بررسی سند دعای عرفه: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۰ مارس ۲۰۲۱
جز
جایگزینی متن - 'مسایل' به 'مسائل'
جز (جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی')
جز (جایگزینی متن - 'مسایل' به 'مسائل')
خط ۲۰: خط ۲۰:
[[آیت‌الله جوادی آملی]] در [[درس خارج فقه]]، منشور و بخشنامه‌ای را که از [[امام صادق(ع)]] روایت شده، نقل کرده که دستورالعمل بلند اخلاقی را برای کارگزاران نظام اسلامی بیان می‌کند که بسیار جالب توجه و از مضامین و معنای بلندی برخوردار است.<ref>حر عاملی، وسایل الشیعه، ج۱۲، باب ۴۹ و ج۱، ص۱۵۰–۱۵۵.</ref> ولی از نظر سند، حدیث مرسله است. ایشان چنین بیان می‌کند: اشکالی ندارد که از مضامین و معنای بلند آن در عرصه‌های اجتماعی و اخلاقی استفاده ببریم<ref>جوادی آملی، عبدالله، خارج فقه ـ مکاسب محرمه، تاریخ ۱۰/۸/۱۳۸۰.</ref> و طبق اصل {{متن عربی|دلالته تغنی عن السند|ترجمه=محتوای حدیث از بررسی سند بی‌نیاز می‌کند.}} از آن بهره ببریم. احادیث نبوی(ص)، [[نهج‌البلاغه]]، [[صحیفه سجادیه]] و بسیاری از دعاها چنین سرنوشتی دارند و طبق این اصل «دلالت» مورد پذیرش قرار می‌گیرند.  
[[آیت‌الله جوادی آملی]] در [[درس خارج فقه]]، منشور و بخشنامه‌ای را که از [[امام صادق(ع)]] روایت شده، نقل کرده که دستورالعمل بلند اخلاقی را برای کارگزاران نظام اسلامی بیان می‌کند که بسیار جالب توجه و از مضامین و معنای بلندی برخوردار است.<ref>حر عاملی، وسایل الشیعه، ج۱۲، باب ۴۹ و ج۱، ص۱۵۰–۱۵۵.</ref> ولی از نظر سند، حدیث مرسله است. ایشان چنین بیان می‌کند: اشکالی ندارد که از مضامین و معنای بلند آن در عرصه‌های اجتماعی و اخلاقی استفاده ببریم<ref>جوادی آملی، عبدالله، خارج فقه ـ مکاسب محرمه، تاریخ ۱۰/۸/۱۳۸۰.</ref> و طبق اصل {{متن عربی|دلالته تغنی عن السند|ترجمه=محتوای حدیث از بررسی سند بی‌نیاز می‌کند.}} از آن بهره ببریم. احادیث نبوی(ص)، [[نهج‌البلاغه]]، [[صحیفه سجادیه]] و بسیاری از دعاها چنین سرنوشتی دارند و طبق این اصل «دلالت» مورد پذیرش قرار می‌گیرند.  


