ترتیب سوره‌های قرآن توسط صحابه
 | این مقاله هماکنون به دست Rezapour در حال ویرایش است. |
آیا ترتیب سوره‌های قران توسط صحابه صورت گرفته است؟
ترتيب سوره‌ها
اكثر مفسران و دانشمندان علوم قرآني معتقدند كه ترتيب سوره‌هاي قرآن به اجتهاد و رأي صحابه بوده است.
علامه طباطبايي مي‌گويد:
ترتيب سوره‌ها از ناحيه‌ي صحابه بوده است، چون اولاً عثمان، سوره‌ي برائت را بعد از سوره‌ي انفال قرار داد و ثانياً مصاحف در ترتيب با يكديگر، اختلاف و مغايرت داشته‌اند، چنان كه روايت شده، مصحف حضرت علي(ع) بر اساس نزول بوده و نخستين سوره‌ي آن سوره‌ي علق و سپس سوره‌ي مدثر و... بوده است.[۱]
جلال الدين سيوطي نيز ترتيب سوره‌هاي قرآن را به اجتهاد صحابه مي‌داند و مي‌گويد:
جمهور علما معتقدند كه ترتيب سوره‌ها به اجتهاد صحابه است.[۲]
برخي نيز معتقدند كه ترتيب سوره‌هاي قرآن توقيفي است و پيامبر اكرم با اشاره ي جبرئيل سوره‌ها را مرّتب نموده و در ادامه نيز سوره‌ها بر همين اساس مرتب مي‌شدند.[۳]
علامه خويي علاوه بر ترتيب آيات، ترتيب سوره‌ها را نيز توقيفي دانسته و معتقد است كه اجتهادي بودن نسبت ترتيب آيات و سوره‌ها توسط صحابه، امري موهوم است و با كتاب، سنت، اجماع و عقل مخالف است؛ زيرا عظمت قرآن في نفسه، اهتمام پيامبر گرامي به حفظ و جمع آن، تلاش و اهتمام مسلمانان به توصيه‌ها و تلاش‌هاي پيامبر اكرم و نيز كسب ثواب در جمع‌آوري قرآن در زمان آن حضرت، با اجتهادي بودن ترتيب آيات و سوره‌ها به دست صحابه منافات دارد.[۴]
قاضي ابوبكر باقلاني معتقد است: امت، ترتيب آيات هر سوره و مواضع آن را از ناحيه ي پيامبر اكرم ثبت نموده است.
برخي نيز معتقدند كه ترتيب آيات در سوره‌ها به دستور پيامبر اكرم بوده است و چون حضرت به ثبت «بسمله» در سوره ي برائت فرمان نداد، اين سوره بدون «بسمله» رها گرديد.[۵]