امتحان الهی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

امتحان و آزمایش بندگان از سوی خداوند سنتی قطعی است تا با آن بندگان خوب و بد و با ایمان و بی ایمان مشخص شوند. در قرآن آمده است که خداوند می فرماید ما مرگ و زندگانی را آفریدیم تا بندگان را بیازماییم که کدامشان نیکوکار است. قرآن امتحان الهی را حتمی می داند تا با آن ایمان بندگان مشخص گردد.

آزمايش و امتحان يك برنامه و سنّت حتمى الهى است‏.<ref>تفسير نور، قرائتی محسن، ج۱، ص: ۲۴۰</ref> امتحان خدا یعنی انسان را در بوته سختیها قرار دادن برای اینکه خودش به اختیار خودش، خودش را به کمال برساند.<ref>مجموعه آثار، مطهری، مرتضی، ج۲۸، ص۵۳۶</ref> خداوند مرگ و حیات را خلق کرد تا اعمال خوب و بد مشخص شوند.<ref>سوره ملک آیه ۲، سوره کهف آیه ۷</ref>

از آنجا که نظام حیات در جهان هستی، نظام تکامل و پرورش بوده و تمامی موجودات زنده مسیر تکامل را می‌پیمایند، تمام انسان‌ها، اعم از انبیاء و اولیا و خواص و عوام، طبق این قانون باید آزمایش و امتحان شده و استعدادهای خود را شکوفا سازند، گرچه امتحانات الهی از تنوع خاصی برخوردارند، برخی با وفور نعمت و کامیابی‌ها و برخی دیگر با حوادث سخت و ناگوار و شکست‌ها همراهند، اما هیچ‌کس از این سنت الهی مستثنی نیست. امتحان الهی به‌عنوان تربیت و سنت عمومی، انسان‌های خوب و بد را بازمی‌شناساند.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۵۲.</ref>

[[امتحان الهی]] امری حتمی است که همه انسان‌ها را شامل می‌شود.<ref>آیه ۱۶ سوره توبه</ref> این آزمایش برای این است که ایمان انسان محک زده شود.<ref>سوره عنکبوت آیه ۲</ref> تمام آنچه زینت زمین نامیده می‌شود برای آزمایش انسان است.<ref>سوره کهف آیه ۷</ref>{{جعبه نقل‌قول|و شما را با بدی‌ها و خوبی‌ها آزمايش می‌كنيم‏. (سوره انبیاء آیه ۳۵)}}

صبر، تقوا و ذکر و یاد خدا، رمز توفيق انسان در برابر آزمايش‌های الهى است.<ref>فرهنگ قرآن،‌ مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ج۴، ص۲۹۱</ref>

خداوند بندگانش را هم به وسيله آنچه دوست می‌دارند می‌‏آزمايد و هم به وسيله آنچه نفرت دارند، تا حقيقت هركدام نمايان گردد. از این‏‌رو، هركس كه در هنگام آسايش سپاسگزار باشد و در هنگام سختى شكيبا، از زمره مخلصین و مؤمنان است و پاداش و مزد خود را دارد و هر كسى كفران بورزد و گردنكشى كند، او از افرادى محسوب می‌شود كه استحقاق عذاب را دارند.<ref>ترجمه تفسير كاشف، مغنیه، ج‏5، ص: 448

</ref>

مفسران راه پيروزى در آزمايش‏هاى الهى را صبر و مقاومت، توجّه به گذرا بودن حوادث و مشكلات، توجّه به تاريخ گذشتگان كه چگونه مشكلات را پشت سر گذارده‌‏اند و توجّه به اينكه همه مشكلات ما در منظر و ديد خداست و همه چيز حساب دارد؛ دانسته اند.<ref>تفسير نور، قرائتی محسن، ج۱، ص: ۲۳۹

</ref>

در قرآن یکی از ویژگی‌های صابران این است که هنگام رسیدن بلا و سختی، [[آیه «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ»]] را می‌خوانند که به این معناست که همه چیز از آنِ خداوند است و بندگان به سوی او می‌روند. از این جهت نیروی ایمان خود را حفظ می‌کنند و خداوند پاداش صبرشان را می‌دهد.

امتحان، از جمله سنت‌هاى قطعى و فراگير و مستمرّ الهى است.<ref>دانشنامه قرآن و حديث، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۱۵، ص۴۳۸</ref>

آيات قرآن نمونه‌هايى از امورى كه انسان با آنها امتحان مى‌شود، از قبيل ترس، گرسنگى، زيان‌هاى مالى و مرگ فرزندان، پيامبران و دستورهاى خداوند، و به‌طور كلّى از نظر قرآن، شرور و خيرها نيز از آزمايش‌هاى الهى محسوب مى‌شوند.<ref>انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى، مكارم شيرازى، ناصر، ج۱،ص۴۷</ref>

انسان با هر خیر و شری مورد آزمایش الهی قرار می‌گیرد. همه نعمت ها اعم از مال و فرزند و خانواده و تمام زینت های دنیا و نیز همه بلایا و مصایب مانند مرگ نزدیکان، فقر، گرفتاری و... از مصادیق الهی است.<ref>سوره فجر آیه ۱۵ و ۱۶، سوره انبیاء آیه ۳۵، سوره بقره آیه ۱۵۵، سوره تغابن آیه ۳۱، سوره کهف آیه ۷، </ref>

مسئله آزمايش الهى در قرآن به دو صورت مطرح گرديده است: گاهى به صورت كلى و اين كه افراد در كشاكش زندگى، مورد آزمون قرار مى گيرند. ومحك آن راستگو را از دروغگو جدا مى سازد وگاهى ديگر، به صورت ملموس وعينى و با تشريح سرگذشت امت هاى پيشين، كه مورد آزمايش قرار گرفته اند و گروهى رفوزه و گروهى نيز پيروز شده اند.<ref>منشور جاويد، سبحانى، شیخ جعفر، ج۱۳، ص۳۰۰</ref>{{مطالعه بیشتر}}

۱ـ علامه طباطبایی، المیزان، ترجمه موسوی، ج۴، ص۵۲ به بعد.

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | اولویت =

  | کیفیت =