ویکی پاسخ

تاریخ فراماسونری: تفاوت میان نسخه‌ها

صفحه بحث

تاریخ فراماسونری (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۸

۱۴٬۱۵۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۸ فوریهٔ ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>'
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} سؤال:فراماسونها کی بودند و در چه زمنه ای فعالیت داشتند؟ تاريخ رو...» ایجاد کرد)
 
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>')
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
سؤال:فراماسونها کی بودند و در چه زمنه ای فعالیت داشتند؟
{{سوال}}
فراماسونری چیست؟
{{پایان سوال}}


تاريخ رو قدرتمندان مينويسن .ميدونم اونجا ذكر شده مگر اينكه يك مطلبي به صورت كتاب ذكر بشه ميشه بهش استناد كرد؟داستان گودزيلا كه كتابش هم هست دليلي بر واقعي بودن موجودي به نام گودزيلا؟ اعتبار سنجي منبع رو جداي بدون سند سخن گفتن است رو ميشه همون سفسطه گفت
{{پاسخ}}
'''فراماسونری''' تشکیلات سیاسی پنهانی است که تلاش می کند ماهیت و برنامه‌های خود را از منظر عمومی مخفی نگه دارد. این تشکیلات در تاریخ سیاسی ۲۰۰ ساله اخیر ایران نقش داشته و در میان سیاستمداران ایرانی دارای عضو بوده است. از مهمترین فعالیت‌های این تشکیلات، دخالت در امور مهم سیاسی و تصمیم‌گیری های مهم مسئولان سایر کشورها است تا به منافع خود دست یابند.
==اهمیت فراماسونری==
سال‌های مدیدی است که مردم با تشکیلات اسرار آمیزی در کشورهای جهان با نام فراماسونری روبرو هستند. اما هنوز با همه اطلاعاتی که وجود دارد، پی بردن به اسرار آنها مبهم و دشوار است و گفته‌های آنان نیز حاکی از تلاششان برای حفظ اسرار و مخفی نگاه داشتن اندیشه‌های آنهاست.<ref>ژرژ لامبلن، اسرار سازمان مخفی یهود، ترجمه مصطفی فرهنگ، ص۴۲.</ref>


با سلام و احترام خدمت شما پرسشگر گرامي! از اينكه با مركز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علميه قم مكاتبه نموده‌ايد، صميمانه تشكر مي‌كنيم؛ اميد آن كه تحقيق و پاسخ ارايه شده، رهگشاي انديشه پويشگرتان باشد.
بحث از فراماسونری، از مسائلی است که در تاریخ معاصر ایران دارای اهمیت فراوانی است. به این دلیل که ادعا شده، اعضای این گروه، در سیاستگذاری‌ها و تصمیم گیری‌های مسئولان رده بالای ایران نقش‌های مهمی را ایفا می‌کرده است. آشنایی با فراماسونری بیشتر نفوذ و دامنه دخالت‌های بیگانگان در امور ایران را برملا می‌سازد.


الف) فراماسونری
==پیدایش فراماسونری در جهان==
تشکیلان فراماسونری در قرن یازدهم در اروپا، توسط «معماران» یا «ماسون‌ها» به وجود آمد که هسته اصلی شهرها به دست آنان ساخته شده بود. معماران یا ماسون‌ها برای اعتبار کار خود آموزش این حرفه را برای دیگران ممنوع ساخته و رمز و راز آن را برای خود حفظ کردند. از سال ۱۰۹۳ میلادی اتحادیه فراماسونی شکل گرفت؛<ref>ویل دورانت، تاریخ تمدن، جلد ۱۳، ص۱۰۱.</ref> در زبان انگلیسی به free masony -Mason تعبیرمی شود؛ در فرانسه franc Maconnerie گفته می‌شود؛ در زبان عربی «البنایه الحره» ماسونیه اطلاق می‌شود و در فارسی نیز با کلماتی همچون فراموشخانه، فراماسون، فرای ماسیان، فریمسان، فریمسن و بنایان آزاد بکار می‌رود.


