حدیث اصحاب پیامبر مانند ستارگان هستند: تفاوت میان نسخه‌ها

قاضی نعمان مغربی در کتاب دعائم الاسلام، محتوای این حدیث را نقد کرده است. به گفته او، صحابه پیامبر با یکدیگر اختلاف‌نظر داشته و در مقابل هم قرار گرفتند و خدا و پیامبر(ص) به پیروی از افرادی که نظراتشان مقابل یکدیگر است، امر نمی‌کنند؛ چون مکلف نمی‌داند به کدام یک از آنها اقتدا کند.<ref name=":1" />

به اعتقاد وی، اگر تبعیت از هر کدام از صحابه پیامبر(ص) جایز باشد، کشتن همه صحابه مباح خواهد شد؛ زیرا گروهی از صحابه با گروهی دیگر از آنها جنگیده و همدیگر را کشته‌اند؛ بنابراین اگر فردی به یکی از آنها اقتدا کند، کشتن گروه دیگر صحابه برای او جایز خواهد بود و اگر پس از کشتن برخی از آنها، از گروه دیگر پیروی کند، کشتن گروه نخست نیز برای او جایز خواهد شد.<ref name=":1">قاضی نعمان مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، تحقیق و تصحیح آصف فیضی، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، ۱۳۸۵ش، ص۸۶ و ۸۷.</ref>

 

سید علی میلانی،‌ عالم شیعه نیز، محتوای این روایت را نقد کرده و به آیات ۱۴۴ سوره آل‌عمران و آیه ۱۰۱ سوره توبه اشاره کرده که در آنها برخی از صحابه پیامبر، منافق شمرده شده‌اند.<ref>حسینی میلانی، سید علی، [http://mktba.net/library.php?id=7796 حدیث اصحابی کالنجوم]، قم، الحقائق، ۱۴۲۹ق، ص۶۸.</ref>  

عالمان شیعه و اهل سنت، درباره عدالت صحابه اختلاف‌نظر داند. بسیاری از عالمان اهل‌سنت معتقدند همه افرادی که پیامبر(ص) را دیده‌اند و محضرش را درک کرده‌اند، صحابه پیامبر بوده و همه آنها عادل و اهل بهشتند.<ref>نگاه کنید به حسینی میلانی، سید علی، [http://mktba.net/library.php?id=7796 حدیث اصحابی کالنجوم]، قم، الحقائق، ۱۴۲۹ق، ص۱۲ و ۱۳.</ref> از جمله روایاتی که برخی عالمان اهل‌سنت برای اثبات این ادعا به آن استناد کرده‌اند، روایت «اصحاب پیامبر(ص) مانند ستارگانند» است.<ref>نگاه کنید به حسینی میلانی، سید علی، حدیث اصحابی کالنجوم، قم، الحقائق، ۱۴۲۹ق، ص۱۶.</ref>

در نگاه عالمان شیعه، میان صحابه مانند دیگر مردم، عادل و فاسق و نیز، مؤمن و منافق وجود دارد. به اعتقاد آنها تنها صحابی بودن و درک کردن محضر رسول خدا(ص)، باعث عدالت فرد نمی‌شود.<ref>نگاه کنید به حسینی میلانی، سید علی، [http://mktba.net/library.php?id=7796 حدیث اصحابی کالنجوم]، قم، الحقائق، ۱۴۲۹ق، ص۱۴.</ref>

بر اساس روایتی که در کتاب عیون اخبار الرضا(ع) ذکر شده، امام رضا(ع) روایت «اصحاب پیامبر مانند ستارگانند» را صحیح دانسته‌اند؛ البته ایشان منظور از «اصحاب من»‌ در این روایت را، آن دسته از صحابه دانسته‌اند که پس از پیامبر(ص) تغییر حال پیدا نکردند و در دین تغییر ایجاد نکردند. امام رضا(ع) در ادامه روایت، به [[حدیث حوض]] از پیامبر(ص) که در منابع اهل سنت نیز ذکر شده، استدلال کرده‌اند که بر اساس آن، برخی از اصحاب پیامبر در قیامت از [[حوض کوثر]] ممنوع می‌شوند.<ref name=":0">ابن بابویه، محمد، عیون أخبار الرضا، تهران، نشر جهان، اول، ۱۳۷۸ق، ج‏۲، ص۸۷، حدیث ۳۳.</ref>

راویان این حدیث،{{یادداشت|محمد بن یحیی صَوْلی، محمد بن موسی بن نصر رازی، موسی بن نصر رازی.}} جز احمد بن حسین بیهقی، در کتاب‌های رجالی شیعه ذکر نشده و ناشناخته‌اند. عالمان علم حدیث، روایتی که در سلسه سند آن راوی مجهول و ناشناخته باشد، ضعیف شمرده‌اند.