۱۱٬۸۷۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
}}'''کتاب توحید از نظر اسلام''' تألیف [[سید محمود طالقانی]] در سال ۱۳۵۸ شمسی چاپ گردید. دیدگاه طالقانی درباره توحید با عدم پذیرش سلطه‌گری انسان‌های دیگر پیوند دارد. طالقانی در پروژه فکری خود بر مقوله رهایی‌بخشی و ایجاد همبستگی و پیوستگی [[توحید در حاکمیت|توحید]] در میان انسان‌ها تاکید می‌کند. | }}'''کتاب توحید از نظر اسلام''' تألیف [[سید محمود طالقانی]] در سال ۱۳۵۸ شمسی چاپ گردید. دیدگاه طالقانی درباره توحید با عدم پذیرش سلطه‌گری انسان‌های دیگر پیوند دارد. طالقانی در پروژه فکری خود بر مقوله رهایی‌بخشی و ایجاد همبستگی و پیوستگی [[توحید در حاکمیت|توحید]] در میان انسان‌ها تاکید می‌کند. | ||
در اعتقاد | نویسنده در مطلبی مهم اعتقاد خود را چنین می‌آورد که توحید تنها یک عقیده قلبی و درونی نیست که انسان را در معابد متوقف سازد. همچنین یک بحث فلسفی و کلامی نیست که در «گنجینه کتب بایگانی شود». بلکه حقیقتی است که می‌باید در فکر و خلق و عمل تحولی پدید آرد و جهت سیر زندگی و خط مشی اجتماعی را برگرداند. چشم‌انداز فکر انسان‌ها را وسیع و شخصیتش را مستقل سازد. | ||
در اعتقاد طالقانی «توحیدِ اسلام خَلق را از تاریکی اوهام بسوی نور ایمان و از ذلت بندگی بشر و زیر بار قوانین و عادات بشری رفتن بسوی عزت اسلام و بندگی آفریننده جهان پیش می‌برد». حقیقت توحید از اعتراف به زبان و تأثیر در وجدان شروع می‌شود آنگاه در مظاهر حیاتی تجلی نموده انسان را از بندگی شهوات و اوهام و ارباب‌های ساختگی می‌رهاند. بندگی دیگران و تن به قوانین و رسوم و عادات بشری دادن صورت دیگری از بت‌پرستی جاهلی است. | |||
نویسنده این سوال را مطرح می‌کند که آیا برای نجات بشر در دوره جاهلیتِ بت‌پرستی و در این عصر جاهلیت تمدن‌نمای ماده‌پرستی چاره‌ای جز این تحول توحیدی و تغییر خط سیر حیاتی می‌توان یافت؟ | نویسنده این سوال را مطرح می‌کند که آیا برای نجات بشر در دوره جاهلیتِ بت‌پرستی و در این عصر جاهلیت تمدن‌نمای ماده‌پرستی چاره‌ای جز این تحول توحیدی و تغییر خط سیر حیاتی می‌توان یافت؟ | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
فصل‌های ابتدایی این کتاب بیشتر به بحث‌های مقدمه‌ای باز میگردد. کتاب با فصلی تحت عنوان «تربیت از نظر قرآن» آغاز می‌شود. نویسنده معتقد است احتیاج انسان را با محیط بیرون مرتبط میسازد و محیط، عواطف و میل‌ها را بیدار می‌نماید. در نتیجه انسان به رنگ محیط و منطبق با آن در می‌آید. محیط بیرونی هر یک از قوه‌های درونی انسان را تقویت نماید، همان قوه بزرگ و نیرومند میگردد. وی نتیجه می‌گیرد که تربیت همان ایجاد محیط است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۶- ۷.</ref> | فصل‌های ابتدایی این کتاب بیشتر به بحث‌های مقدمه‌ای باز میگردد. کتاب با فصلی تحت عنوان «تربیت از نظر قرآن» آغاز می‌شود. نویسنده معتقد است احتیاج انسان را با محیط بیرون مرتبط میسازد و محیط، عواطف و میل‌ها را بیدار می‌نماید. در نتیجه انسان به رنگ محیط و منطبق با آن در می‌آید. محیط بیرونی هر یک از قوه‌های درونی انسان را تقویت نماید، همان قوه بزرگ و نیرومند میگردد. وی نتیجه می‌گیرد که تربیت همان ایجاد محیط است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۶- ۷.</ref> | ||
عنوان فصل دوم «طبیعت غریزه فطرت» است. | عنوان فصل دوم «طبیعت غریزه فطرت» است. نویسنده، این سه موضوع طبیعت، غریزه و فطرت را عامل فساد و در عین حال عامل نظم و تکامل می‌داند.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۱.</ref> از نگاه طالقانی فطرت نخستین ظهور عقل است<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۲.</ref> و اصل و مبدأ همه معلومات و ادراکات است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۳.</ref> و پیامبران مبعوث شده‌اند تا انسان را به «بهشت ادراکات لطیف فطرت» متوجه سازند.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۳.</ref> به همین جهت اولین قدمی که موجود زنده برای آزادی از حکومت خواص طبیعت و قوای نباتی و غرائز حیوانی بر می‌دارد این است که خود را به عقل استعدادی و فطری برساند.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۲.</ref> | ||
فصل سوم «پدیده دین آیه فطرت» نام دارد.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۵.</ref> به اعتقاد طالقانی دین برای بیدار گشتن فطرت است. وی در تشبیهی چنین می‌اورد که «دانش‌هایِ محدودِ غرور انگیز مانند چراغی است بدست ره‌نوردی در بیابانِ تاریک که محیط محدود را روشن میسازد ولی حجابِ محیط دورتر است و همان چراغ موجب گمراهی و | فصل سوم «پدیده دین آیه فطرت» نام دارد.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۵.</ref> به اعتقاد طالقانی دین برای بیدار گشتن فطرت است. وی در تشبیهی چنین می‌اورد که «دانش‌هایِ محدودِ غرور انگیز مانند چراغی است بدست ره‌نوردی در بیابانِ تاریک که محیط محدود را روشن میسازد ولی حجابِ محیط دورتر است و همان چراغ موجب گمراهی و سقوط در پرتگاه خواهد شد. ولی چشم عادی مانند فطرت است که همه فضای بیابان و موجودات را دور و نزدیک را یکسان مینگرد و هرچه جلوتر می‌رود قدرت تشخیص قوی‌تر میگردد».<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۱۸.</ref> فصل چهارم کتاب به «مسئولیت انسان نسبت به خود» نام نهاده شده است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۲۱.</ref> | ||
== تبیینی ضد ظلم از توحید == | == تبیینی ضد ظلم از توحید == | ||
نویسنده از صفحه ۲۵ کتاب به توحید از نظر اسلام می‌پردازد و کلام خود را با آیه ۶۴ آل‌عمران آغاز می‌کند که دعوتی همگانی به توحید است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۲۶.</ref> | نویسنده از صفحه ۲۵ کتاب به توحید از نظر اسلام می‌پردازد و کلام خود را با آیه ۶۴ آل‌عمران آغاز می‌کند که دعوتی همگانی به توحید است.<ref>طالقانی، توحید از نظر اسلام، ۱۳۵۸ش، ص۲۶.</ref> | ||