يكي از مسايلي كه در تاريخ معاصر ايران وجود دارد و بنوبه خود داراي اهميت فراواني نيز مي باشد، بحث فراماسونري است؛ از آنجايي كه در سياستگذاريها، و تصميم گيريهای مسئولان رده بالاي ايران نقش هاي مهمي را ايفا مي كرده است، جايگاه ويژه أي را به خود اختصاص داده است؛ آشنايي با آن، شناخت بيشتري را نمايان مي کند و نفوذ بيگانگان در امور ايران را بر ملامي سازد .
در اوایل قرن ۱۶ مکانهای خاص به نام «لژ» برای تعلیم و تعلم تشکیل گردید که تا به امروز ادامه دارد. نخستین لژها در آلمان تشکیل گردید که آن را لژ بزرگ نامیدند و لژهای فرانسه و فراماسونری انگلستان بر پایه آنها مستقر شد.<ref>اسماعیل رائین، فراموشخانه و فراماسونری در ایران، تهران، امیرکبیر، ۱۳۵۷، ج۱، ص۵۰.</ref> از سال ۱۷۱۷ میلادی تشکیلات فراماسونری در انگلستان به صورت یک ابزار سیاسی در می‌آید.<ref>محمد خاتمی، پیشین، ص۱۶.</ref>


بدين خاطر به دو موضوع اشاره می کنیم: ۱ پيرامون فراماسونري در جهان، ۲. فراماسونري در ايران .
==فراماسونری در ایران==
پیشینه فراماسونری در ایران به اواخر قرن ۱۷ میلادی بر می‌گردد. منشأ آن نیز عده‌ای از تجار و افرادی بودند که به هندوستان سفر می‌کردند. تعداد آنان بسیار زیاد بوده که از بین آنها می‌توان به میرزا عبداللطیف شوشتری جزایری اشاره کرد.<ref>همان، ص۶۱.</ref> وی در کتاب خود به نام تحفته العالم از این سازمان، به بهترین وجه نام برده و پیشرفت و تحول در ایران را به آن طریق محدود می‌کند.<ref>عبداللطیف شوشتری، تحفته العالم، ص۳۹۱.</ref>


۱. فراماسونري در جهان
با ورود سِر جان مُلکم در سال ۱۸۰۰ میلادی به ایران، هیچگاه ایران از دوستان دولت انگلیس خالی نگردید. پس از وی، سرهارفورد جونز به ایران آمد. او از جمله اولین مبلغین فراماسون لندن بود که در ایران این محفل را دایر کرد. افراد دیگری همچون فریزر جاسوس کهنه‌کار انگلستان، سرگور اوزلی مرت، سر آرتور هاردینگ بودند که فعالیت‌های ماسونی را گسترش دادند. در بین ایرانیان نیز، محمدعلی فروغی و شریف امامی از اعضای معاصر فراموسونی‌های ایران شناخته شده‌اند.


سال هاي مديدي است كه مردم با تشكيلات اسرار آميزي در كشورهاي جهان روبروهستند و گوششان با آن آشنا ست؛ اما هنوز با همه اطلاعتی كه وجود دارد، پي بردن به اسرار آنها مبهم و دشوار است و گفته هاي آنان نيز حاكي از تلاششان براي حفظ اسرار و مخفي نگاه داشتن انديشه هاي آنها ست؛ « اين قدرت مخفي قدرت ماست؛ فراماسونري خارجي فقط به منظور مخفي نگاهداشتن نقشه هاي ماست و شعاع عمل و طرز اجراء اين قدرت مخفي و محل اجرای آن براي هميشه بر ملت ها پوشيده است »؛<ref>ژرژ لامبلن، اسرار سازمان مخفي يهود، ترجمه مصطفي فرهنگ، ص۴۲.  
طبق اساسنامه فراماسونری، آنان، کاری به دین و مذهب ندارند و از نظر آنها پیروی از آن مردود است؛ اختلافات شخصی، سیاسی و ملی را نباید اعضاء به انجمن سرایت دهند و همه اعضاء ملزم به پیروی و پنهان کردن اصول آن سازمان هستند.
</ref>اما عليرغم همه اين تلاشها به مطالبي پيرامون چگونگي شكل گيري و مفهوم آن مي توان اشاره كرد كه به صورت خلاصه بيان مي شود:


