|
|
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi }}
| |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}}در روایتی آمده است که از امام صادق «ع» پرسیدند: «الهی بدم المظلوم» یعنی چه؟ فرمودند: یعنی خدا را به خون علی اصغر قسم میدهیم؛ چون در کربلا هر کسی از خودش دفاع کرد، ولی تنها کسی که نتوانست از خودش دفاع کند علی اصغر بود؟ آیا این روایت به لحاظ سندی معتبر و قابل استناد است؟{{پایان سوال}} | | {{سوال}}عبارت الهی بِدَمِ الْمَظلوم، به چه معنا است؟ منظور از دم مظلوم، خون چه کسی است و آیا روایتی درباره آن ذکر شده است؟ {{پایان سوال}} |
| | |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| محدثان بزرگ شیعه و شارحان جوامع حدیثی شیعه، به اتفاق، روایتی را که «دم المظلوم» در آن به کار رفته است، آن را به خون مبارک سیدالشهداء «ع» تفسیر نمودهاند و روایتی از امام صادق «ع» که «دم المظلوم» را به خون علی اصغر تفسیر کرده باشند، پیدا نشد.
| | {{درگاه|امام حسین|واژهها}} |
| | | [[پرونده:الهی بدم المظلوم.PNG|بندانگشتی|پارچهنوشته عبارت الهی بِدَمِ الْمَظلوم، در مراسم عزاداری [[دهه اول محرم]].]] |
| پاسخ تفصیلی:
| |
| | |
| در روایاتی که از ائمه اطهار(ع) در ترغیب مؤمنان به توسل به اهل بیت نقل شده است، توسل به امام حسین (علیه السلام) از ویژگی خاصی برخوردار است و در روایتی که برخی جوامع متقدم روایی شیعه چون من لایحضره الفقیه،<ref>ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق)، من لا یحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ: دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۱، ص۳۳۰.</ref> کافی،<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۳، ص۳۲۵.</ref> تهذیب الاحکام<ref>طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام ، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۶، ص: ۶۴.</ref> و مصباح المتهجد و سلاح المتعبد<ref>طوسی، محمد بن الحسن، همان، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعه، چاپ: اول، ۱۴۱۱ ق، ج۱، ص: ۲۳۹. ...</ref> در باب دعا و شکرگزاری در سجده نقل نمودهاند، آمده است که سه مرتبه بگویید: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَنْشُدُکَ دَمَ الْمَظْلُومِ ثَلَاثاً» البته کتابهای روایی در نقل این روایت، با هم تفاوت اندکی دارند، در اینجا به روایت من لایحضره الفقیه اشاره میکنیم: | |
|
| |
|
| عبدالله بن جندب از امام کاظم «ع» نقل میکند که حضرت فرمودند: در سجده شکر چنین میگویی: «تَقُولُ فِی سَجْدَه الشُّکْرِ اللَّهُمَّ إِنِّی أُشْهِدُکَ وَ أُشْهِدُ مَلَائِکَتَکَ وَ أَنْبِیَاءَکَ وَ رُسُلَکَ وَ جَمِیعَ خَلْقِکَ أَنَّکَ أَنْتَ اللَّهُ رَبِّی وَ الْإِسْلَامَ دِینِی وَ مُحَمَّداً نَبِیِّی وَ عَلِیّاً وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ- وَ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَی بْنَ جَعْفَرٍ وَ عَلِیَّ بْنَ مُوسَی وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ- وَ عَلِیَّ بْنَ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ وَ الْحُجَّه بْنَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍ أَئِمَّتِی بِهِمْ أَتَوَلَّی وَ مِنْ أَعْدَائِهِمْ أَتَبَرَّأُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَنْشُدُکَ دَمَ الْمَظْلُومِ ثَلَاثاً …»؛<ref>ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق)، من لایحضره الفقیه، پیشین.</ref>؛ «خداوندا تو را شاهد میگیرم و فرشتگان و انبیاء و رسولان تو و همه مخلوقاتت را نیز شاهد میگیرم که تو خداوند، پروردگار من هستی و اسلام دین من است و حضرت محمد (صلی اللَّه علیه و آله) پیغمبر من است و علی و حسن و حسین و علی بن الحسین و محمدبن علی و جعفربن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمدبن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و حجه بن الحسن، امامان من هستند. تولی من به آنهاست و از دشمنانشان بیزارم. پس سه مرتبه بگوید که: خداوندا از تو به حق خودت درخواست میکنم تا تقاص خون مظلوم را بگیری و از قاتلین ایشان انتقام بگیری…».
