تعطیلی حدود در زمان غیبت: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۷: خط ۲۷:
=== شهرت فتوایی ===
=== شهرت فتوایی ===
همان گونه که بیان شد مخالفان اجرای حدود در زمان غیبت چندان پرشمار نیستند. اگر چه جواز اقامه حد در زمان غیبت نیز اجماعی نیست؛ ولی اکثر فقها معتقد به اجرای حدود در این دوران هستند. حتی مخالفان اجرای حدود در زمان غیبت نیز اذعان دارند که اکثر فقهای شیعه فتوا به جواز اجرای حد در زمان غیبت داده‌اند. <ref>ر. ک محسن کدیور، مقاله اقوال فقیهان برجسته در تعطیلی حدود در زمان غیبت</ref>
همان گونه که بیان شد مخالفان اجرای حدود در زمان غیبت چندان پرشمار نیستند. اگر چه جواز اقامه حد در زمان غیبت نیز اجماعی نیست؛ ولی اکثر فقها معتقد به اجرای حدود در این دوران هستند. حتی مخالفان اجرای حدود در زمان غیبت نیز اذعان دارند که اکثر فقهای شیعه فتوا به جواز اجرای حد در زمان غیبت داده‌اند. <ref>ر. ک محسن کدیور، مقاله اقوال فقیهان برجسته در تعطیلی حدود در زمان غیبت</ref>
=== عموم و اطلاق برخی آیات قرآن ===
آیاتی از قرآن در مورد برخی از جرایم به صورت عام و بدون هیچ قیدی دستور به اجرای حد می‌دهد «فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُما» <ref> سوره مائدة آیه: 38.</ref> «فَاجْلِدُوا كُلَّ واحِدٍ مِنْهُما مِائَةَ جَلْدَةٍ» .<ref> سوره  نور آیه 2.</ref>  عمومیت و اطلاق دستور به اجرای حد در این گونه آیات قرآن،  دوران غیبت امام زمان (عج) را نیز در بر می‌گیرد.
=== برخی از روایات معصومین (ع) ===
=== برخی از روایات معصومین (ع) ===
از جمله روایاتی که برای اثبات مشروعیت اجرای حد در زمان غیبت بر شمرده شده است، روایت  عمر بن حنظلة است که به جهت پذیرفته شدن این روایت در کلمات فقها به مقبولة عمر بن حنظله معروف شده‌است. در این روایت امام صادق با عبارت «... من قد روى حديثنا و نظر في حلالنا و حرامنا و عرف أحكامنا...» (یعنی کسی که حدیق ما را روایت می کند و در حلال و حرام ما نگاه کرده و احکام ما را می شناسد) برای شناخت احکام و رفع اختلاف به فقها ارجاع می دهند؛ این عبارت صفاتی را بر می‌شمارد که تنها مصداق آن فقیه جامع الشرایط است. در ادامه امام صادق (ع) می فرماید «...فليرضوا به حكماً، فإنّي‌ قد جعلته عليكم حاكماً ...» <ref> من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 51، ا و وسائل الشيعة، ج 28، ص 49 ، باب  28 از أبواب مقدّمات الحدود، حدیث 1،.</ref> بی تردید اعلام حد نیز حکمی است که مورد نیاز جامعه و مورد سوال شیعیان است و حد بدون اجرا شدن آن ثمری ندارد. پس مجاز بودن فقیه به اعلام حد برخی جرائم مساوی با اجرا کردن آن تحت نظارت وی است. در حقیقت اطلاق این عبارت برای اثبات مجاز بودن اجرای حد در زمان غیبت کافی است. <ref> موسوى اردبيلى، سيد عبد الكريم (1427) فقه الحدود و التعزيرات، قم، انتشارات دانشگاه مفید، چاپ دوم، ج 1، ص 80</ref>
از جمله روایاتی که برای اثبات مشروعیت اجرای حد در زمان غیبت بر شمرده شده است، روایت  عمر بن حنظلة است که به جهت پذیرفته شدن این روایت در کلمات فقها به مقبولة عمر بن حنظله معروف شده‌است. در این روایت امام صادق با عبارت «... من قد روى حديثنا و نظر في حلالنا و حرامنا و عرف أحكامنا...» (یعنی کسی که حدیق ما را روایت می کند و در حلال و حرام ما نگاه کرده و احکام ما را می شناسد) برای شناخت احکام و رفع اختلاف به فقها ارجاع می دهند؛ این عبارت صفاتی را بر می‌شمارد که تنها مصداق آن فقیه جامع الشرایط است. در ادامه امام صادق (ع) می فرماید «...فليرضوا به حكماً، فإنّي‌ قد جعلته عليكم حاكماً ...» <ref> من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 51، ا و وسائل الشيعة، ج 28، ص 49 ، باب  28 از أبواب مقدّمات الحدود، حدیث 1،.</ref> بی تردید اعلام حد نیز حکمی است که مورد نیاز جامعه و مورد سوال شیعیان است و حد بدون اجرا شدن آن ثمری ندارد. پس مجاز بودن فقیه به اعلام حد برخی جرائم مساوی با اجرا کردن آن تحت نظارت وی است. در حقیقت اطلاق این عبارت برای اثبات مجاز بودن اجرای حد در زمان غیبت کافی است. <ref> موسوى اردبيلى، سيد عبد الكريم (1427) فقه الحدود و التعزيرات، قم، انتشارات دانشگاه مفید، چاپ دوم، ج 1، ص 80</ref>
روایات دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که قابل استناد است و منابع تفصیلی به آن پرداخته‌اند.
روایات دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که قابل استناد است و منابع تفصیلی به آن پرداخته‌اند.
=== عموم و اطلاق برخی آیات قرآن ===
 
