امتحان الهی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
 
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
از آنجا که نظام حیات در جهان هستی، نظام تکامل و پرورش بوده و تمامی موجودات زنده مسیر تکامل را می‌پیمایند، تمام انسان‌ها، اعم از انبیاء و اولیا و خواص و عوام، طبق این قانون باید آزمایش و امتحان شده و استعدادهای خود را شکوفا سازند، گرچه امتحانات الهی از تنوع خاصی برخوردارند، برخی با وفور نعمت و کامیابی‌ها و برخی دیگر با حوادث سخت و ناگوار و شکست‌ها همراهند، اما هیچ‌کس از این سنت الهی مستثنی نیست.
{{درگاه|کرونا}}


پس امتحان الهی به‌عنوان تربیت و سنت عمومی، انسان‌های خوب و بد را بازمی‌شناساند.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۵۲.</ref>
امتحان و آزمایش بندگان از سوی خداوند سنتی قطعی است تا با آن بندگان خوب و بد و با ایمان و بی ایمان مشخص شوند. در قرآن آمده است که خداوند مرگ و زندگانی را آفریده تا بندگان را بیازماید که کدامشان نیکوکار است. قرآن امتحان الهی را حتمی می‌داند تا با آن ایمان و خلوص بندگان مشخص گردد.


== شیوه‌ها و ابزارهای امتحان الهی ==
== هدف از امتحان الهی ==
== ۱. امتحان به وسیلهٔ نعمت و دارائی یا فقر و تنگدستی ==
آزمايش و امتحان يك برنامه و سنت حتمى الهى است‏.<ref>قرائتى، محسن، تفسير نور، تهران، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۴۰.</ref> امتحان خدا یعنی انسان را در سختی‌ها قرار دادن برای اینکه خودش به اختیار خودش، خودش را به کمال برساند.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج۲۸، ص۵۳۶.</ref> خداوند مرگ و حیات را خلق کرد تا اعمال خوب و بد مشخص شوند.<ref>سوره ملک، آیه۲. سوره کهف، آیه۷.</ref>
«و امّا انسان وقتی پروردگارش به عنوان آزمایش آبرو و نعمتش دهد، می‌گوید پروردگارم احترامم کرده و امّا وقتی که باز به عنوان آزمایش رزقش را تنگ می‌گیرد، می‌گوید پروردگارم خوارم شمرده است.»<ref>فجر / ۱۶–۱۵.</ref>


== ۲. امتحان به وسیلهٔ نعمت شنوایی و بینایی ==
از آنجا که نظام حیات در جهان هستی، نظام تکامل و پرورش بوده و تمامی موجودات زنده مسیر تکامل را می‌پیمایند، تمام انسان‌ها، اعم از انبیاء و اولیا و خواص و عوام، طبق این قانون باید آزمایش و امتحان شده و استعدادهای خود را شکوفا سازند، گرچه امتحانات الهی از تنوع خاصی برخوردارند. برخی با وفور نعمت و کامیابی‌ها و برخی دیگر با حوادث سخت و ناگوار و شکست‌ها همراهند، اما هیچ‌کس از این سنت الهی مستثنی نیست. امتحان الهی به‌عنوان تربیت و سنت عمومی، انسان‌های خوب و بد را بازمی‌شناساند.<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۵۲.</ref>
«ما انسان را از نطفه مختلط بیافریدیم تا امتحان کنیم و به همین منظور او را شنوا و بینا کردیم».<ref>دهر / ۲.</ref>


== ۳. امتحان به وسیلهٔ شریعت و روشن ساختن مسیر بندگی ==
امتحان الهی امری حتمی است که همه انسان‌ها را شامل می‌شود.<ref>سوره توبه، آیه ۱۶.</ref> مطابق آیات قرآن این آزمایش برای این است که ایمان انسان محک زده شود.<ref>سوره عنکبوت، آیه ۲.</ref> تمام آنچه زینت زمین نامیده می‌شود برای آزمایش انسان است.<ref>سوره کهف، آیه ۷.</ref>{{جعبه نقل‌قول|و شما را با بدی‌ها و خوبی‌ها آزمايش می‌كنيم‏. (سوره انبیاء، آیه ۳۵)}}
«ما راه را به انسان نشان دادیم خواه شاکر باشد و خواه کفران کند.»<ref>دهر / ۳.</ref>


== ۴. امتحان به وسیلهٔ اعطای حیات و گرفتن آن ==
== صبر و تقوا در مقابل امتحان الهی ==
«او کسی است که مرگ و زندگی را آفرید، تا شما را آزمایش کند که کدامین نفر بهتر عمل می‌کند.»<ref>ملک / ۲.</ref>
[[صبر]]، [[تقوا]] و ذکر و یاد خدا، رمز توفيق انسان در برابر آزمايش‌های الهى است.<ref>هاشمى رفسنجانى، اكبر، فرهنگ قرآن، قم، بوستان كتاب، چاپ دوم، ۱۳۸۳ش، ج۴، ص۲۹۱.</ref>


== ۵. امتحان به وسیلهٔ هجرت، ذبح فرزند، قرار گرفتن در میان شعله‌های آتش ==
خداوند بندگانش را هم به وسيله آنچه دوست می‌دارند می‌‏آزمايد و هم به وسيله آنچه نفرت دارند، تا حقيقت هركدام نمايان گردد. از این‏‌رو، هركس كه در هنگام آسايش سپاسگزار باشد و در هنگام سختى شكيبا، از زمره مخلصین و مؤمنان است و پاداش و مزد خود را دارد و هر كسى كفران بورزد و گردنكشى كند، او از افرادى محسوب می‌شود كه استحقاق عذاب را دارند.<ref>مغنیه، محمد جواد، تفسير كاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج‏۵، ص۴۴۸.</ref>
«بخاطر آورید هنگامی که خداوند ابراهیم(ع) را با وسایل گوناگون آزمود و او به خوبی ازعهده این آزمایش‌ها برآمد…»<ref>بقره / ۱۲۴.</ref>


== ۶. امتحان به وسیلهٔ خیر و شر ==
مفسران راه پيروزى در آزمايش‏‌هاى الهى را صبر و مقاومت، توجه به گذرا بودن حوادث و مشكلات، توجه به تاريخِ گذشتگان كه چگونه مشكلات را پشت سر گذارده‌‏اند و توجه به اينكه همه مشكلات ما در منظر و ديد خداست و همه چيز حساب دارد؛ دانسته‌اند.<ref>قرائتى، محسن، تفسير نور، تهران، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۳۹.</ref>
«... شما را به خیر و شر می‌آزماییم…»<ref>انبیاء / ۳۵.</ref>


== ۷. امتحان به وسیلهٔ ترس، گرسنگی، نقصان در اموال و انفس ==
در قرآن یکی از ویژگی‌های صابران این است که هنگام رسیدن بلا و سختی، آیه [[آیه «انا لله و انا الیه راجعون»|«إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ»]] را می‌خوانند و به معنای آن اقرار دارند؛ که به این معناست که همه چیز از آنِ خداوند است و بندگان به سوی او می‌روند. از این جهت نیروی ایمان خود را حفظ می‌کنند و خداوند پاداش صبرشان را می‌دهد.
«قطعاً همه شما را به اندکی ترس و گرسنگی و کاهش در مال‌ها و جان‌ها و میوه‌ها آزمایش می‌کنیم… .»<ref>بقره / ۱۵۵.</ref>


== ۸. امتحان به‌وسیلهٔ تحریم صید ماهی در روز شنبه ==
==مصادیق آزمایش الهی==
«و از آن‌ها درباره شهری که در ساحل دریا بود بپرس زمانی که آنها در روزهای شنبه، تجاوز و نافرمانی خدا می‌کردند همان هنگام که ماهی آنان روز شنبه (روز تعطیل) بر سطح آب آشکار می‌شدند و در غیر آن روز نمی‌آمدند، این چنین آن‌ها را به چیزی آزمایش کردیم که نافرمانی می‌کردند.»<ref>اعراف / ۱۶۳.</ref>
{{نوشتار اصلی|مصادیق آزمایش الهی}}
امتحان، از جمله سنت‌هاى قطعى و فراگير و مستمر الهى است.<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حديث، ج۱۵، ص۴۳۸</ref> آيات قرآن نمونه‌هايى از امورى كه انسان با آنها امتحان مى‌شود، را یادآور شده است. ترس، گرسنگى، زيان‌هاى مالى و مرگ فرزندان،<ref>سووره بقره، آیه۱۱۵.</ref> مال و جان،<ref>سوره آل عمران، آیه۱۸۶.</ref>  دستورهاى خداوند،<ref>سوره بقره، آیه۲۴۹.</ref>، جهاد در راه خدا<ref>سوره انفال، آیه۱۷. سوره محمد، آیه۴.</ref> و ... از جمله اموری است که انسان‌ها با آن آزمایش می‌شوند. به‌طور كلّى از نظر قرآن، شرور و خيرها از آزمايش‌هاى الهى محسوب مى‌شوند.<ref>مكارم شيرازى، ناصر،انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى،  ج۱،ص۴۷</ref>


