تدوین کتاب‌های حدیثی اهل‌سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۶: خط ۵۶:
جمع‌آوری روایات در دورهٔ تدوین جوامع روایی و تکمیل آن در دورهٔ تکمیل موجب راهیابی حجم انبوهی از روایات ضعیف و موضوع در منابع روایی اهل‌سنت شده بود. این موضوع موجب شد تا عده‌ای از محدثان بزرگ به تنقیح جوامع روایی و پیراستن آنها از این گونه روایات بپردازند.<ref>علی نصیری، حدیث‌شناسی، انتشارات سنابل، ج ۱، ص ۱۶۵-۱۶۸.</ref> در این زمینه، آثار بسیاری از محدثان اهل سنت به‌جا مانده است که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به کتاب‌های الموضوعات من الاحادیث المرفوعات [[عبدالرحمن بن علی بن جوزی]]<ref>دربارهٔ او و آثارش ن.ک: هادی عالم‌زاده، «ابن‌جوزی»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج ۳، ص ۲۶۲-۲۷۷. </ref> (متوفای ۵۹۷) و المنار المنیف [[ابن‌‌قیم جوزیه]]<ref>دربارهٔ او و آثارش ن.ک: نجیب مایل هروی، «ابن‌قیم جوزیه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج ۴، ۴۹۸-۵۰۴.</ref> (متوفای ۷۵۱ق) اشاره کرد.
جمع‌آوری روایات در دورهٔ تدوین جوامع روایی و تکمیل آن در دورهٔ تکمیل موجب راهیابی حجم انبوهی از روایات ضعیف و موضوع در منابع روایی اهل‌سنت شده بود. این موضوع موجب شد تا عده‌ای از محدثان بزرگ به تنقیح جوامع روایی و پیراستن آنها از این گونه روایات بپردازند.<ref>علی نصیری، حدیث‌شناسی، انتشارات سنابل، ج ۱، ص ۱۶۵-۱۶۸.</ref> در این زمینه، آثار بسیاری از محدثان اهل سنت به‌جا مانده است که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به کتاب‌های الموضوعات من الاحادیث المرفوعات [[عبدالرحمن بن علی بن جوزی]]<ref>دربارهٔ او و آثارش ن.ک: هادی عالم‌زاده، «ابن‌جوزی»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج ۳، ص ۲۶۲-۲۷۷. </ref> (متوفای ۵۹۷) و المنار المنیف [[ابن‌‌قیم جوزیه]]<ref>دربارهٔ او و آثارش ن.ک: نجیب مایل هروی، «ابن‌قیم جوزیه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج ۴، ۴۹۸-۵۰۴.</ref> (متوفای ۷۵۱ق) اشاره کرد.


==== دورهٔ شکوفایی دانش‌های حدیثی ====
==== دورهٔ شکوفایی دانش‌های حدیثی و عصر رکود پس از آن ====


از پس تألیف منابع اصلی روایی اهل سنت نیاز به دانش‌های حدیثی، از قبیل مصطلحات حدیث و رجال حدیث و [[فقه الحدیث]]، موجب شد تا این دانش‌ها، به صورت رسمی در میانهٔ قرون دهم تا سیزدهم قمری، تحت نظامی منسجم به تکامل برسند. هرچند این دانش‌ها پیش از نگارش منابع اصلی حدیثی اهل‌سنت به طور پراکنده و محدود بنا بر نیاز وجود داشت. از جمله منابع پدیدآمده در این دوره می‌توان به تذکرة الحفاظ [[شمس‌الدین محمد ذهبی]]<ref>دربارهٔ او و آثارش ن.ک: شمس‌الدین الذهبی، سیر اعلام النبلاء، مقدمة التحقیق، بشّار عوّاد معروف، بیروت، ج ۱، ص ۱۲-۹۰. </ref> (متوفای ۷۴۸ق)، الکفایة فی معرفة الروایة [[خطیب بغدادی]]<ref>دربارهٔ او و آثارش ن.ک: محمد بن علی الخطیب البغدادی، تاریخ بغداد، مقدمة المحقق، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ج ۱، ص ۴-۲۱.</ref> و [[النهایة فی غریب الحدیث و الاثر]] مجدالدین ابن‌اثیر جزری<ref>دربارهٔ او و اثرش ن.ک: مجدالدین ابن الاثیر، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، مقدمة التحقیق، تحقیق طاهر احمد الزاوی و محمود محمد الطناحی، قم، اسماعیلیان، ج ۱، ص ۹-۲۰. </ref> (متوفای ۶۰۴ق) اشاره کرد.
از پس تألیف منابع اصلی روایی اهل سنت نیاز به دانش‌های حدیثی، از قبیل مصطلحات حدیث و رجال حدیث و [[فقه الحدیث]]، موجب شد تا این دانش‌ها، به صورت رسمی در میانهٔ قرون دهم تا سیزدهم قمری، تحت نظامی منسجم به تکامل برسند. هرچند این دانش‌ها پیش از نگارش منابع اصلی حدیثی اهل‌سنت به طور پراکنده و محدود بنا بر نیاز وجود داشت. از جمله منابع پدیدآمده در این دوره می‌توان به تذکرة الحفاظ [[شمس‌الدین محمد ذهبی]]<ref>دربارهٔ او و آثارش ن.ک: شمس‌الدین الذهبی، سیر اعلام النبلاء، مقدمة التحقیق، بشّار عوّاد معروف، بیروت، ج ۱، ص ۱۲-۹۰. </ref> (متوفای ۷۴۸ق)، الکفایة فی معرفة الروایة [[خطیب بغدادی]]<ref>دربارهٔ او و آثارش ن.ک: محمد بن علی الخطیب البغدادی، تاریخ بغداد، مقدمة المحقق، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ج ۱، ص ۴-۲۱.</ref> و [[النهایة فی غریب الحدیث و الاثر]] مجدالدین ابن‌اثیر جزری<ref>دربارهٔ او و اثرش ن.ک: مجدالدین ابن الاثیر، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، مقدمة التحقیق، تحقیق طاهر احمد الزاوی و محمود محمد الطناحی، قم، اسماعیلیان، ج ۱، ص ۹-۲۰. </ref> (متوفای ۶۰۴ق) اشاره کرد.


==== عصر رکود دانش‌های حدیثی ====
از قرن دهم تا چهاردهم قمری دورهٔ رکود دانش‌های حدیثی بوده است. در این دوره، محدثان بزرگ و کتاب‌های مهم حدیثی ظهور نیافتند و فقط تعدادی کتاب مختصر روایی به صورت شعری نوشته شدند که دارای عمق و ابتکار نبودند.<ref>علی نصیری، حدیث‌شناسی، انتشارات سنابل، ج ۱، ۱۷۳.</ref>
از قرن دهم تا چهاردهم قمری دورهٔ رکود دانش‌های حدیثی بوده است. در این دوره، محدثان بزرگ و کتاب‌های مهم حدیثی ظهور نیافتند و فقط تعدادی کتاب مختصر روایی به صورت شعری نوشته شدند که دارای عمق و ابتکار نبودند.<ref>علی نصیری، حدیث‌شناسی، انتشارات سنابل، ج ۱، ۱۷۳.</ref>


۶٬۸۱۴

ویرایش