آیاتی از قرآن در مورد برخی از جرایم به صورت عام و بدون هیچ قیدی دستور به اجرای حد می‌دهد «فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُما» <ref> سوره مائدة آیه: 38.</ref> «فَاجْلِدُوا كُلَّ واحِدٍ مِنْهُما مِائَةَ جَلْدَةٍ» .<ref> سوره  نور آیه 2.</ref>  عمومیت و اطلاق دستور به اجرای حد در این گونه آیات قرآن،  دوران غیبت امام زمان (عج) را نیز در بر می‌گیرد.


ناگفته نماند که برخی نویسندگان با وجود مخالفت با اجرای حدود در زمان غیبت، اذعان نموده‌اند که برای دفع فساد و ایجاد امنیت می‌توان از مجازات‌های جایگزین تعزیری با توجه به نوع جرم، عوامل پیشگیرانه و نظرات کارشناسان جرم‌شناسی و … از طریق نمایندگان منتخب واقعی مردم اقدام نمود و تعزیر بمایراه الحکومه در عصر حاضر تنها از طریق ذکر شده با قانون مصوب قابل تحقق می‌باشد. <ref>ر. ک محسن کدیور، مقاله اقوال فقیهان برجسته در تعطیلی حدود در زمان غیبت</ref>  معلوم نیست چگونه می‌توان بین در نظریه عدم جواز اجرای حد در زمان غیبت و جایگزینی تعزیر جمع نموده‌اند. زیرا از یک سو اجرای حد خارج از اختیار فقیه جامع الشرایط دانسته شده و از سوی دیگر به نمایندگان مجلس و افرادی که اطلاعات و توان لازم برای تشخیص احکام شرعی ندارند اجازه داده شده‌است که هر گونه مجازات تعزیری تعیین نمایند. در حالی که مجازات حدی در قرآن و ادله معتبر شرعی تعیین شده و فقها بر اساس آن فتوا به اجرای حد داده‌اند. همچنین با تصور صحیح موضوع و با فرض برقراری حکومت اسلامی توسط ولی فقیه جای تردیدی باقی نمی‌ماند که او باید حدود الهی را اجرا نماید. اگرچه نسبت به حدود قتل و قطع عضو احتیاط بیشتری لازم است.
ناگفته نماند که برخی نویسندگان با وجود مخالفت با اجرای حدود در زمان غیبت، اذعان نموده‌اند که برای دفع فساد و ایجاد امنیت می‌توان از مجازات‌های جایگزین تعزیری با توجه به نوع جرم، عوامل پیشگیرانه و نظرات کارشناسان جرم‌شناسی و … از طریق نمایندگان منتخب واقعی مردم اقدام نمود و تعزیر بمایراه الحکومه در عصر حاضر تنها از طریق ذکر شده با قانون مصوب قابل تحقق می‌باشد. <ref>ر. ک محسن کدیور، مقاله اقوال فقیهان برجسته در تعطیلی حدود در زمان غیبت</ref>  معلوم نیست چگونه می‌توان بین در نظریه عدم جواز اجرای حد در زمان غیبت و جایگزینی تعزیر جمع نموده‌اند. زیرا از یک سو اجرای حد خارج از اختیار فقیه جامع الشرایط دانسته شده و از سوی دیگر به نمایندگان مجلس و افرادی که اطلاعات و توان لازم برای تشخیص احکام شرعی ندارند اجازه داده شده‌است که هر گونه مجازات تعزیری تعیین نمایند. در حالی که مجازات حدی در قرآن و ادله معتبر شرعی تعیین شده و فقها بر اساس آن فتوا به اجرای حد داده‌اند. همچنین با تصور صحیح موضوع و با فرض برقراری حکومت اسلامی توسط ولی فقیه جای تردیدی باقی نمی‌ماند که او باید حدود الهی را اجرا نماید. اگرچه نسبت به حدود قتل و قطع عضو احتیاط بیشتری لازم است.
۴۶۵

ویرایش