امام علی(ع) جمع‌کننده قرآن

نسخهٔ تاریخ ‏۱۹ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۳۰ توسط Nazarzadeh (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - 'ر. ک. ' به 'نگاه کنید به ')
سؤال

دلائلی که ثابت می‌کند امام علی(ع) قرآن را جمع آوری کرده است، بنویسید.


امام علی نخستین جمع کننده قرآن

بر اساس شواهد تاریخی و برخی احادیث، که در منابع اهل سنت نیز آمده است، نخستین کسی که بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) اقدام به جمع آوری قرآن کریم کرد و آن را تدوین و تنظیم نمود، حضرت علی بن ابیطالب(ع) بود. در ذیل به برخی از این روایات اشاره می‌گردد.

  • ابوبکر حضرمی از امام صادق(ع) روایت کرده است، که پیامبر اکرم(ص) به حضرت علی(ع) فرمود: «ای علی! این قرآن در کنار بستر من، میان صحیفه‌ها و حریر و کاغذها قرار دارد، قرآن را جمع کن و آن را آن گونه که یهودیان، تورات خود را از بین بردند، ضایع نکنید».[۱]
  • حضرت علی(ع) پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) که از همه آشناتر به قرآن بود در خانه خود به انزوا نشست و قرآن کریم را جمع آوری و تدوین کرد. از ابن عباس در ذیل آیه ﴿لا تُحَرِّکْ بِهِ لِسَانَکَ لِتَعْجَلَ بِهِ. إِنَّ عَلَیْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ[۲] نقل شده که علی بن ابیطالب(ع) پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) قرآن را به مدت شش ماه جمع آوری کرد.[۳]
  • ابن سیرین می‌گوید: علی(ع) فرمود: «وقتی پیامبر(ص) رحلت کرد، سوگند خوردم که ردایم را جز برای نماز جمعه به دوش نگیرم تا آن که قرآن را جمع نمایم.»[۴]
  • محمد بن سیرین از عکرمه نقل کرده است که: پس از بیعت مردم با ابوبکر، علی بن ابی طالب(ع) در خانه نشست، به ابوبکر گزارش دادند که او از بیعت با تو کراهت دارد، ابوبکر آن حضرت را خواست و گفت: از بیعت با من سرباز زدی؟ علی(ع) فرمود: «دیدم در کتاب خدا چیزهایی افزوده می‌شود، پس با خودم گفتم که جز برای نماز ردا بر دوش نگیرم، تا آن که قرآن را جمع نمایم. ابوبکر گفت: چه کار شایسته‌ای!»

محمد بن سیرین می‌گوید: از عکرمه پرسیدم: آیا دیگران قرآن را به ترتیب نزول تألیف نمودند؟ وی پاسخ داد: اگر جن و انس جمع گردند تا تألیفی مانند تألیف علی ابن ابی طالب داشته باشند، توانایی آن را نخواهند داشت.[۵]

مصحف امام علی ودیعه امامت

البته مصحفی که امام علی(ع) تدوین و جمع آوری کرد، به مردم ارائه شد؛ ولی به دلائلی که در جای خود بحث شده، مورد پذیرش قرار نگرفت و آن مصحف به عنوان ودیعه امامت بعد از حضرت علی(ع) بهامامان معصوم(ع) یکی پس از دیگری رسیده است.

مصحف امام علی(ع) از نظر تعداد آیات، سوره‌ها و کلمات، هیچ تفاوتی با مصحف کنونی نداشت، تنها سوره‌ها بهترتیب نزول تنظیم شده بودند و بر اساس قرائت پیامبر اکرم(ص) بود و شأن نزول آیات و سوره‌ها و نام افرادی که آیات و سوره‌های در شأن آن‌ها بود ذکر شده بود و ….[۶]


منابع

  1. نگاه کنید به زنجانی، عبدالله، تاریخ القرآن، تهران، مکتبه صدر، ۱۳۸۷، ص۵۳.
  2. قیامت / ۱۷–۱۶.
  3. نگاه کنید به مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، تهران، مؤسسه طور، ۱۳۷۰، ج۸۹، ص۵۲.
  4. نگاه کنید به سیوطی، جلال الدین، الاتقان فی علوم القرآن، دمشق، دار ابن کثیر، دارالعلوم الانسانی، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۸۳.
  5. نگاه کنید به الاتقان، همان، تاریخ القرآن، ص۴۸.
  6. برای آگاهی بیشتر نگاه کنید به معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، قم، مؤسسه انتشاراتی التمهید، ۱۳۷۸ش.

[[رده:]]