تعطیلی حدود در زمان غیبت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
از دیرباز اکثر فقهای شیعه معتقد بوده‌اند که  در زمان غیبت فقهای جامع الشرایط می‌توانند حدود را جاری کنند. با این وجود تعدادی از فقهای شیعه اقامه حدود در زمان غیبت را جایز ندانسته‌اند. اگر چه برخی فقهای طراز اول [[شیعه]] در خلال مباحث فقهی با اجرای حدود در زمان غیبت مخالفت کرده‌اند؛ ولی طرفداران جواز اجرای حد در زمان غیبت در اکثریت هستند و نظر ایشان با ادله روایی و قرآنی هماهنگ است و دلایل ایشان قوی تر از دلایل مخالفان است.
از دیرباز اکثر فقهای شیعه معتقد بوده‌اند که  در زمان غیبت فقهای جامع الشرایط می‌توانند حدود را جاری کنند. با این وجود تعدادی از فقهای شیعه اقامه حدود در زمان غیبت را جایز ندانسته‌اند. اگر چه برخی فقهای طراز اول [[شیعه]] در خلال مباحث فقهی با اجرای حدود در زمان غیبت مخالفت کرده‌اند؛ ولی طرفداران جواز اجرای حد در زمان غیبت در اکثریت هستند و نظر ایشان با ادله روایی و قرآنی هماهنگ است و دلایل ایشان قوی تر از دلایل مخالفان است.
== موافقان اجرای حدود در زمان غیبت ==
== موافقان اجرای حدود در زمان غیبت ==
نظر مشهور فقهای شیعه آن است که فقهای جامع الشرایط می توانند در زمان غیبت اقامه حدود کنند. شیخ مفید، <ref>شیخ مفيد، محمّد بن محمد،(1413)المقنعة، قم، كنگره جهانى هزاره شيخ مفيد - رحمة الله عليه، چاپ اول، ص: 810 </ref>  [[علامه حلی]] ،<ref> علامه حلّى،  حسن بن يوسف، (1413) قواعد الأحكام في معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، چاپ اول، ج1، ص 525</ref> [[شهید ثانی]]،  <ref>شهيد ثانى، زين الدين بن على، (1413) مسالك الأفهام إلى تنقيح شرائع الإسلام،  قم، مؤسسة المعارف الإسلامية، چاپ اول، ج 3، ص 107 به بعد</ref>  صاحب جواهر <ref> نجفى (صاحب جواهر) ، محمد حسن ، (1404 ه.ق) جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ  هفتم، ج‌21، ص393 به بعد</ref>  امام خمینی (ره)  <ref>موسوى خمينى، سيد روح اللّٰه، تحرير الوسيلة، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم، چاپ اول، ج1، ص 482 به بعد</ref> و بسیاری دیگر از فقهای معاصر و متقدم این نظریه را پذیرفته‌اند
نظر مشهور فقهای شیعه آن است که فقهای جامع الشرایط می توانند در زمان غیبت اقامه حدود کنند. [[شیخ مفید]]، <ref>شیخ مفيد، محمّد بن محمد،(1413)المقنعة، قم، كنگره جهانى هزاره شيخ مفيد رحمة الله عليه، چاپ اول، ص: 810 </ref>  [[علامه حلی]] ،<ref> علامه حلّى،  حسن بن يوسف، (1413) قواعد الأحكام في معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، چاپ اول، ج1، ص 525</ref> [[شهید ثانی]]،  <ref>شهيد ثانى، زين الدين بن على، (1413) مسالك الأفهام إلى تنقيح شرائع الإسلام،  قم، مؤسسة المعارف الإسلامية، چاپ اول، ج 3، ص 107 به بعد</ref>  [[صاحب جواهر]] <ref> نجفى (صاحب جواهر) ، محمد حسن ، (1404 ه.ق) جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ  هفتم، ج‌21، ص393 به بعد</ref>  [[امام خمینی]] (ره)  <ref>موسوى خمينى، سيد روح اللّٰه، تحرير الوسيلة، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم، چاپ اول، ج1، ص 482 به بعد</ref> و بسیاری دیگر از فقهای معاصر و متقدم این نظریه را پذیرفته‌اند


سخن شیخ طوسی در النهایة نیز به گونه‌ای است که جای تردید باقی نمی‌گذارد که ایشان نیز در صورت برقراری حکومت اسلامی توسط فقیه جامع الشرایط با جواز اجرای حد در زمان غیبت موافق است؛ زیرا اولا اجرای حد بر خانواده و متوالیان را مجاز می شمارد و ثانیا اجرای حد توسط فقیه منصوب از طرف حاکم جائر را نیز مجاز می شمارد البته در این صورت بر فقیه لازم می داند که این کار را به اعتقاد نیابت از امام معصوم انجام دهد و در نهایت بر سایر مومنین نیز واجب می داند که در این کار به چنین فقیهی  یاری رسانند. <ref>شیخ طوسى، محمد بن حسن (1400 ه.ق) ، النهاية في مجرد الفقه و الفتاوى،  بيروت، دار الكتاب العربي، چاپ دوم، ص 300-302 </ref>
سخن [[شیخ طوسی]] در النهایة نیز به گونه‌ای است که جای تردید باقی نمی‌گذارد که ایشان نیز در صورت برقراری حکومت اسلامی توسط فقیه جامع الشرایط با جواز اجرای حد در زمان غیبت موافق است؛ زیرا اولا اجرای حد بر خانواده و متوالیان را مجاز می شمارد و ثانیا اجرای حد توسط فقیه منصوب از طرف حاکم جائر را نیز مجاز می شمارد؛ البته در این صورت بر فقیه لازم می داند که این کار را به اعتقاد نیابت از امام معصوم انجام دهد و در نهایت بر سایر مومنین نیز واجب می داند که در این کار به چنین فقیهی  یاری رسانند. <ref>شیخ طوسى، محمد بن حسن (1400 ه.ق) ، النهاية في مجرد الفقه و الفتاوى،  بيروت، دار الكتاب العربي، چاپ دوم، ص 300-302 </ref>


