برتری انسان‌ بر دیگر موجودات در آیه ۷۰ سوره اسراء: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۳: خط ۱۳:


== تفسیر برتری دادن انسان بر دیگر موجودات ==
== تفسیر برتری دادن انسان بر دیگر موجودات ==
انسان امانت‌دار الهی است.<ref>احزاب/ ۷۲.</ref> در حرکت مداوم به سوی الله<ref>اشقاق/ ۶.</ref> آفریده شده و در بهترین صورت<ref>تین/ ۴.</ref> به انسان چیزی آموختیم که خود نمی‌تواند به آن برسد.<ref>علق/ ۵.</ref> و بیان به او آموختیم.<ref>الرحمان/ ۳.</ref> خلیفه خدا در زمین<ref>بقره/ ۳۰.</ref> و مسجود ملائکه ودارای علم به اسماء است.<ref>بقره/ ۳۱.</ref> علی  فرمود: خداوند موجودات عالم را به سه‌گونه آفرید: فرشتگان و حیوانات و انسان، فرشتگان دارای عقل بدون شهوت و غضب هستند. حیوانات مجموعه‌ای از شهوت و غضبند و عقل ندارند، اما انسان مجموعه‌ای است از عقل و شهوت، اگر عقل او بر شهوتش غالب شود، از فرشتگان برتر است و اگر شهوتش بر عقلش چیره گردد از حیوانات پست‌تر است.<ref>محمد بن الحسن الحر العاملی، وسائل الشیعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ چهارم، ۱۳۹۱، ج۱۱، ص۱۶۴.</ref>
برتری انسان به خاطر اعطای قوه عقل و نطق و استعداهای مختلف و آزادی و اراده می‌دانند، انسان امتیازات فراوانی بر مخلوقات دیگر دارد و روح انسان علاوه بر امتیاز جسمی مجموعه‌ای است از استعدادهای عالی و توانایی بسیار برای پیمودن مسیر تکامل به‌طور نامحدود<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، پیشن، ج۱۲، ص۲۰۱، به نقل از انسان موجود ناشناخته، کارل، ص۷۴–۷۳.</ref> برخوردار است. انسان تنها موجودی که از نیروهای مختلف، مادی و معنوی، جسمانی و روحانی تشکیل شده و در لابلای تضادها می‌تواند پرورش پیدا کند و استعداد تکامل و پیشروی نامحدود دارد. همه انسان‌ها بالقوه از فرشتگان برترند؛ یعنی، همگی این زمینه و شایستگی را دارند حال اگر از آن استفاده نکند و سقوط نمایند مربوط به خودشان است.


اما برتری انسان به خاطر اعطای قوه عقل و نطق واستعداهای مختلف و آزادی و اراده می‌دانند، انسان امتیازات فراوانی بر مخلوقات دیگر دارد که هر یک از دیگری جالب‌تر و والاتر است و روح انسان علاوه بر امتیاز جسمی مجموعه‌ای است از استعدادهای عالی و توانایی بسیار برای پیمودن مسیر تکامل به‌طور نامحدود<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، پیشن، ج۱۲، ص۲۰۱، به نقل از انسان موجود ناشناخته، کارل، ص۷۴–۷۳.</ref> برخوردار است. انسان تنها موجودی که از نیروهای مختلف، مادی و معنوی، جسمانی و روحانی تشکیل شده و در لابلای تضادها می‌تواند پرورش پیدا کند و استعداد تکامل و پیشروی نامحدود دارد. همه انسان‌ها بالقوه از فرشتگان برترند؛ یعنی، همگی این زمینه و شایستگی را دارند حال اگر از آن استفاده نکند و سقوط نمایند مربوط به خودشان است.
حضرت علی(ع) فرمود: خداوند موجودات عالم را به سه‌گونه آفرید: فرشتگان و حیوانات و انسان، فرشتگان دارای عقل بدون شهوت و غضب هستند. حیوانات مجموعه‌ای از شهوت و غضبند و عقل ندارند، اما انسان مجموعه‌ای است از عقل و شهوت، اگر عقل او بر شهوتش غالب شود، از فرشتگان برتر است و اگر شهوتش بر عقلش چیره گردد از حیوانات پست‌تر است.<ref>محمد بن الحسن الحر العاملی، وسائل الشیعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ چهارم، ۱۳۹۱، ج۱۱، ص۱۶۴.</ref>


علامه طباطبائی (ره) می‌فرماید: «مراد از تکریم، اختصاص دادن چیزی است به عنایت خاص و برتری دادن اوست با امتیازی که مختص آن موجود است و در دیگران یافت نمی‌شود، پس ما انسان را گرامی داشتیم یعنی دارای کرامت نفس قرار دادیم و اما معنای اینکه انسان را برتری دادیم، معنای اضافی است؛ یعنی، عطا و عنایت بیشتری به او نمودیم، نسبت به دیگر موجودات، همان عاقل بودن، و صاحب عقل بودن اوست و اما برتری که دارد در تمام اوصاف و احوالی است که در موجودات دیگر هم وجود دارد، ولی در انسان بیشر و قوی‌تر است. این مسئله آنگاه روشن می‌شود که ما کارهای انسان را در خوردن و نوشیدن و لباس ساخت خانه‌ها و مسئلهٔ ازدواج و آنچه از نظم و دور اندیشی که در انسانها دیده وسائل پیشرفته که هر روز به کار می‌گیرد و… با کارهای دیگر موجودات از حیوانات و گیاهان و غیرش مقایسه کنیم، می‌بینیم. وجود کارهای فوق و رفتارهایی که ذکر شد در موجودات دیگر بسیار ساده و ابتدائی است آن هم بدون تغییر و تحوّل. ولی انسان در تمام کمالات خودش به اوج رسیده است و همچنان به پیش می‌تازد.»
علامه طباطبائی (ره) می‌فرماید: «مراد از تکریم، اختصاص دادن چیزی است به عنایت خاص و برتری دادن اوست با امتیازی که مختص آن موجود است و در دیگران یافت نمی‌شود، پس ما انسان را گرامی داشتیم یعنی دارای کرامت نفس قرار دادیم و اما معنای اینکه انسان را برتری دادیم، معنای اضافی است؛ یعنی، عطا و عنایت بیشتری به او نمودیم، نسبت به دیگر موجودات، همان عاقل بودن، و صاحب عقل بودن اوست و اما برتری که دارد در تمام اوصاف و احوالی است که در موجودات دیگر هم وجود دارد، ولی در انسان بیشر و قوی‌تر است. این مسئله آنگاه روشن می‌شود که ما کارهای انسان را در خوردن و نوشیدن و لباس ساخت خانه‌ها و مسئلهٔ ازدواج و آنچه از نظم و دور اندیشی که در انسانها دیده وسائل پیشرفته که هر روز به کار می‌گیرد و… با کارهای دیگر موجودات از حیوانات و گیاهان و غیرش مقایسه کنیم، می‌بینیم. وجود کارهای فوق و رفتارهایی که ذکر شد در موجودات دیگر بسیار ساده و ابتدائی است آن هم بدون تغییر و تحوّل. ولی انسان در تمام کمالات خودش به اوج رسیده است و همچنان به پیش می‌تازد.»
۱۵٬۱۶۱

ویرایش