automoderated
۶٬۳۴۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
(ابرابزار) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi }} | {{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi}} | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
خط ۶: | خط ۶: | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
[[پرونده:Ziyarat abdolazim.jpg|بندانگشتی|مضمون حدیث برابر بودن ثواب زیارت [[عبدالعظیم حسنی]] و [[زیارت امام حسین(ع)]].]] | [[پرونده:Ziyarat abdolazim.jpg|بندانگشتی|مضمون حدیث برابر بودن ثواب زیارت [[عبدالعظیم حسنی]] و [[زیارت امام حسین(ع)]].]] | ||
{{سخ}}حدیث برابر بودن ثواب زیارت [[عبدالعظیم حسنی]] و [[امام حسین(ع)]]، در کتابهای [[ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (کتاب)|ثواب الاعمال]] نوشته [[شیخ صدوق]] و [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] نوشته [[ابن قولویه قمی|ابن قولویه]] ذکر شده و از نظر سند [[حدیث ضعیف|ضعیف]] است. دلیل ضعف آن ذکر نشدن نام یکی از راویان در سلسهسند است. با این همه، قرینههایی وجود دارد که ضعف سند را کاهش میدهد؛ مانند اینکه بسیاری از عالمان [[شیعه]] این روایت را تلقی به قبول کردهاند. همچنین در روایتی دیگر، ثواب دیدار دوستانِ صالحِ [[اهل بیت(ع)]] مانند [[زیارت|زیارت اهل بیت(ع)]] دانسته شده، که محتوای این روایت را تأیید میکند. | |||
برخی تاریخ وفات عبدالعظیم حسنی را پس از [[شهادت امام هادی(ع)]] دانسته و بر اساس آن، این روایت را نادرست دانستهاند. استدلال آنها ذکر نام عبدالعظیم حسنی بین اصحاب [[امام حسن عسکری(ع)]] است. [[رضا استادی]] استاد و پژوهشگر شیعه، این استدلال را رد کرده و عبدالعظیم را از اصحاب امام حسن عسکری(ع) ندانسته است؛ با این همه، به باور او تعیین تاریخ دقیق وفات عبدالعظیم ممکن نیست. | برخی تاریخ وفات عبدالعظیم حسنی را پس از [[شهادت امام هادی(ع)]] دانسته و بر اساس آن، این روایت را نادرست دانستهاند. استدلال آنها ذکر نام عبدالعظیم حسنی بین اصحاب [[امام حسن عسکری(ع)]] است. [[رضا استادی]] استاد و پژوهشگر شیعه، این استدلال را رد کرده و عبدالعظیم را از اصحاب امام حسن عسکری(ع) ندانسته است؛ با این همه، به باور او تعیین تاریخ دقیق وفات عبدالعظیم ممکن نیست. | ||
==متن حدیث== | == متن حدیث == | ||
::{{عربی|... ِ عَنْ بَعْضِ أَهْلِ الرَّیِّ: دَخَلْتُ عَلَی أَبِی الْحَسَنِ الْعَسْکَرِیِّ ع فَقَالَ أَیْنَ کُنْتَ فَقُلْتُ زُرْتُ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ ع فَقَالَ أَمَا إِنَّکَ لَوْ زُرْتَ قَبْرَ عَبْدِ الْعَظِیمِ عِنْدَکُمْ لَکُنْتَ کَمَنْ زَارَ الْحُسَیْنَ(ع)}}<ref name=":0">ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، به تحقیق و تصحیح عبدالحسین امینی، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۵۶ش، ص۳۳۴.</ref> | |||
::{{عربی|...ِ عَنْ بَعْضِ أَهْلِ الرَّیِّ: دَخَلْتُ عَلَی أَبِی الْحَسَنِ الْعَسْکَرِیِّ ع فَقَالَ أَیْنَ کُنْتَ فَقُلْتُ زُرْتُ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ ع فَقَالَ أَمَا إِنَّکَ لَوْ زُرْتَ قَبْرَ عَبْدِ الْعَظِیمِ عِنْدَکُمْ لَکُنْتَ کَمَنْ زَارَ الْحُسَیْنَ(ع)}}<ref name=":0">ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، به تحقیق و تصحیح عبدالحسین امینی، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۵۶ش، ص۳۳۴.</ref> | |||