پس از سقوط امپراطوري روم، بسياري از شهرهاي آن از بين رفته و به صورت دهكده هاي كوچكي در آمدند، اما پس از مدتي -نيمه دوم قرن يازدهم -شهرهاي جديدي كه اغلب در اطراف كليساها و صومعه ها قرارداشتند، به وجود آمدند و روستائيان و مردم مناطق اطراف را به سوي خود جذب كردند؛ ساكنان اصلي و بنيان گذاران اوليه اين شهرها نيز كساني بودند كه از راه بازرگاني و صنعت، به سرمايه هايي دست يافته، به مرور براي خود اتحاديه هايي را تشكيل دادند كه از جمله آنها « معماران » يا « ماسون ها » بودند كه هسته اصلي شهرها نيز به دست آنان ساخته شده بود.


معماران يا ماسون ها براي اعتبار كار خود آموزش اين حرفه را براي ديگران ممنوع ساخته و رمز و راز آن را براي خود حفظ كردند؛ با افزايش ساخت و سازها كار اين افراد نيز اهميت بسزايي پيدا كرد كه موجب دقت بيشتر و ظرافت هايي دركار آنها شد؛<ref>محمد خاتمي، فراماسونري، تهران، كتاب صبح، ۱۳۷۵، ص۱۴ .</ref>اين شهرها توسط فئودالها و زمين داران بزرگ اداره مي گرديد كه از هرگونه آزادي نيز بي بهره بودند؛ گروههاي مختلف از جمله معماران از طرف آنان -فئودالها - به بيگاري گماشته مي شوند كه با گسترش اين ظلم وتعدي، زمينه هاي شكل گيري وحدت بين اتحاديه ها فراهم شد كه با شكل گيري « كمونها » مبارزه خونيني را عليه فئودالها آغاز كردند و سرانجام نيز منجر به پيروزي آنان شد .<ref>كاسمينسكي، قرون وسطي، ص۹۳ .</ref>
{{پاسخ}}


از آن پس هر صنفي به دنبال نام خود كلمه آزاد را اضافه كرد كه معماران نيز از اين قبيل بودند؛ در نتیجه از سال ۱۰۹۳ ميلادي اتحاديه فراماسون شكل گرفت؛<ref>ويل دورانت، تاريخ تمدن، جلد ۱۳، ص۱۰۱ .</ref>در زبان انگليسي به free masony -Mason تعبيرمي شود؛ در فرانسه franc Maconnerie گفته مي شود؛ در زبان عربي « البنايه الحره » ماسونيه اطلاق مي شود و در فارسي نيز با كلماتی همچون فراموشخانه، فراماسون، فراي ماسيان، فريمسان، فريمسن و بنايان آزاد بكار مي رود. براساس راه و روش بنايان آزاد يا فرماسون ها مي توان تاريخ آنها را به دو دوره تقسيم كرد:<ref>محمد خاتمي، پشين، ص۱۴ .</ref>
== منابع ==
 
{{پانویس|۲}}
یک) دوره اول، باسقوط كارولنژين ها و روي كار آمدن كاپسين ها آغاز گرديد كه دراين مرحله ماسون ها فعاليت هاي حرفه اي خود را انجام مي دادند و بدان مي انديشيدند كه تا زمان فليپ چهارم ۱۲۸۵ تا ۱۳۱۴ ميلاي نتيجه أي نگرفتند، ولي فئوداليته كاهش يافت، كه تا پيروزي كمونها ادامه يافته و سپس براي اهداف صنفي خود، مجامع و كلاس هايي را تشكيل مي دهند كه سه هدف عمده داشتند:<ref>همان، ص۱۵ .</ref>
 
1. تعليم وتعلم فن معماري و تدريس هندسه؛
2.
3. حفظ مزاياي صنفي؛
4.
5. حفظ اسرار و رموز فن خود.
6.
در اوايل قرن ۱۶ مكانهاي خاص به نام « لژ » براي تعليم و تعلم تشكل گرديد که تا به امروز ادامه دارد؛ نخستين لژها در آلمان تشكيل گرديد كه آن را هاپت هوتن يا لژ بزرگ ناميدند و لژهاي فرانسه و فراماسونري انگلستان برپايه آنها مستقر شد .<ref>اسماعيل رائين، فراموشخانه و فراماسونري در ايران، تهران، اميركبير، ۱۳۵۷، ج۱، ص۵۰ .</ref>
 
