت و افراد زیادی با او در دریا غرق شدند و افراد زیادی نیز از آنها را به هلاکت رساندند و افرادی هم که زنده مانده بودند، اسلام آوردند. علی «ع» قلعه را به کندی دادند و دختر جلندی را به ازدواج او درآوردند و گروهی از مسلمانان را نیز آنجا گذاشتند که به آنها واجبات‌شان را یاد بدهند. ‏<ref>ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، قم، علامه، چاپ اول، ۱۳۷۹ ق، ج‏۲، ص۳۱۱.</ref>

== بررسی صحت ==

علامه بحرانی بعد از نقل این حدیث، چند ایراد بر این نقل وارد می‌کند:

#  این حدیث مرسل است و سند ندارد و نمی‌توان به حدیث بی‌سند استناد کرد.

#  در فتح عمان توسط اسلام در کتاب‌های تاریخ و شهرها و جنگ‌ها چنین مطلبی نیامده است یعنی کسی نگفته است که امیر مؤمنان به این جنگ فرستاده شده و بلکه از نامه‌های رسولخدا–صلی الله علیه و آله- و کتاب‌های مربوط به شهرها و… استفاده می‌شود که رسول اللّه- صلّی اللّه علیه و آله- عمرو بن عاص بن وائل یا زید بن ثابت را به عمان فرستاد و بدون جنگ و درگیری آنها اسلام آوردند.

۵. جلندی سال‌ها قبل از رسول الله –صلی الله علیه و آله- از دنیا رفته بود و فرزندانش عبید و جیفر حکومت داشتند.<ref>بحرانی، هاشم، مدینه معاجز الأئمه الإثنی عشر و دلائل الحجج علی البشر، قم، مؤسسه المعارف الإسلامیه، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق، ج‏۱، ص۲۸۴.</ref>

۱. برخی جلندی بن کرکره را همان ابرهه دانسته‌اند که در قرآن کریم به اصحاب الفیل معروف است و سال‌ها قبل از رسول الله –صلی الله علیه و آله- مرده بود.<ref>حلی، رضی الدین علی، العدد القویّه لدفع المخاوف الیومیه، قم‏، کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، ‏چاپ اول‏، ۱۴۰۸ ق‏، ص۲۲۰.</ref> و امکان ندارد که حضرت علی به جنگ او رفته باشد.

{{پانویس|۲}}

 

  | شاخه اصلی =

  |شاخه فرعی۱ =

  |شاخه فرعی۲ =

  |شاخه فرعی۳ =