::یکی از اهالی ری نزد امام هادی(ع) رفت. امام(ع) پرسید: «کجا بودی؟» پاسخ داد: «امام حسین(ع) را زیارت کردم». امام(ع) فرمود: «اگر قبر عبدالعظیم که نزد شما است را زیارت کنی، مانند کسی هستی که حسین(ع) را زیارت کرده است.» | ::یکی از اهالی ری نزد امام هادی(ع) رفت. امام(ع) پرسید: «کجا بودی؟» پاسخ داد: «امام حسین(ع) را زیارت کردم». امام(ع) فرمود: «اگر قبر عبدالعظیم که نزد شما است را زیارت کنی، مانند کسی هستی که حسین(ع) را زیارت کرده است.» | ||
==بررسی سند== | == بررسی سند == | ||
روایت همانندی ثواب زیارت [[عبدالعظیم حسنی]] و [[امام حسین(ع)]]، در دو کتاب [[ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (کتاب)|ثواب الاعمال]] نوشته [[شیخ صدوق]] (درگذشت ۳۸۱ق)<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشریف الرضی للنشر، ۱۴۰۶ق، ص۹۹.</ref> و [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] نوشته [[ابن قولویه قمی|ابن قولویه]] (درگذشت ۳۶۸ق)<ref name=":0" /> آمده است. | روایت همانندی ثواب زیارت [[عبدالعظیم حسنی]] و [[امام حسین(ع)]]، در دو کتاب [[ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (کتاب)|ثواب الاعمال]] نوشته [[شیخ صدوق]] (درگذشت ۳۸۱ق)<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشریف الرضی للنشر، ۱۴۰۶ق، ص۹۹.</ref> و [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] نوشته [[ابن قولویه قمی|ابن قولویه]] (درگذشت ۳۶۸ق)<ref name=":0"/> آمده است. | ||
===ضعف سند=== | === ضعف سند === | ||
شیخ صدوق و ابن قولویه این روایت را با دو سند متفاوت، ولی هر دو از محمد بن یحیی عطار و او از یکی از اهالی ری، از [[امام هادی(ع)]] نقل کردهاند.<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشریف الرضی للنشر، ۱۴۰۶ق، ص۹۹؛ ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، به تحقیق و تصحیح عبدالحسین امینی، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۵۶ش، ص۳۳۴.</ref> در هر دو سند، نام فردی که از امام(ع) حدیث را نقل کرده ذکر نشده است؛ بنابراین روایت [[حدیث مرسل|مرسل]] و [[حدیث ضعیف|ضعیف]] است. | شیخ صدوق و ابن قولویه این روایت را با دو سند متفاوت، ولی هر دو از محمد بن یحیی عطار و او از یکی از اهالی ری، از [[امام هادی(ع)]] نقل کردهاند.<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشریف الرضی للنشر، ۱۴۰۶ق، ص۹۹؛ ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، به تحقیق و تصحیح عبدالحسین امینی، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۵۶ش، ص۳۳۴.</ref> در هر دو سند، نام فردی که از امام(ع) حدیث را نقل کرده ذکر نشده است؛ بنابراین روایت [[حدیث مرسل|مرسل]] و [[حدیث ضعیف|ضعیف]] است. | ||
===قرینههای تقویت کننده ضعف سند=== | === قرینههای تقویت کننده ضعف سند === | ||
برای تقویت ضعف سند این روایت، قرینههایی وجود دارد که برخی از آنها چنین است: | برای تقویت ضعف سند این روایت، قرینههایی وجود دارد که برخی از آنها چنین است: | ||