| | '''الهی بِدَمِ الْمَظلوم''' به معنای «خدایا تو را به خون مظلوم قسم میدهم»، تعبیری است که عین آن، در روایات نیامده، اما محتوای آن با برخی روایات همخوانی دارد.<ref name=":1">ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق)، من لا یحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ: دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۱، ص۳۳۰.</ref> |
|
| |
|
| در خود این روایت قرینه روشنی که بتوان براساس آن به صراحت مقصود از «دم المظلوم» را روشن کرد، وجود ندارد؛ از این رو، تنهاترین و مطمئنترین راه برای دریافت مقصود از آن، مراجعه به نظرات صاحب نظران فن حدیث و شارحان کتابهای کافی و من لایحضره الفقیه و دیگر کتابهای شرحِ حدیث است. | | روایتی در کتابهای [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]]،<ref name=":1" /> [[اعتبار کتاب کافی|کافی]]،<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۳، ص۳۲۵.</ref> [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب الاحکام]]<ref>طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام ، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۶، ص: ۶۴.</ref> و [[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المتهجد]]<ref>طوسی، محمد بن الحسن، همان، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعه، چاپ: اول، ۱۴۱۱ ق، ج۱، ص: ۲۳۹. ...</ref> ذکر شده که [[امام صادق(ع)]] سفارش کرده در [[سجده شکر]] سه بار گفته شود: «اللّهم اِنّی اَنْشُدُکَ دَمَ الْمَظْلوم؛ خدایا تو را به خون مظلوم قسم میدهم»، خوانده شود.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق)، من لایحضره الفقیه، پیشین.</ref> [[شیخ بهایی]]،<ref>شیخ بهایی، محمد بن حسین، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیله من الواجبات و المستحبات، بیروت، دار الاضواء، چاپ: اول، ۱۴۰۵ ق، ص۱۴۸.</ref> [[محمدتقی مجلسی]]،<ref>مجلسی، محمدتقی (مجلسی اول)، لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه - قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ: دوم، ۱۴۱۴ ق، ج۴، ص۱۷۷.</ref> [[علامه مجلسی]]<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، چاپ: اول، ۱۴۰۶ ق، ج۳، ص۶۲۴.</ref> و [[فیض کاشانی]]<ref>فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی، الوافی، اصفهان، کتابخانه امام امیرالمؤمنین، چاپ: اول، ۱۴۰۶ ق. ج ۸، ص۸۲۱.</ref> از عالمان شیعه، معتقدند مراد از خون مظلوم در این روایت، خون امام حسین(ع) است. |
|
| |
|
| با مراجعه به این کتابها تنها تفسیری که برای «دم المظلوم» دیده میشود، خون مبارک سیدالشهداء ((ع)(است.
| | سنتی در میان برخی [[شیعه|شیعیان]] رواج دارد که تعبیر «الهی بدم المظلوم» را در آغاز دعا میگویند.<ref name=":0">«[https://snn.ir/fa/news/274057 منظور از دم المظلوم در الهی بدم المظلوم خون گلوی علیاصغر است]»، خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آبان ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۲ دی ۱۴۰۰ش.</ref> |
|
| |
|
| به عنوان نمونه مرحوم فیض کاشانی در کتاب وافی مینویسد: «... بدم المظلوم یعنی الحسین؛ مراد از دم مظلوم، امام حسین (علیه السلام) یعنی خدا به خون امام حسین تو را قسم میدهیم… ».<ref>فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی، الوافی، اصفهان، کتابخانه امام امیرالمؤمنین، چاپ: اول، ۱۴۰۶ ق. ج ۸، ص۸۲۱.</ref>
| | از [[آقامجتبی تهرانی]] استاد اخلاق [[حوزه علمیه تهران]]، نقل شده که مراد از دم مظلوم در این عبارت، خون [[حضرت علیاصغر(ع)|علیاصغر]] نوزاد شیرخوار امام حسین(ع) است.<ref name=":0" /> |
| | |
| علامه محمدتقی مجلسی (مجلسی اول) در لوامع صاحبقرانی<ref>مجلسی، محمدتقی (مجلسی اول)، لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه - قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ: دوم، ۱۴۱۴ ق، ج۴، ص۱۷۷.</ref> و روضه المتقین<ref>مجلسی، محمدتقی (مجلسی اول)، همان، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی، چاپ: دوم، ۱۴۰۶ ق، ج۲، ص۳۸۲.</ref> نیز مینویسد: منظور از دم مظلوم، امام حسین (علیه السلام) است.
| |
| | |
| همچنین علامه محمدباقر مجلسی در ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، چاپ: اول، ۱۴۰۶ ق، ج۳، ص۶۲۴.</ref> و مرآه العقول فی شرح اخبار الرسول<ref>مجلسی، محمد باقر، همان، مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول - تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ: دوم، ۱۴۰۴ ق. ج۱۵، ص۱۳۵.</ref> و بحارالانوار<ref>مجلسی، محمد باقر، همان، بحار الأنوار (ط - بیروت) - بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ: دوم، ۱۴۰۳ ق، ج۸۳، ص۲۳۶ و ج۹۸، ص۲۲۱.</ref> و شیخ بهایی در مفتاح الفلاح<ref>شیخ بهایی، محمد بن حسین، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیله من الواجبات و المستحبات، بیروت، دار الاضواء، چاپ: اول، ۱۴۰۵ ق، ص۱۴۸.</ref> و برخی محدثین دیگر، به اتفاق معتقدند که مقصود از دم المظلوم، خون مبارک سیدالشهداء «ع» است.
| |
| | |
| به هر حال روایتی که امام صادق «ع»، «دم المظلوم» را به خون مبارک گلوی حضرت علی اصغر تفسیر نموده باشند، در کتابهای حدیثی حتی به صورت ضعیف یافت نشد و انتساب چنین سخنی به معصوم از مصادیق دروغ بستن بر ائمه «ع» است.
| |
|
| |
|
| {{پایان پاسخ}} | | {{پایان پاسخ}} |
خط ۲۹: |
خط ۱۸: |
| {{پانویس|۲}} | | {{پانویس|۲}} |
| {{شاخه | | {{شاخه |
| | شاخه اصلی = | | | شاخه اصلی =حدیث |
| | شاخه فرعی۱ = | | | شاخه فرعی۱ =فقه الحدیث |
| | شاخه فرعی۲ = | | | شاخه فرعی۲ = |
| | شاخه فرعی۳ = | | | شاخه فرعی۳ = |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = | | | شناسه =- |
| | تیترها = | | | تیترها =- |
| | ویرایش = | | | ویرایش =شد |
| | لینکدهی = | | | لینکدهی =شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر =شد |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | بازبینی = | | | بازبینی =شد |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = | | | اولویت =ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت =ب |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
| | |
| | [[رده:درگاه امام حسین(ع)]] |
| | [[رده:مقالههای پیشنهادی]] |