تقیه از سوی اهل‌بیت(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۲: خط ۲۲:
*پوشیدن لباس سیاه در فقه شیعه مکروه است، اما این لباس در زمان قیام عباسیان و پس از آن، به صورت شعار آنان درآمد و لذا در تاریخ با عنوان «مسوده» (سیاه جامگان) معروف شدند. در روایتی آمده است هنگامی که امام صادق(ع) در «حیره» به سر می‌برد، فرستاده ابوالعبّاس سفّاح برای او لباس بارانی فرستاد که یک طرف آن سفید و طرف دیگر آن سیاه بود. امام(ع) آن را پوشید و فرمود: «اما انّی البسه و انا اعلم انّه لباس اهل النّار؛<ref>تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج‏۴؛ ص۳۸۴.</ref> من آن را می‌پوشم در حالی که می‌دانم لباس اهل آتش است.» در روایت دیگری به همین مضمون چنین وارد شده است که امام(ع) حتی آستر و پنبه لباس‌های خود را سیاه کرده بود.<ref>همان، ص۳۸۵.</ref>
*پوشیدن لباس سیاه در فقه شیعه مکروه است، اما این لباس در زمان قیام عباسیان و پس از آن، به صورت شعار آنان درآمد و لذا در تاریخ با عنوان «مسوده» (سیاه جامگان) معروف شدند. در روایتی آمده است هنگامی که امام صادق(ع) در «حیره» به سر می‌برد، فرستاده ابوالعبّاس سفّاح برای او لباس بارانی فرستاد که یک طرف آن سفید و طرف دیگر آن سیاه بود. امام(ع) آن را پوشید و فرمود: «اما انّی البسه و انا اعلم انّه لباس اهل النّار؛<ref>تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج‏۴؛ ص۳۸۴.</ref> من آن را می‌پوشم در حالی که می‌دانم لباس اهل آتش است.» در روایت دیگری به همین مضمون چنین وارد شده است که امام(ع) حتی آستر و پنبه لباس‌های خود را سیاه کرده بود.<ref>همان، ص۳۸۵.</ref>
*سکوت ۲۵ سالهٔ علی(ع) به خاطر بقای دین و خودداری کردن از گرفتن حق خود و نیز تغییر روش مبارزهٔ امام باقر و امام صادق(ع) از مبارزه نظامی به تلاش علمی، فرهنگی و تربیتی از جمله تقیه برای حفظ دین است.
*سکوت ۲۵ سالهٔ علی(ع) به خاطر بقای دین و خودداری کردن از گرفتن حق خود و نیز تغییر روش مبارزهٔ امام باقر و امام صادق(ع) از مبارزه نظامی به تلاش علمی، فرهنگی و تربیتی از جمله تقیه برای حفظ دین است.
*صلح امام حسن مجتبی(ع) نیز در راستای حفظ جان، نوعی تقیه است. حضرت علت اصلی صلح خودشان با معاویه را حفظ خون‌های مسلمانان مطرح می‌کنند.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الأنوارالجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار (ط - بیروت)، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، ۱۴۰۳ ق، ج‏۴۴؛ ص۶۲.</ref>  
*صلح امام حسن مجتبی(ع) نیز در راستای حفظ جان، نوعی تقیه است. حضرت علت اصلی صلح خودشان با معاویه را حفظ خون‌های مسلمانان مطرح می‌کنند.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الأنوارالجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج‏۴۴؛ ص۶۲.</ref>  
*امام صادق(ع) دربارهٔ افطار نمودن روزی از ماه مبارک رمضان که از سوی سلطان عید اعلام شده بود، می‌فرماید:افطر یوما من شهر رمضان احب الی من ان یضرب عنقی؛<ref>تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج‏۱۰؛ ص۱۳۲</ref> روزی از ماه رمضان را افطار کنم بهتر از آن است که گردنم زده شود.  
*امام صادق(ع) دربارهٔ افطار نمودن روزی از ماه مبارک رمضان که از سوی سلطان عید اعلام شده بود، می‌فرماید:افطر یوما من شهر رمضان احب الی من ان یضرب عنقی؛<ref>تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج‏۱۰؛ ص۱۳۲</ref> روزی از ماه رمضان را افطار کنم بهتر از آن است که گردنم زده شود.  
*اهل بیت پیامبر(ص) گاهی از سپر تقیه برای حفظ جان اصحاب و یاران خود استفاده می‌کردند مثل آن که امام صادق(ع) در روایاتی از زراره بدگویی می‌کند تا دچار فشار و صدمه از ناحیه حکومت نشود و نیز طبق دستوری از امام کاظم(ع) به علی بن یقطین که در دستگاه جبار هارون عباسی نفوذ کرده بود؛ دستوری صادر شد مبنی بر اینکه مطابق مذهب اهل سنت وضو بگیرد.<ref>اربلی، علی بن عیسی - زواره‌ای، علی بن حسین، کشف الغمه / ترجمه و شرح زواره‌ای، ۳جلد، انتشارات إسلامیه - تهران، چاپ: سوم، ۱۳۸۲ ش، ج‏۳؛ ص۲۵.</ref>
*اهل بیت پیامبر(ص) گاهی از سپر تقیه برای حفظ جان اصحاب و یاران خود استفاده می‌کردند مثل آن که امام صادق(ع) در روایاتی از زراره بدگویی می‌کند تا دچار فشار و صدمه از ناحیه حکومت نشود و نیز طبق دستوری از امام کاظم(ع) به علی بن یقطین که در دستگاه جبار هارون عباسی نفوذ کرده بود؛ دستوری صادر شد مبنی بر اینکه مطابق مذهب اهل سنت وضو بگیرد.<ref>اربلی، علی بن عیسی - زواره‌ای، علی بن حسین، کشف الغمه / ترجمه و شرح زواره‌ای، انتشارات إسلامیه، تهران، چاپ سوم، ۱۳۸۲ ش، ج‏۳؛ ص۲۵.</ref>
*در روایتی دیگر از امام صادق(ع) دربارهٔ حکم آمین گفتن بعد از آن که امام جماعت غیر المغضوب علیهم و لاالضالین را قرائت نموده، سؤال می‌شود و امام(ع) در جواب چنین می‌فرماید: آنها (مغضوب علیهم و ضالین) یهود و نصارا هستند.<ref>طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج‏۲؛ ص۷۵.</ref> امام(ع) در اینجا سؤال را منحرف کرده و پرسش راوی را به جهت تقیه و اضطرار جواب نداده است.