== ۹. امتحان با اولاد و اموال ==
انسان با هر خیر و شری مورد آزمایش الهی قرار می‌گیرد. همه نعمت‌ها اعم از مال و فرزند و خانواده و تمام زینت‌های دنیا و نیز همه بلایا و مصایب مانند مرگ نزدیکان، فقر، گرفتاری و... از مصادیق آزمایش الهی است.<ref>سوره فجر، آیه ۱۵ و ۱۶. سوره انبیاء، آیه ۳۵. سوره بقره، آیه ۱۵۵. سوره تغابن، آیه ۳۱. سوره کهف، آیه ۷.</ref>
«جز این نیست که اموال و اولاد شما آزمایش هستند و حال آن‌که مزد فراوان نزد خدا است.»<ref>تغابن / ۳۱</ref>


«لکن منظور این بوده که]خداوند[ شما را به دست یکدیگر بیازماید.»<ref>محمد / ۴ و انفال / ۲۸</ref>
مسئله آزمايش الهى در قرآن به دو صورت مطرح گرديده است: گاهى به صورت كلى و اين كه افراد در كشاكش زندگى، مورد آزمون قرار مى‌گيرند. راستگو از دروغگو جدا مى‌شود. گاهى ديگر، به صورت ملموس و عينى و با تشريح سرگذشت امت‌هاى پيشين، كه مورد آزمايش قرار گرفته‌اند و گروهى رفوزه و گروهى نيز پيروز شده‌اند.<ref>سبحانى، جعفر، منشور جاويد،  ج۱۳، ص۳۰۰. </ref>


«و شما را می‌آزماییم تا مجاهدان و صابران تان را معلوم و حدیث تان را آشکار کنیم.»<ref>محمد / ۳</ref>
==مطالعه بیشتر==
* غفاری، ابوالحسن، سنت امتحان در زندگی انسان، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.


«ما آن‌ها را آزمودیم چنان‌که صاحبان آن بستان‌ها را آزمودیم، آن گاه که قسم خوردند که فردا، ]وقت[ بامداد میوه‌ها را خواهند چید.»<ref>قلم / ۱۷</ref>
* هاشم زاده، محمدرضا، فلسفه امتحان‌های الهی، اصفهان، نقش نگین، ۱۳۸۹.


== ۱۰. امتحان با زینتهای زمینی ==
«ما آنچه در روی زمین است، برای زمین زینتی فریبنده قرار دادیم تا مردم را بیازماییم که کدام یک از حیث عمل بهترند.»<ref>کهف / ۷</ref>


«...[آری، خدا چنین کرد تا کافران را مغلوب کند] و بدین وسیله مؤمنان را به آزمایشی نیکو، بیازماید…»<ref>انفال / ۱۷</ref>


== ۱۱. امتحان در میدان جهاد ==
==منابع==
«اگر در میدان احد به شما جراحتی رسید به آن جمعیت نیز در میان بدر جراحتی همانند آن وارد گردید و ما این روزهای پیروزی و شکست را در میان مردم می‌گردانیم…»<ref>آل عمران / ۱۴۰–۱۴۲</ref>
 
بنابراین امتحان الهی امری حتمی و اجتناب ناپذیر است که همهٔ انسان‌ها را شامل می‌شود:
 
«آیا پنداشته‌اید که به خود واگذار می‌شوید، و خداوند کسانی را که از میان شما جهاد کرده و غیر از خدا و فرستاده او و مؤمنان، محرم اسراری نگرفته‌اند، معلوم نمی‌دارد؟ و خدا به آنچه انجام می‌دهید آگاه است.»<ref>توبه / ۱۶</ref>
 
«آیا می‌پندارید که به بهشت خواهید رفت؟ و هنوز آنچه بر سر پیشینیان شما آمده، بر سر شما نیامده به ایشان سختی و رنج رسید و متزلزل شدند…»<ref>بقره / ۴۱۲ و عنکبوت / ۳</ref>
 
«این مسلماً امتحان آشکار است.»<ref>صافات / ۱۰۶</ref>
 
«... پس از این کار خود پشیمان شد و دانست که ما او را با این جریان آزموده‌ایم.»<ref>ص /۲۳ و ۲۴.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
 
== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
۱ـ علامه طباطبایی، المیزان، ترجمه موسوی، ج۴، ص۵۲ به بعد.
 
۲ـ غفاری، ابوالحسن، سنت امتحان در زندگی انسان، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
 
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
|شاخه فرعی۱ = خداشناسی در قرآن
| شاخه فرعی۱ = خداشناسی در قرآن
|شاخه فرعی۲ = افعال الهی
| شاخه فرعی۲ = افعال الهی
|شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =شد
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
| بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:آزمایش و امتحان الهی]]
۲٬۱۵۱

ویرایش