* راوی اصلی حدیث، محمد بن یحیی، از استادان [[محمد بن یعقوب کلینی|شیخ کلینی]] است که [[علم رجال|رجالشناسان شیعه]] او را به بزرگی یاد کرده و به[[وثاقت]]، [[راستگویی]]، [[علم]] و [[تقوا]] ستودهاند.<ref>ر. ک. نجاشی، احمد، رجال نجاشی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ص۲۵۰؛ میر داماد، محمد باقر، التعلیقه علی کتاب الکافی، قم، خیام، چاپ اول، ۱۴۰۳، ج۱، ص۷۶ و ۳۶۵.</ref> بنابراین گذشتن از این روایت اگر چه از فردی مجهول روایت شده، آسان نیست. | |||
* بسیاری از عالمان [[شیعه]] مانند [[علامه مجلسی]] و [[ملاصدرا]] این روایت را نقل کرده و تلقی به قبول کردهاند. این تلقی به قبول که با آگاهی از ضعف سند بوده<ref>برای نمونه نگاه کنید به صدر الدین شیرازی، محمد، شرح اصول کافی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۸۳، ج۳، ص۲۷۶؛ مجلسی، محمد تقی، روضه المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، قم، مؤسسه کوشانپور، چاپ اول، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۳۵۷ و ج۱۴، ص۱۶۵.</ref> قرینهای است که از ضعف سند میکاهد. | |||
* بر اساس روایتی که شیخ صدوق در کتاب [[من لا یحضره الفقیه (کتاب)|من لا یحضره الفقیه]] ذکر کرده، به کسی که توانایی [[زیارت]] و دیدار [[اهل بیت(ع)]] را ندارد، سفارش شده به دیدار دوستان صالح اهل بیت(ع) برود؛ زیرا برای او ثوابی همانند ثواب زیارت اهل بیت(ع) نوشته میشود.<ref>ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۷۳.</ref>{{یادداشت|نزدیک به محتوای این روایت در کتاب وسائل الشیعه ج۱۴، ص۵۸۱، در باب «بَابُ اسْتِحْبَابِ زِیَارَه الْمُؤْمِنِینَ خُصُوصاً الصُّلَحَاء» نقل شده است.}} این حدیث در کتاب کامل الزیارات نیز، نقل شده است.<ref>ابن قولویه، جعفر، کامل الزیارات، نجف اشرف، دار المرتضویه، چاپ اول، ۱۳۵۶ش، ص۳۱۹.</ref> علامه مجلسی این روایت را [[حدیث منقولِ|منقولِ]] مانندِ [[حدیث صحیح|صحیح]] دانسته است.<ref>مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۱۴، ج۶، ص۱۴۴.</ref> | |||
== درگذشت عبدالعظیم پیش یا پس از شهادت امام هادی(ع)؟ == | |||
==درگذشت عبدالعظیم پیش یا پس از شهادت امام هادی(ع)؟== | |||
تاریخ وفات عبدالعظیم حسنی مورد اختلاف است. [[آقابزرگ تهرانی]] تاریخ وفات او را ۱۵ شوال ۲۵۲ق ثبت کرده است.<ref name=":1">آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، نجف، مطبعه الغری، ج۷، ص۱۹۰.</ref> در این صورت، تاریخ درگذشت وی پیش از [[شهادت امام هادی(ع)]] (۲۵۴ق) بوده است. | تاریخ وفات عبدالعظیم حسنی مورد اختلاف است. [[آقابزرگ تهرانی]] تاریخ وفات او را ۱۵ شوال ۲۵۲ق ثبت کرده است.<ref name=":1">آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، نجف، مطبعه الغری، ج۷، ص۱۹۰.</ref> در این صورت، تاریخ درگذشت وی پیش از [[شهادت امام هادی(ع)]] (۲۵۴ق) بوده است. | ||
خط ۴۰: | خط ۳۶: | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
خط ۶۰: | خط ۵۶: | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | | بازبینی نویسنده = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = | ||
خط ۶۶: | خط ۶۲: | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
<references group="یاددداشت" /> | <references group="یاددداشت"/> |