تقیهٔ کتمانی به شکل منحرف کردن سؤال:
*در روایتی، از امام صادق(ع) دربارهٔ حکم آمین گفتن بعد از آن که امام جماعت غیر المغضوب علیهم و لاالضالین را قرائت نموده، سؤال می‌شود و امام(ع) در جواب چنین می‌فرمایند :آنها را (مغضوب علیهم و ضالین) یهود و نصارا هستند.<ref>طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، ۱۰جلد، دار الکتب الإسلامیه - تهران، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج‏۲؛ ص۷۵.</ref> که در این‌جا امام(ع) سؤال را منحرف کرده و پرسش راوی را به جهت تقیه و اضطرار جواب نداده است.
@
از این گونه روایات که تعدادشان هم بسیار زیاد است بخوبی بدست می‌آید که تقیه جزء مسایل مهم مذهبی است و تا زمان ظهور حضرت بقیةالله(عج)، باید مورد توجه مؤمنین باشد و در مواقعی که ضرورت ایجاب کند از آن پوشش دینی و شرعی برای حفظ مصالح مذهبی و دینی و جان و مال و ناموس خود بهره بگیرد. طبیعتاً این امر متناسب با شرائط زمانی و مکانی و عوامل دیگر متفاوت است و هر کسی بایستی متناسب با شرائط پیش رو به تقیه عمل نماید. اهل بیت(ع) نیز خود با توجه به شرائط زمانی و مکانی متفاوتی که داشتند به این امر عمل می‌کردند مخصوصاً در شرائطی که شیعه در خفقان شدید دولت‌های اموی و عباسی قرار داشت؛ بنابراین اگر بقای شیعه و معارف آن را در عمل اهل بیت و شیعیان به تقیه بدانیم سخن گزافی نگفته‌ایم.
از این گونه روایات که تعدادشان هم بسیار زیاد است بخوبی بدست می‌آید که تقیه جزء مسایل مهم مذهبی است و تا زمان ظهور حضرت بقیةالله(عج)، باید مورد توجه مؤمنین باشد و در مواقعی که ضرورت ایجاب کند از آن پوشش دینی و شرعی برای حفظ مصالح مذهبی و دینی و جان و مال و ناموس خود بهره بگیرد. طبیعتاً این امر متناسب با شرائط زمانی و مکانی و عوامل دیگر متفاوت است و هر کسی بایستی متناسب با شرائط پیش رو به تقیه عمل نماید. اهل بیت(ع) نیز خود با توجه به شرائط زمانی و مکانی متفاوتی که داشتند به این امر عمل می‌کردند مخصوصاً در شرائطی که شیعه در خفقان شدید دولت‌های اموی و عباسی قرار داشت؛ بنابراین اگر بقای شیعه و معارف آن را در عمل اهل بیت و شیعیان به تقیه بدانیم سخن گزافی نگفته‌ایم.


@


مطالعه بیشتر
==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر==


۱ـ تقیه، سپری برای مبارزه عمیق‌تر، مکارم شیرازی، ناصر، قم، انتشارات مطبوعاتی هدف.
۱ـ تقیه، سپری برای مبارزه عمیق‌تر، مکارم شیرازی، ناصر، قم، انتشارات مطبوعاتی هدف.
۳۱۰

ویرایش