اوصاف اهل تقوا در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
خط ۴: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}{{فضایل اخلاقی در قرآن}}
{{پاسخ}}{{فضایل اخلاقی در قرآن}}
* '''هدایت پذیری از قرآن:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|ذَٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ ۛ فِيهِ ۛ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ|ترجمه=اين است همان كتابى كه در آن هيچ شكى نيست. پرهيزگاران را راهنماست|سوره=بقره|آیه=۲}} قرآن کریم برای هدایت همگان نازل شده است اما در تمام موارد هدایت خود را به متقین نسبت داده است، جز آیهٔ ۱۸ سورهٔ بقره. البته علت این استناد قرآن کریم این است که متقین در برابر حق تعالی تسلیمند و از آن پیروی می‌کنند، بنابراین تقوا زمینهٔ هدایت پذیری از قرآن است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه، ج۱، ص۳۸.</ref>
* '''هدایت پذیری از قرآن''' در قرآن آمده است: {{قرآن|ذَٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ ۛ فِيهِ ۛ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ|ترجمه=اين است همان كتابى كه در آن هيچ شكى نيست. پرهيزگاران را راهنماست|سوره=بقره|آیه=۲}} قرآن کریم برای هدایت همگان نازل شده است اما در تمام موارد، هدایت خود را به متقین نسبت داده است، جز آیهٔ ۱۸ سورهٔ بقره. البته علت این استناد قرآن کریم این است که متقین در برابر حق تعالی تسلیمند و از آن پیروی می‌کنند، بنابراین تقوا زمینهٔ هدایت پذیری از قرآن است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۱، ص۳۸.</ref>


* '''ایمان به غیب:''' متقین به غیب ایمان دارند<ref>سوره بقره، آیه ۳.</ref>؛ یعنی به تمام حقایقی که از حواس ظاهری پنهان است، ایمان دارند که شامل ایمان به خدا و صفات خدا و روز قیامت و عالم مجردات و ارواح و ملائکه و شیاطین می‌باشد.<ref>جعفری، یعقوب، تفسیر کوثر، ج۱، ص۶، ذیل آیه ۳ بقره.</ref>
* '''ایمان به غیب:''' متقین به غیب ایمان دارند<ref>سوره بقره، آیه ۳.</ref>؛ یعنی به تمام حقایقی که از حواس ظاهری پنهان است، ایمان دارند که شامل ایمان به خدا و صفات خدا و روز قیامت و عالم مجردات و ارواح و ملائکه و شیاطین می‌باشد.<ref>جعفری، یعقوب، تفسیر کوثر، ج۱، ص۶، ذیل آیه ۳ بقره.</ref>


* '''ایمان به قرآن:''' متقین به آنچه که بر پیامبر(ص) نازل شده است ایمان دارند<ref>سوره بقره، آیه ۴.</ref> اینکه انسان فقط خدا را بشناسد و به او ایمان داشته باشد، کافی نیست بلکه باید تکالیفی را که خداوند از ما خواسته است بشناسیم و شناخت این تکالیف، با ایمان و اعتقاد بر پیامبران او امکان‌پذیر است.<ref>همان.</ref>
* '''ایمان به قرآن:''' متقین به آنچه که بر پیامبر(ص) نازل شده، ایمان دارند.<ref>سوره بقره، آیه ۴.</ref>


* '''یقین به قیامت:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|وَبِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ|ترجمه=و آنانند كه به آخرت يقين دارند.|سوره=بقره|آیه=۴}} این صفت بعد از دو صفت ایمان به غیب (خدا) و ایمان به قرآن آمده است که مکمل آن دو باور می‌شود.<ref>همان.</ref>
* '''یقین به قیامت:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|وَبِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ|ترجمه=و آنانند كه به آخرت يقين دارند.|سوره=بقره|آیه=۴}} این صفت بعد از دو صفت ایمان به غیب (خدا)<ref>سوره بقره، آیه۳.</ref> و ایمان به قرآن<ref>سوره بقره، آیه۴.</ref> آمده است که مکمل آن دو باور می‌شود.<ref>همان.</ref>