دو) دوره دوم، ازسال ۱۷۱۷ ميلادي شروع مي شود و انگلستان رشته امور را به دست مي گيرد كه از مسير اصلي منحرف و ماهيت ديگري به خود مي گيرد؛ به علتّ تغيير تشكل و ورود اشراف به درون فراماسون، كم كم به صورت يك ابزار سياسي در مي آيد؛ نكته ديگر اينكه، بنايان انگيزه گذشته خود را از دست دادند .<ref>محمد خاتمي، پيشين، ص۱۶.</ref>
 
۲. فراماسونري در ايران
 
آشنايي و ابتلاي ايرانيان به فراموشي- فراماسونري- در اواخر قرن ۱۷ ميلادي آغاز شد؛ منشاء آن نيز عده أي از تجار و افرادي بودند كه به هندوستان سفر مي كردند؛ تعداد آنان بسيار زياد بوده است كه از بين آنها مي توان به ميرزا عبداللطيف شوشتري جزايري اشاره كرد؛<ref>همان، ص۶۱ .</ref> وی در كتاب خود به نام تحفته العالم از اين سازمان مخوفِ انگلستاني، به بهترين و جه نام برده و پيشرفت و تحول در ايران را به آن طريق محدود مي كند .<ref>عبداللطيف شوشتري، تحفته العالم، ص۳۹۱.
</ref>
 
اين آرزوي وي با ورود سر جان ملكم در سال ۱۸۰۰ ميلادي به ايران بر آورده مي گردد؛ از اين زمان به بعد هيچگاه ايران از دوستان دولت انگليس خالي نگرديد؛ پس از وي، سرهارفورد جونز روانه ايران شد؛ او از جمله اولين مبلغين فراماسون لندن بود كه در ايران اين محفل را دايركرد؛ افراد ديگري همچون فريزر جاسوس كهنه كار انگلستان، سرگور اوزلي مرت، سر آرتورهاردينگ بودند كه فعاليت هاي ماسوني را گسترش دادند؛ در بين ايرانيان نيز مي توان به اين افراد اشاره كرد:
 
عسگرخان ارومي افشار، ابوالحسن خان ايلچي، ميرزا صالح شيرازي، ميرزا سيد جعفرخان فراهاني، ميرزا فتحعلي آخوند زاده، ميرزآقاخان كرماني، ميرزا يوسف خان مستشارالدوله، ميرزا حسين خان سپهسالار، محمدعلی فروغي، شريف امامي.
 
طبق اساسنامه فراماسونري، آنان، كاري به دين و مذهب ندارند و از نظر آنها پيروي از آن مردود است؛ اختلافات شخصي، سياسي و ملي را نبايد اعضاء به انجمن سرايت دهند و همه اعضاء ملزم به پيروي و پنهان كردن اصول آن سازمان هستند و ... .
 
ب) اعتبار تاریخ
 
تاريخ نگاري، به عنوان يكي از ابعاد و مظاهر فرهنگ و تمدن حائز اهميت بسيار است؛ زيرا شناخت و دريافت وجوه مختلف هر فرهنگ و تمدني بدون دسترسي به تاريخ انواع هنرها و دانش‌هايي كه در تمدن ظهور كرده يا تكامل يافته ممكن نخواهد بود؛ اسلام هم كه ديني كامل و غني و داراي فرهنگ و تمدن عالي است و توجّه به تاريخ و تاريخ نگاري هم از مواد اصلي فرهنگ اسلام است.
 
