بیت المقدس: تفاوت میان نسخه‌ها

شهر بيت المقدس يا بيت المقدس يا قدس، شهري است باستاني در سرزمين فلسطين که در ۳۵ درجه و ۱۳ دقيقه ي طول شرقي و ۳۱ درجه و ۵۰ دقيقه ي عرض شمالي، در غرب آسيا و شمال خاورميانه واقع شده است.<ref>دايره المعارف تشيع، موسسه ي دايره المعارف تشيع با همکاري شرکت نشر ياد آوران، چاپ اول، ۱۳۷۱ هـ . ش، جلد سوم، ص۵۵۸.</ref>  

 

الف) از آغاز تا فتح اسلامي: بنابر شواهد باستان شناختي، سابقه ي حيات بشر در منطقه ي بيت المقدس به دوره ي نخست از دوران چهارم زمين شناسي باز مي گردد. همچنين شواهدي از دوره ي پارينه سنگي در اطراف اين ناحيه به دست آمده و نقاط مسکوني باستاني متعددي مربوط به دوره هاي ميان سنگي و نو سنگي هم در اينجا شناسايي شده است. گفته اند: در اواخر عصر مفرغ، بيت المقدس به صورت دژي بود که عربهاي کوچنده از جزيره العرب در حدود سال ۳۰۰۰ ق ، آن را برآورده بودند.  

پس از تجزيه ي امپراطوري روم، فلسطين در قلمرو و دولت بيزانس قرار گرفت. مدتي بعد در پي شکست روميان از ساسانيان، بيت المقدس به متصرفات ايران افزوده شد؛ ولي در تحولات نظامي و سياسي بعدي، شهر دوباره تا فتح آن به دست مسلمانان به دست بيزانسيان افتاد.<ref>تئودور نولدکه، تاريخ ايرانيان و عربها در زمان ساسانيان، ترجمه ي زرياب، عباس ، انتشارات انجمن آثار ملي، چاپ اول، ۱۳۵۸هـ . ش، ص۴۳۱ و ۴۳۲.</ref>  

ب) دوره ي اسلامي تا عصر عثماني: فتح شام در اواخر خلافت ابوبکر آغاز شد و حدود ۳ سال بعد، مسلمان ها به دروازه هاي بيت المقدس رسيدند.<ref>بلاذري، احمد بن يحيي بن جابر، فتوح البلدان، ترجمه و تعليقات و مقدمه از دکتر توکل، محمد نشر نقره، چاپ اول، ۱۳۳۷ هـ . ش، ص۲۰۰.</ref> آورده اند که ابو عبيده بن جراح پس از تسخير دمشق، در حمله به بيت المقدس مردد بود. پس نامه به عمر نوشت و خليفه به توصيه علي(ع) دستور داد روانه ي بيت المقدس شود. ابو عبيده نيز پي در پي سپاهياني به آن جا فرستاد و شهر را به محاصره گرفت.<ref>واقدي، فتوح الشام، جلد اول، ص۳۱۸.</ref> چندي بعد، ابو عبيده، مردم شهر را به تسليم دعوت کرد و کار سرانجام به صلح انجاميد و خليفه ي دوم خود به درخواست مردم شهر بيامد و صلح نامه نوشتند و دروازه هاي شهر را گشودند. مطابق اين عهد نامه، مردم بر جان و مال و دين خود ايمن شدند؛ بدين سان که اگر مي ماندند، بايستي جزيه مي دادند و زير حمايت مسلمان ها قرار مي گرفتند. و اگر مي خواستند،مي توانستند اموال منقول خود را برداشته، به جاي ديگر بروند.<ref>تاريخ طبري، چاپ چهارم، قاهره، دار المعارف، ۱۳۸۲ هـ .ق، جلد سوم، ص۶۰۸ و ۶۰۹.</ref>  

از اين پس، بيت المقدس ميان مسلمان ها و فرنگي‌ها، دست به دست مي شد. در سال ۶۲۶ هـ . ق، بيت المقدس در دست مصريها بود. در همين تاريخ شهر مطابق معاهده اي به فرنگي‌ها واگذار شد و فريدريک دوم، شاه آلمان در کليساي قيامت تاجگذاري کرد. در سال ۶۴۱ هـ . ق، ايوبيان مصر به توسط مماليک ترک، باز بر آنجا مسلط شدند. گرچه مدتي بعد بر اثر کشمکش هاي محلي و تهاجم خوارزميان، شهر به دست صليبيان افتاده ولي خوارزميان به سرعت بر شهر چيره شدند. در سال ۶۵۱ هـ . ق که مماليک مصر رشته ي کارها را در دست گرفتند، خواستند براي مقابله با شامي ها، بيت المقدس را به فرنگي‌ها بدهند ولي وساطت خليفه ي عباسي، کار را به صلح کشاند و بيت المقدس در دست مصريها باز ماند.<ref>دايره المعارف بزرگ اسلامي،پیشین، ص۳۰۳.</ref>  

ج) عصر عثماني: از سال ۱۵۱۷ م بيت المقدس تحت اداره ي حکومت عثماني درآمد و همچنان در دست آنان قرار داشت تا آن که در سال ۱۹۱۷ م ۱۳۳۷ هـ امپرياليسم انگليس به همکاري نيروهاي متفقين و سربازان «انقلاب عربي» آن جا را تصرف کردند.<ref>خسروشاهي، سيد هادي تاريخ بيت المقدس و مسأله ي فلسطين،۱۳۵۴ ش، چاپ اول، ص۲۵.</ref> بعد از فتح بيت المقدس، فرمانده سپاه انگلستان اعلام کرد که اين منطقه ازاين به بعد توسط يک حکومت نظامي به نام «اداره ي جنوبي متصرفات دشمن» تابع فرماندهي لشکر، اداره خواهد شد.<ref>زعيتر، اکرم، سرگذشت فلسطين يا کار نامه ي سياه استعمار، ترجمه ي هاشمي رفسنجاني، اکبر، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، ۱۳۶۲ هـ . ش، ص۱۱۹.</ref>  

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: