امام علی(ع) جمع‌کننده قرآن

سؤال

دلائلي كه ثابت مي كند امام علي(ع) قرآن را جمع آوري كرده است، بنويسيد.

امام علی نخستین جمع کننده قرآن

بر اساس شواهد تاریخی و برخی احادیث، كه در منابع اهل سنت نيز آمده است، نخستين كسي كه بعد از رحلت پيامبر اكرم(ص) اقدام به جمع آوري قرآن كريم كرد و آن را تدوين و تنظيم نمود، حضرت علي بن ابيطالب(ع) بود. در ذیل به برخی از این روایات اشاره می گردد.

• ابوبكر حضرمي از امام صادق(ع) روايت كرده است، كه پيامبر اكرم(ص) به حضرت علي(ع) فرمود: «اي علي! اين قرآن در كنار بستر من، ميان صحيفه ها و حرير و كاغذ ها قرار دارد ، قرآن را جمع كن و آن را آن گونه كه يهوديان، تورات خود را از بين بردند، ضايع نكنيد».
• حضرت علي(ع) پس از رحلت پيامبر اكرم(ص) كه از همه آشناتر به قرآن بود در خانه خود به انزوا نشست و قرآن كريم را جمع آوري و تدوين كرد. از ابن عباس در ذيل آيه {{قرآن|لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ. إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ نقل شده كه علي بن ابيطالب(ع) پس از رحلت پيامبر اكرم(ص) قرآن را به مدت شش ماه جمع آوري كرد.
• ابن سيرين مي گويد: علي(ع) فرمود: «وقتي پيامبر(ص) رحلت كرد، سوگند خوردم كه ردايم را جز براي نماز جمعه به دوش نگيرم تا آن كه قرآن را جمع نمايم.»
• محمد بن سيرين از عكرمه نقل كرده است كه: پس از بيعت مردم با ابوبكر، علي بن ابي طالب(ع) در خانه نشست، به ابوبكر گزارش دادند كه او از بيعت با تو كراهت دارد، ابوبكر آن حضرت را خواست و گفت: از بيعت با من سرباز زدي؟ علي(ع) فرمود: «ديدم در كتاب خدا چيزهايي افزوده مي شود، پس با خودم گفتم كه جز براي نماز ردا بر دوش نگيرم، تا آن كه قرآن را جمع نمايم. ابوبكر گفت: چه كار شايسته اي!»

محمد بن سيرين مي گويد: از عكرمه پرسيدم: آيا ديگران قرآن را به ترتيب نزول تأليف نمودند؟ وي پاسخ داد: اگر جن و انس جمع گردند تا تأليفي مانند تأليف علي ابن ابي طالب داشته باشند،‌ توانايي آن را نخواهند داشت.

مصحف امام علی ودیعه امامت

البته مصحفي كه امام علي(ع) تدوين و جمع آوری کرد، به مردم ارائه شد. ولي به دلائلي كه در جاي خود بحث شده،‌ مورد پذيرش قرار نگرفت و آن مصحف به عنوان وديعه امامت بعد از حضرت علي(ع) به امامان معصوم(ع) يكي پس از ديگري رسيده است.

مصحف امام علي(ع) از نظر تعداد آيات، سوره ها و كلمات، هيچ تفاوتي با مصحف كنوني نداشت، تنها سوره ها به ترتيب نزول تنظيم شده بودند و بر اساس قرائت پيامبر اكرم(ص) بود و شأن نزول آيات و سوره ها و نام افرادي كه آيات و سوره هاي در شأن آن ها بود ذكر شده بود و ... .