در مسایل فقهی و بیان حکم شرعی اثبات سند و سندشناسی بسیار مهم است. در مسایل فقهی نیز گاهی روایات مرسله و غیر معتبر مؤید روایات دیگر قرار می‌گیرند و از این حیث مورد استناد و استفاده قرار می‌گیرد. مبنای علما در این راستا مؤثر است و نسبت به هم فرق می‌کنند. آنچه در پایان قابل بیان است این است که درست است که برخی از محدثین بزرگوار و رجالیون یقین بر سند این نیایش ندارند و بر راوی آن اشکال می‌کنند، ولی دلالت آن‌طوری است که بوی عصمت می‌دهد و یک مضمون و دلالت بی‌نظیر این گونه، آن هم در قالب نیایش جز در توان [[معصوم(ع)]] و انبیاء عظام نمی‌باشد؛ وقتی دلالت یک متنی این‌قدر محکم و قوی و بلند باشد هم مورد تأیید سایر معصومین(ع) قرار می‌گیرد و هم عقل برهانی آن را به معصوم(ع) مستند می‌کند و به معصوم(ع) نسبت می‌دهد. اگر طبق [[اخبار عرض]]،<ref>وسائل الشیعه، جوان ۱۸، باب ۹، از ابواب صفات قاضی، ص۸۹.</ref> متن دعای عرفه بر [[قرآن]] شریف هم عرضه شود، یقیناً با روح قرآن هم‌خوانی دارد و هماهنگ است و مورد تأیید قرآن شریف می‌باشد. بنا بر این ولو این که طبق متنی از معصوم(ع) درباره تأیید دعای عرفه در دست نباشد و ما نیافته باشیم که دعای عرفه تأیید سایر ائمه قرار گرفته ولی طبق قاعده اخبار عرض، عقل برهانی و اصل {{متن عربی|دلالته تغنی عن السند}} این دعا هم به‌طور مستقیم و غیر مستقیم انشاء الله مورد تأیید ائمه معصومین(ع) است و ضعف سندی آن موجب خدشه در دلالت آن نمی‌گردد و می‌توان از مضامین آن بهره‌های بزرگ برد.<ref>جوادی آملی، عبدالله، خارج فقه ـ مکاسب محرمه، تاریخ ۱۰/۸/۱۳۸۰.</ref>
در مسائل فقهی و بیان حکم شرعی اثبات سند و سندشناسی بسیار مهم است. در مسائل فقهی نیز گاهی روایات مرسله و غیر معتبر مؤید روایات دیگر قرار می‌گیرند و از این حیث مورد استناد و استفاده قرار می‌گیرد. مبنای علما در این راستا مؤثر است و نسبت به هم فرق می‌کنند. آنچه در پایان قابل بیان است این است که درست است که برخی از محدثین بزرگوار و رجالیون یقین بر سند این نیایش ندارند و بر راوی آن اشکال می‌کنند، ولی دلالت آن‌طوری است که بوی عصمت می‌دهد و یک مضمون و دلالت بی‌نظیر این گونه، آن هم در قالب نیایش جز در توان [[معصوم(ع)]] و انبیاء عظام نمی‌باشد؛ وقتی دلالت یک متنی این‌قدر محکم و قوی و بلند باشد هم مورد تأیید سایر معصومین(ع) قرار می‌گیرد و هم عقل برهانی آن را به معصوم(ع) مستند می‌کند و به معصوم(ع) نسبت می‌دهد. اگر طبق [[اخبار عرض]]،<ref>وسائل الشیعه، جوان ۱۸، باب ۹، از ابواب صفات قاضی، ص۸۹.</ref> متن دعای عرفه بر [[قرآن]] شریف هم عرضه شود، یقیناً با روح قرآن هم‌خوانی دارد و هماهنگ است و مورد تأیید قرآن شریف می‌باشد. بنا بر این ولو این که طبق متنی از معصوم(ع) درباره تأیید دعای عرفه در دست نباشد و ما نیافته باشیم که دعای عرفه تأیید سایر ائمه قرار گرفته ولی طبق قاعده اخبار عرض، عقل برهانی و اصل {{متن عربی|دلالته تغنی عن السند}} این دعا هم به‌طور مستقیم و غیر مستقیم انشاء الله مورد تأیید ائمه معصومین(ع) است و ضعف سندی آن موجب خدشه در دلالت آن نمی‌گردد و می‌توان از مضامین آن بهره‌های بزرگ برد.<ref>جوادی آملی، عبدالله، خارج فقه ـ مکاسب محرمه، تاریخ ۱۰/۸/۱۳۸۰.</ref>


انتساب این دعا به امام حسین(ع) دارای شهرت است. ممکن است سند یک حدیث یا متن در دست باشد ولی متن آن اضطراب داشته و با روح قرآن سازگار نباشد و مردود شمرده شود. لیکن مضامین دعای عرفه با روح قرآن و روایات ناسازگار به نظر نمی‌رسد.
انتساب این دعا به امام حسین(ع) دارای شهرت است. ممکن است سند یک حدیث یا متن در دست باشد ولی متن آن اضطراب داشته و با روح قرآن سازگار نباشد و مردود شمرده شود. لیکن مضامین دعای عرفه با روح قرآن و روایات ناسازگار به نظر نمی‌رسد.