* '''بهتر دانستن آخرت از دنیا:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|مَتَاعُ الدُّنْيَا قَلِيلٌ وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ لِمَنِ اتَّقَىٰ|ترجمه=زندگانی دنیا متاعی اندک است و جهان آخرت برای هر کس که خداترس باشد بهتر از دنیاست|سوره=نساء|آیه=۷۷}} برای پرهیزکاران آخرت بهتر از دنیاست، و تسلیم نبودن در برابر احکام الهی و هراس از رویارویی با دشمن، اهمیت دادن بیش از حد به دنیا، نشانه بی تقوایی است.<ref>هاشمی رفسنجانی، اکبر، تفسیر راهنما، قم: مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ج۳، ص۴۷۶.</ref>
* '''بهتر دانستن آخرت از دنیا:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|مَتَاعُ الدُّنْيَا قَلِيلٌ وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ لِمَنِ اتَّقَىٰ|ترجمه=زندگانی دنیا متاعی اندک است و جهان آخرت برای هر کس که خداترس باشد بهتر از دنیاست|سوره=نساء|آیه=۷۷}} برای پرهیزکاران آخرت بهتر از دنیاست، و تسلیم نبودن در برابر احکام الهی و هراس از رویارویی با دشمن، اهمیت دادن بیش از حد به دنیا، نشانه بی تقوایی است.<ref>هاشمی رفسنجانی، اکبر، تفسیر راهنما، قم: مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ج۳، ص۴۷۶.</ref>
خط ۲۰: خط ۲۰:
* '''چیرگی بر نفس:''' متقین آنجا که باید خشمگین می‌شوند و آنجا که نباید، به خشم خود مسلطند. در جایی با کفار جهاد می کنند.<ref>سوره توبه، آیه ۱۲۳.</ref> جهاد با کفار و نرمش نداشتن در برابر آنان از جلوه‌های تقواست.<ref>تفسیر راهنما، پیشین، ج۷، ص۳۴۸.</ref> و در جائی که نباید خشمگین شوند، خشم خود را فرو می‌برند، چنان‌که می‌فرماید:{{قرآن|وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ|ترجمه=و خشم خود را فرو مى‌برند؛ و از مردم در مى‌گذرند.|سوره=آل عمران|آیه=۱۳۴}}
* '''چیرگی بر نفس:''' متقین آنجا که باید خشمگین می‌شوند و آنجا که نباید، به خشم خود مسلطند. در جایی با کفار جهاد می کنند.<ref>سوره توبه، آیه ۱۲۳.</ref> جهاد با کفار و نرمش نداشتن در برابر آنان از جلوه‌های تقواست.<ref>تفسیر راهنما، پیشین، ج۷، ص۳۴۸.</ref> و در جائی که نباید خشمگین شوند، خشم خود را فرو می‌برند، چنان‌که می‌فرماید:{{قرآن|وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ|ترجمه=و خشم خود را فرو مى‌برند؛ و از مردم در مى‌گذرند.|سوره=آل عمران|آیه=۱۳۴}}


* '''شب زنده‌داری:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْأَسْحَارِ|ترجمه=و استغفار کنندگان در سحرگاهانند.|سوره=آل عمران|آیه=۱۷}} متقین به هنگام سحر و آخر شب، آن هنگام که توجه خاصی به ارزشهای اصلی هستی در سر مردان خدا و قلب زنده‌دلان پیدا می‌شود، به یاد خدا به پا می‌خیزند و استغفار و طلب آمرزش می‌کنند.<ref>تفسیر نمونه، پیشین، ج۲، ص۳۴۴.</ref>
* '''شب زنده‌داری:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْأَسْحَارِ|ترجمه=و استغفار کنندگان در سحرگاهانند.|سوره=آل عمران|آیه=۱۷}} متقین به هنگام سحر و آخر شب، آن هنگام که توجه خاصی به ارزشهای اصلی هستی در سر مردان خدا و قلب زنده‌دلان پیدا می‌شود، به یاد خدا به پا می‌خیزند و استغفار و طلب آمرزش می‌کنند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۴۴.</ref>


* '''رعایت حقوق دیگران:'''<ref>سوره بقره، آیه ۲۴۱.</ref>  رعایت حقوق دیگران وظیفهٔ تقوا پیشگان و نشانهٔ تقوا است.<ref>تفسیر نمونه، پیشین، ذیل آیه ۲۴۱ سوره بقره.</ref>
* '''رعایت حقوق دیگران:'''<ref>سوره بقره، آیه ۲۴۱.</ref>  رعایت حقوق دیگران وظیفهٔ تقوا پیشگان و نشانهٔ تقوا است.<ref>تفسیر نمونه، ذیل آیه ۲۴۱ سوره بقره.</ref>


* '''وفادار به عهد و پیمان:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|مَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ وَاتَّقَىٰ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ|ترجمه=آنکه به پیمان خود وفا کند و بپرهیزد البته خداوند پرهیزکاران را دوست دارد.|سوره=آل عمران|آیه=۷۶}} وفای به عهد، امانتداری و پرهیز از خیانت، از نشانه‌های تقواست.<ref>تفسیر راهنما، پیشین، ذیل آیه ۷۶ سوره آل عمران.</ref>
* '''وفادار به عهد و پیمان:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|مَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ وَاتَّقَىٰ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ|ترجمه=آنکه به پیمان خود وفا کند و بپرهیزد البته خداوند پرهیزکاران را دوست دارد.|سوره=آل عمران|آیه=۷۶}} وفای به عهد، امانتداری و پرهیز از خیانت، از نشانه‌های تقواست.<ref>تفسیر راهنما، ذیل آیه ۷۶ سوره آل عمران.</ref>


* '''رعایت عدالت''': خداوند می‌فرماید: در قرآن است که هر کسی به شما تجاوز کرد به او تعدی کنید<ref>سوره بقره، آیه ۱۹۴.</ref> زیاده روی در پاسخ گوئی از حریم تقوی خارج است، بی عدالتی در مقابله به مثل کردن، حقی در برابر دشمنان دین بی تقوائی است.<ref>تفسیر نمونه، پیشین، ج۲، ص۱۹.</ref>
* '''رعایت عدالت''': خداوند می‌فرماید: در قرآن است که هر کسی به شما تجاوز کرد به او تعدی کنید<ref>سوره بقره، آیه ۱۹۴.</ref> زیاده روی در پاسخ گوئی از حریم تقوی خارج است، بی عدالتی در مقابله به مثل کردن، حقی در برابر دشمنان دین بی تقوائی است.<ref>تفسیر نمونه، ج۲، ص۱۹.</ref>


* '''شکیبایی و صبر:'''<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۷.</ref> متقین در کارها، صبر و استقامت و پشتکار دارند و در برابر حوادث و در برابر گناه و به هنگام گرفتاری و شدائد فردی و اجتماعی، ایستادگی و مقاومت به خرج می‌دهند.<ref>تفسیر نمونه، پیشین، ج۲، ص۳۴۴.</ref>
* '''شکیبایی و صبر:'''<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۷.</ref> متقین در کارها، صبر و استقامت و پشتکار دارند و در برابر حوادث و در برابر گناه و به هنگام گرفتاری و شدائد فردی و اجتماعی، ایستادگی و مقاومت به خرج می‌دهند.<ref>تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۴۴.</ref>


* '''راستگویی:'''<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۷.</ref> متقین راستگو و درست کردارند، آنچه در باطن به آن معتقدند، در ظاهر هم به آن عمل می‌کنند و از نفاق و دروغ و خیانت به دورند.<ref>همان.</ref>
* '''راستگویی:'''<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۷.</ref> متقین راستگو و درست کردارند، آنچه در باطن به آن معتقدند، در ظاهر هم به آن عمل می‌کنند و از نفاق و دروغ و خیانت به دورند.<ref>همان.</ref>


* '''فروتنی و تواضع:'''<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۷.</ref> [[حضرت علی(ع)]] در این خصوص می‌فرمایند: متقین از تکبر دوری می‌جویند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، مؤسسه انتشارات مشهور، خطبه ۱۹۳، ص۴۰۵.</ref> آنان در راه بندگی و عبودیت خدا، خاضع و فروتن هستند و به این کار مداومت دارند.<ref>تفسیر نمونه، پیشین، ج۲، ص۳۴۵.</ref>
* '''فروتنی و تواضع:'''<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۷.</ref> [[حضرت علی(ع)]] در این خصوص می‌فرمایند: متقین از تکبر دوری می‌جویند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، مؤسسه انتشارات مشهور، خطبه ۱۹۳، ص۴۰۵.</ref> آنان در راه بندگی و عبودیت خدا، خاضع و فروتن هستند و به این کار مداومت دارند.<ref>تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۴۵.</ref>


* '''بخشش و گذشت:''' <ref>سوره آل عمران، آیه ۱۳۴.</ref> متقین از خطاهای مردم می‌گذرند، گذشت و بخشش آن‌ها باعث می‌شود تا این که کینه‌ها و عداوت میان مردم از بین برود.
* '''بخشش و گذشت:''' <ref>سوره آل عمران، آیه ۱۳۴.</ref> متقین از خطاهای مردم می‌گذرند، گذشت و بخشش آن‌ها باعث می‌شود تا این که کینه‌ها و عداوت میان مردم از بین برود.


* '''انفاق''':<ref>آیه ۱۷ آل عمران، سوره لیل، آیه ۵.</ref> از صفات متقین پرهیز از ثروت اندوزی، تزکیه خواهی، سخاوتمندی و اخلاص است که نشانه‌های تقوا به حساب می‌آیند.<ref>تفسیر راهنما، پیشین، ج۲۰، ص۵۲.</ref> متقین در همه حال انفاق می‌کنند چه وقت راحتی و چه وقت محرومیت.<ref>تفسیر نمونه، پیشین، ج۳، ص۹۶.</ref> و در سختی هم انفاق می‌کنند. <ref>تفسیر نمونه، پیشین، ج۲، ص۳۴۴.</ref> آنان نه تنها از اموال بلکه از تمام مواهب مادی و معنوی که در اختیار دارند، در راه خدا انفاق می‌کنند و به این وسیله، دردهای اجتماع را درمان می‌بخشند.
* '''انفاق''':<ref>آیه ۱۷ آل عمران، سوره لیل، آیه ۵.</ref> از صفات متقین پرهیز از ثروت اندوزی، تزکیه خواهی، سخاوتمندی و اخلاص است که نشانه‌های تقوا به حساب می‌آیند.<ref>تفسیر راهنما، ج۲۰، ص۵۲.</ref> متقین در همه حال انفاق می‌کنند چه وقت راحتی و چه وقت محرومیت.<ref>تفسیر نمونه، ج۳، ص۹۶.</ref> و در سختی هم انفاق می‌کنند. <ref>تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۴۴.</ref> آنان نه تنها از اموال بلکه از تمام مواهب مادی و معنوی که در اختیار دارند، در راه خدا انفاق می‌کنند و به این وسیله، دردهای اجتماع را درمان می‌بخشند.


* '''عدم فساد و برتری‌جویی:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا|ترجمه=در اين جهان نه خواهان برترى‌جويى هستند و نه خواهان فساد|سوره=قصص|آیه=۸۳}} تقوا عامل محافظت انسان‌ها از هر نوع برتری طلبی و فساد انگیزی است. حضرت علی(ع) در زمان خلافت خود در بازار قدم می‌زدند و این آیه را برای بازاریان قرائت می‌کردند، و به آنها می‌فرمودند: این آیه دربارهٔ زمام داران عادل و متواضع و صاحبان قدرت در میان مردم، نازل شده است.<ref>تفسیر نمونه، پیشین، ذیل آیه ۸۸ قصص.</ref>
* '''عدم فساد و برتری‌جویی:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا|ترجمه=در اين جهان نه خواهان برترى‌جويى هستند و نه خواهان فساد|سوره=قصص|آیه=۸۳}} تقوا عامل محافظت انسان‌ها از هر نوع برتری طلبی و فساد انگیزی است. حضرت علی(ع) در زمان خلافت خود در بازار قدم می‌زدند و این آیه را برای بازاریان قرائت می‌کردند، و به آنها می‌فرمودند: این آیه دربارهٔ زمام داران عادل و متواضع و صاحبان قدرت در میان مردم، نازل شده است.<ref>تفسیر نمونه، ذیل آیه ۸۸ قصص.</ref>


* '''پرهیز از ربا:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً|ترجمه=ربا را [با سود] چندين برابر مخوريد.|سوره=آل عمران|آیه=۱۳۰}} این آیه لزوم رعایت تقوای الهی را در امور اقتصادی می‌رساند و اشاره دارد، که [[ربا]] خواری با تقوا پیشگی، ناسازگار است و پرهیز از ربا خواری در جامعهٔ ایمانی، نشانهٔ تقوا پیشگی آن جامعه است.<ref>تفسیر راهنما، پیشین، ج۳، ص۶۴.</ref>
* '''پرهیز از ربا:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً|ترجمه=ربا را [با سود] چندين برابر مخوريد.|سوره=آل عمران|آیه=۱۳۰}} این آیه لزوم رعایت تقوای الهی را در امور اقتصادی می‌رساند و اشاره دارد، که [[ربا]] خواری با تقوا پیشگی، ناسازگار است و پرهیز از ربا خواری در جامعهٔ ایمانی، نشانهٔ تقوا پیشگی آن جامعه است.<ref>تفسیر راهنما، ج۳، ص۶۴.</ref>


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
۱۱٬۸۷۷

ویرایش