با يك نگاه كلي به آيات قرآن و كلام بزرگان دين مي‌توان به اهميت تاريخ واقف شد؛ طوري كه يك سوم آيات قرآن در مورد سرگذشت امت‌هاي گذشته است كه خداوند حکیم، به منظور عبرت گيري انسان‌ها اين قصص را بيان فرموده؛ منشأ اصلي و حقيقي تاريخ‌نگاري اسلامي و نيرومند‌ترين عامل الهام بخش مورخان براي پژوهش و تدوين تاريخ، دين اسلام بود كه از شعور نيرومند تاريخي برخوردار است.<ref>قرشي، تاريخ نگاري در تاريخ فلسفه‌ در اسلام، ترجمه‌ي نصرالله پور جوادي، تهران، بي‌جا، ۱۳۶۷، ص۲۹۷.</ref>
 
اشارات قرآن به وقايع و حوادث تاريخي،<ref>سوره طه، آيه ۹۱ .</ref>حاكي از نگرش تاريخي به حوادث گذشته و مبيّن غايت تاريخ از ديدگاه قرآن، حاوي درس‌هاي مهم تاريخ و تجارب تاريخي است؛ تاريخ از ديدگاه بزرگان دين و مورخان اسلامي بهترين راهنماي انسان براي آگاهي از احوال نيكان، محرّك كسب فضايل و طرد رذايل و مشوق زهد از طريق تجربه پذيري از دگرگوني‌هاي روزگار و حصول نيرويي براي تمييز درست از نادرست و تحليل و نقد و پيش بيني‌ حوادث از طريق مقايسه آنها است.
 
اميرمؤمنان علي(ع) در اين رابطه به فرزندش امام حسن(ع) مي‌فرمايند: پسرم! درست است كه من به اندازه‌ي پيشينيان عمر نكرده‌ام، امّا در كردار آنها نظر افكندم و در اخبارشان انديشيدم و در آثارشان سير كردم تا آنجا كه گويي با آنها بوده، بلكه با مطالعه تاريخ آنان گويا از اول تا پايان عمرشان با آنها بوده‌ام. پس قسمت‌هاي روشن و شيرين زندگي آنها را از دوران تيرگي شناختم و زندگي سودمند آنان را با دوران زيانبارش شناسايي كردم، پس از هر چيزي مهم و ارزشمند را و از هر حادثه‌اي زيبا و شيرين آن را براي تو برگزيدم و ناشناخته‌هاي آنان را دور كردم. پس آنگونه كه پدري مهربان نيكي‌ها را براي فرزندش مي‌پسندد، من نيز برآن شدم تا تو را با خوبي‌ها تربيت كنم ... .<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱، ترجمه‌ي محمد دشتي، ص۵۲۳.</ref>
 
تاريخ سبب ترغيب (به كارهاي خير) و ترهيب (از اعمال شرّ)، شادمان ساختن و انگيزش به تقليد، بيم دادن و تسلي و تأسي و مشورت و موفقيت مي‌شود.<ref>فرانتس، روزنتال، تاريخ تاريخ‌نگاري در اسلام، بخش دوم، ترجمه‌ي اسد الله آزاد، مشهد، آستان قدس رضوي، چاپ اول، ۱۳۶۸، ص۱۴۱.</ref>
 
با توجّه به اهميت تاريخ و فراگيري تاريخ نگاري و پژوهش در منابع تاريخي مي‌توان از تاريخ صدر اسلام و بالاخص با عنايت به سيره‌ي پيامبر(ص) و پيروي از آن در شؤون زندگي و بسط تعاليم اسلام با استفاده از گفتار و كردار پيامبر(صلی الله علیه و آله)، همت گماشت.<ref>سيد صادق سجادي، تاريخ نگاري در اسلام، تهران، سمت، چاپ اول، ۱۳۷۵، ص۱۵.</ref>
 
اگر در تحليل تاريخ و نقل آن به هدف و فايده‌اي كه تاريخ مي‌تواند براي بشر داشته باشد، توجّه كنيم و همان طور كه اشاره شده، اين هدف و فايده همان پند گرفتن است<ref>ابو علي مسكويه، تجارب الامم و تعاقب الهمم، ج۱، به كوشش ابوالقاسم آدمي، تهران، بي‌جا، ۱۳۶۶، ص۳۰.</ref>كه مورخان به تبع آيات قرآن براي تاريخ بر‌شمرده‌اند؛ زيرا كه از مضمون تعدادي از آيات قرآن برمي‌آيد كه مراد از اشاره به بعثت انبياء و سرگذشت آدميان و اعمال امت‌ها و علل سقوط آنها و تشويق انسان به تحصيل تجربه و پندگيري براي تهذيب اخلاق و يافتن راه هدايت است.<ref>ر.ك: قرآن كريم، آيات ۱۰۰ و ۱۲۰ سوره‌ي هود، و ۱۴۰ سوره‌ي آل عمران.</ref>
 
