تطبیق احکام اسلامی با مقتضیات زمان و مکان: تفاوت میان نسخه‌ها

زنان در یونان باستان از همه حقوق محروم و فاقد هرگونه جایگاه و شأن و منزلتی بودند؛ بلکه مانند شیء مملوک معامله می‌شدند، و از حقوق اقتصادی بهره‌ای نداشتند؛ چون اصلاً از اطلاق عنوان انسان بر آنان دریغ می‌شد.<ref>منیسی، سامیه؛ المرأه فی الإسلام؛ صص ۲۶–۲۵.</ref>  در ایران عصر هخامنشیان و اشکانیان نیز وضع مانند یونان بود. وضعیت زنان در عربستان و دوره جاهلیت قبل از اسلام از همه بدتر بود و در آن، مردان دارای اختیارات نامحدود بوده ولی زنان ملک پدران و شوهران تلقی شده، قابل معامله بودند. یکی از بدترین سنت‌هایی که در عصر جاهلیت شکل گرفت، زنده به گور کردن دختران بود.<ref>همان؛ صص ۲۲–۲۱.</ref>

حال آیا اسلام بایستی با این تقاضای زمان و مکان که به شدت به وسیله ادیان تحریف شده و حکومت‌های خودکامه ایجاد می‌شود یا در ارتکاز مردم عصر و حتی خود زنان پذیرفته شده بود، منطبق می‌گردید و احکام خویش را بر اساس این اقتضاء ظالمانه زمان و مکان پایه‌ریزی می‌کرد؟!

اسلام نه تنها با این اقتضاء زمان و مکان منطبق نشد؛ بلکه همواره در برابر این طرز تفکر راجع به زن ایستادگی کرد. از همان ابتدای ظهور اسلام، در نگرش اسلامی، زن به عنوان موهبتی الهی و خلق‌شده از همان گوهر خلقت مرد<ref>نسا: ۱</ref>معرفی گردید که در طرح نظام احسن آفرینش<ref>تین / ۴</ref>قرار گرفته‌است و خدای تبارک و تعالی به خاطر آفریدن او به خود تبریک گفته است.<ref>مومنون :۴</ref> استقلال فردی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی زن به وسیله احکام نورانی اسلام به رسمیت شناخته شد<ref>نساء:۳۲</ref> و بر نقش محوری او در خانواده و تولید و تربیت و پرورش انسان تأکید گردید.<ref>بقره :۲۲۳</ref>

اقتضا زمان و مکان در عصر جدید در ارتباط با زن گونۀ دیگری است و تضییع حقوق زن بار دیگر به شکلی دیگر رقم خورده است. همزمان با پیشرفت علم و صنعت و تکنولوژی در عصر روشنگری، نظام سرمایه‌داری در غرب شکل گرفت. پیشبرد اهداف سرمایه‌داری در قالب رشد و گسترش کارخانه‌ها، شرکت‌ها و کارگاه‌های صنعتی، کشاورزی، … مورد اهتمام بود. این امر مقتضی نیروی کار گسترده، ارزان قیمت، پرکار، پربازده و در عین حال کم ادعا و کم توقع بود تا در جهت اهداف سرمایه‌داری یعنی تفوق قدرت، ثروت و شهوت گام بردارد. بهترین راه برای این هدف جلب زنان به عنوان نیمی از پیکره جامعه بشری به نظام کار و اقتصاد و صنعت بود. روشی که در ضمن آن صاحبان سرمایه و سردمداران سرمایه‌داری با انبوه تقاضا و نیروی کار روبرو می‌شدند و این امر خود‌به‌خود زمینه‌ساز خدمات ارزانتر کارگران می‌شد؛ ضمن آنکه زنان توقعات کمتری نسبت به مردان داشته و کمتر برای صاحبان سرمایه مشکل‌ساز بودند. علاوه بر این جذب نیروی زن می‌توانست ابزاری مهیج، تاثیر گذار و غیرقابل جایگزین برای تبلیغ و گسترش بازار فروش و مصرف‌گرایی محسوب شود که با توسل به فرهنگ ابتذال و برهنگی وسیله‌ای برای تحقق اهداف سرمایه‌داران باشد.