از مجموع اقوال فقیهان موافق اجرای حدود در زمان غیبت می‌توان چنین برداشت کرد که دخالت مجتهد جامع الشرایط در اجرای حدود، بخاطر ولی بودن و قاضی بودن اوست.<ref>مقاله اجرای حدود در زمان غیبت، مجله مطالعات اسلامی:فقه و اصول، حمید مسجد سرایی، عابدین مومنی</ref>
از مجموع اقوال فقیهان موافق اجرای حدود در زمان غیبت می‌توان چنین برداشت کرد که دخالت مجتهد جامع الشرایط در اجرای حدود، بخاطر ولی بودن و قاضی بودن اوست.<ref>مقاله اجرای حدود در زمان غیبت، مجله مطالعات اسلامی:فقه و اصول، حمید مسجد سرایی، عابدین مومنی</ref>
== مخالفان اجرای حدود در زمان غیبت ==
== مخالفان اجرای حدود در زمان غیبت ==
مخالفت با اجرای مطلق حدود در زمان غیبت منحصر به تعداد معدودی از فقها است. برخی از نویسندگان تمام سعی خود را در جهت احصاء طرفداران این نظریه به کار گرفته و تنها توانسته اند نام چند تن از فقها را در این گروه جای دهند.  فقهایی که نام ایشان  در ادامه آمده‌است به عنوان مخالفان اجرای حد در زمان غیبت بر شمرده شده‌اند: [[شیخ الطوسی]] در التبیان (ذیل تفسیر آیه۲ سوره نور، ج۷، ص ۴۰۷)، قاضی عبدالعزیز ابن البرّاج (المهذّب، ج ۱ ص ۳۴۱ و ۳۴۲ و ج ۲ ص ۵۱۸)، امین الاسلام [[طبرسی]] (مجمع البیان، ج ۷ ص ۲۱۹، ذیل آیه دوم سوره نور)، [[قطب الدین راوندی]] (فقه القرآن، ج ۲، ۳۷۲)، یحیی ابن سعید الحلّی (الجامع للشرائع، ص ۵۴۸) و [[ابن فهد حلی]] (مهذب البارع، ج ۲ ص ۳۲۶–۳۲۷) [[ابن إدریس حلی]] (کتاب السرائر، ج۲، ص ۲۴–۲۵) [[سید احمد خوانساری]] (جامع المدارک، ج ۵، ص۴۱۳–۴۱۱) گفته شده‌است این فقیهان اجرای حد را وظیفه امام و آنکه امام او را به اقامه حد بگمارد (یعنی منصوب خاص) منحصر دانسته‌اند. <ref>ر. ک محسن کدیور، مقاله اقوال فقیهان برجسته در تعطیلی حدود در زمان غیبت</ref>   
مخالفت با اجرای مطلق حدود در زمان غیبت منحصر به تعداد معدودی از فقها است. برخی از نویسندگان تمام سعی خود را در جهت احصاء طرفداران این نظریه به کار گرفته و تنها توانسته اند نام چند تن از فقها را در این گروه جای دهند.  فقهایی که نام ایشان  در ادامه آمده‌است به عنوان مخالفان اجرای حد در زمان غیبت بر شمرده شده‌اند: [[شیخ الطوسی]] در التبیان (ذیل تفسیر آیه۲ سوره نور، ج۷، ص ۴۰۷)، قاضی عبدالعزیز ابن البرّاج (المهذّب، ج ۱ ص ۳۴۱ و ۳۴۲ و ج ۲ ص ۵۱۸)، امین الاسلام [[طبرسی]] (مجمع البیان، ج ۷ ص ۲۱۹، ذیل آیه دوم سوره نور)، [[قطب الدین راوندی]] (فقه القرآن، ج ۲، ۳۷۲)، یحیی ابن سعید الحلّی (الجامع للشرائع، ص ۵۴۸) و [[ابن فهد حلی]] (مهذب البارع، ج ۲ ص ۳۲۶–۳۲۷) [[ابن إدریس حلی]] (کتاب السرائر، ج۲، ص ۲۴–۲۵) [[سید احمد خوانساری]] (جامع المدارک، ج ۵، ص۴۱۳–۴۱۱) گفته شده‌است این فقیهان اجرای حد را وظیفه امام و آنکه امام او را به اقامه حد بگمارد (یعنی منصوب خاص) منحصر دانسته‌اند. <ref>ر. ک محسن کدیور، مقاله اقوال فقیهان برجسته در تعطیلی حدود در زمان غیبت</ref>   
۴۶۵

ویرایش