علم تاريخ در اسلام بسيار شريف است و از حديث و بر پايه‌ي اصول پذيرفته شده در آن علم مايه مي‌گيرد؛ افق بازي كه در تحليل و تفسير تاريخ در نگرش و نگارش مورخان اسلامي به چشم مي‌خورد، حكايت از تعمق آنان در آيات قرآن كريم مي‌كند؛<ref>صادق آئينه وند، تاريخ سياسي اسلام، تهران، نشر فرهنگي رجاء، چاپ دوم، ۱۳۶۲، ص۱۳.</ref>از تأثيراتي كه آشنايي و شناخت تاريخ نگاري و استفاده‌ي از آن در تاريخ صدر اسلام مي‌گذارد، مي‌توان به مواردي اشاره كرد، هر چند كه محدود به موارد ذكر شده نمي‌باشد:
 
1. آشنايي با احوال اشرف مخلوقات (پيامبر(ص) ) و رنجي كه به هنگام ترويج رسالت و ياري دين خدا برد. تجربه‌هاي متنوعي كه در نتيجه‌ي رويارويي با دشمنان خدا به دست آورد، تا توانست ريشه‌ي فساد را از زمين بركند و چراغ هدايت را در آن برافروزد.<ref>روزنتال، پيشين، ص۲۱.</ref>
2.
3. به دست آوردن درك و فهم درست‌تري از آيات قرآن از راه شناخت اين امر كه چگونه اطّلاعات تاريخي پيشين كه در اين كتاب (قرآن) آمده با آنچه كه در ساير كتاب‌هاي آسماني به بنيان‌گذاران اديان وحي شده مطابقت دارد .
4.
5. كسب معرفت تمام بر احوال امت‌هاي مختلف خواه گروه‌هاي ديني يا سياسي .
6.
7. آگاهي از احوال شايستگان و نيكوكاران اين جهان و چگونگي پراكنده شدن آنها و شيوه‌ي زندگي كردنشان.
8.
9. تاريخ، بيانگر هويت يك ملت و امت و تمدن است و هيچ ملتي براي حفظ جايگاه خويش نمي تواند بدون عقبه و هويت باشد و اين مرهون تاريخ است.
10.
پرسشگر گرامی! برای تشخیص گزارشهای درست از غیر درست، اصول و راههایی هست که اهل فن آنهارا می دانند و می توانند تشخیص بدهند؛ بنابراین، توجه به آثار گذشته یک ضرورت و به عنوان ریشه و اساس هر ملت و هویت اوست؛ لذا نمی توان گذشته را انکار کرد؛ مگر فرزند می تواند پدر خودرا انکار کند؛ فقها و دیگر دانشمندان روشهایی دارند که براساس آن، گزارشهای درست را از گزارشات نادرست تشخیص می دهند .
 
با مقایسه گزارشها و کتابهای مختلف باهم و نیز مشخص نمودن وابستگی و یا عدم وابستگی نویسنده به صاحبان قدرت، به آسانی اعتبار کتاب، نویسنده و گزارش به دست می آید .
 
ج) فیلم گودزیلا در برابر کونگ
 
این فیلم، یک فیلم آمریکائی تخیلی است و به نظر می رسد که واقعیت تاریخی و خارجی نداشته است .
 
معرفی منابع برای مطالعه بیشتر:
 
۱. سایت اندیشه قم؛
 
۲. سایت ویکی پاسخ؛
 
۳. تاريخ نگاري در اسلام، ترجمه و تدوين يعقوب آژند؛
 
۴. تاريخ نگاري در اسلام، روزنتال .
 
حدیث اخلاقی:
 
امام خمینی: « ما باید از تاریخ عبرت بگیریم » .<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۶۷ .</ref>
 
==منابع==
<references />
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =تاریخ
  | شاخه فرعی۱ =  
  | شاخه فرعی۱ =تاریخ ایران
  | شاخه فرعی۲ =  
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =  
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =شد
  | تیترها =  
  | تیترها =شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/31030...51452»