امام علی(ع) و غنیمت گرفتن در جنگ با مسلمانان

سؤال

درگاه‌ها

امام علی(ع)‌ در جنگ‌های زمان حکومتش، تنها غنیمت گرفتن از سلاح و ابزارهای جنگی به‌کار گرفته شده در میدان نبرد را اجازه می‌داد. امام، اسیر گرفتن زن و فرزندانِ شرکت کننده در این جنگ‌ها را، صحیح نمی‌دانست. او پس از جنگ جمل خطاب به افرادش گفت: ما فقط کسانی را که با ما جنگ کرده‌اند و بر ما ستم کرده‌اند، کشته‌ایم. ولی اموال ایشان، میراث ارحام و خویشاوندان ایشان است که مستحق آن هستند.^[۱]

ابن‌قتیبه در خصوص اموال خوارج، پس از جنگ نهروان، می‌نویسد که علی(ع)، سلاح و چارپایان آنان را میان سپاهیان خود تقسیم کرد. اما کالا، بندگان و کنیزانی را که آنان به همراه داشتند، به کوفه آورد و به صاحبان اصلی بازگرداند.^[۲]

ابن ابی‌الحدید نیز می‌نویسد که علی(ع) آنچه اصحاب جمل در لشکرگاه خویش بر ضد افرادش به کار گرفتند را غنیمت دانست اما آن‌چه در خانه‌هایشان داشتند را از آن صاحبانش دانست و اجازه غنیمت گرفتن از آن‌ها را نمی‌داد. اما افراد او اصرار بسیاری بر گرفتن غنیمت بیشتر داشتند. در نهایت امام با طعنه چنین گفت که در مورد عایشه قرعه بزنید تا به نام هر کس درآمد به وی دهم. افراد از اصرار خود پشیمان شده و از خواسته خود دست کشیدند.^[۳]

منابع

این مدخل برگرفته شده از کتاب «سیره نظامی امیرالمؤمنین» نوشته «یدالله حاجی‌زاده» قم مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، ۱۳۹۲ش.

↑ «انما قاتلنا من حاربنا و بغی علینا و اما اموالهم، فهی میراث لمستحقیها من ارحامهم» شیخ‌مفید، الجمل، همان، ص۴۰۵؛ محمدهادی یوسفی غروی، همان، ج۴، ص۶۲۸.
↑ ابن‌قتیبه دینوری، همان، ص۱۷۶.
↑ ابن ابی الحدید، همان، ج۱، ص۲۵۰؛ شیخ حرّ عاملی، همان، ج۱۱، ص۵۰۱.

[1] «انما قاتلنا من حاربنا و بغی علینا و اما اموالهم، فهی میراث لمستحقیها من ارحامهم» شیخ‌مفید، الجمل، همان، ص۴۰۵؛ محمدهادی یوسفی غروی، همان، ج۴، ص۶۲۸.

[2] ابن‌قتیبه دینوری، همان، ص۱۷۶.

[3] ابن ابی الحدید، همان، ج۱، ص۲۵۰؛ شیخ حرّ عاملی، همان، ج۱۱، ص۵۰۱.

[۱]

[۲]

[۳]