automoderated، ناظمان (CommentStreams)
۱۵٬۱۶۱
ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (←آثار) |
||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
کریسمان در جمعبندی مقاله میگوید آنچه به رهیافت شحرور اصالت میبخشد این است که با تمام قراردادهای ژانر تفسیر قطع رابطه میکند و تقسیمبندیها و تعریفهای خود را از مفاهیم ارائه میدهد: نص قرآن را به دو بخش نبوت و رسالت تقسیم میکند؛ برای هر کدام از این بخشها منبع و خاستگاه متفاوتی در نظر میگیرد؛ یکی با واسطهٔ «لوح محفوظ» و «امام مبین» نازل میشود و دیگری بدون واسطه از نزد خدا به قلب پیامبر میرسد؛ برای هر بخش ساختار زبانی متفاوتی تعریف میکند که یکی متشابه است و دیگری محکم؛ حتی معتقد است در تفسیر هر بخش رویکردی جداگانه نیاز است و به این ترتیب تأویل و اجتهاد دو سویهٔ متفاوت تفسیر میشوند. همهٔ این رویکردها و نظرات او با توافق عمومی در تاریخ تفسیر متفاوت و متناقضاند. در عین حال، او به هیچ ژانر، علم، سبک و ایدئولوژیای یکسره پایبند نمیماند، از علوم مختلف برای فهم متن قرآن استفاده و آنها را با هم ترکیب میکند. این استراتژی آشناییزدایی شحرور معیارها و هنجارهای توافقشده را به چالش میکشد تا نص قرآن را از دست روش تفسیری مکاتب انحصارطلب آزاد کند. در پایان، نباید این نکته را از نظر دور داشت که شحرور پروژهٔ جامعی برای احیای اسلام در ذهن دارد که با فلسفهٔ جدیدی از انسان و دیالکتیک جهانشناختی آغاز میشود، از طریق نواندیشی در تفسیر و فقه پیش میرود، به ایجاد شالودههای جدید برای اقتصاد و سیاست و اخلاق و زیباییشناسی اسلامی میرسد و در نهایت به اصلاح «واقعیت» موجود مسلمانان میانجامد.<ref>رجبزاده، شیرین، [https://doornamaamag.ir/blog/مطالعات-تفسیری-قرآن/P1067-نگاه-متفاوت-محمد-شحرور-به-برخی-مفاهیم-قرآن-شناختی.html نگاه متفاوت محمد شحرور به برخی مفاهیم قرآنشناختی، مروری بر مقاله آندریاس کریسمان]، سایت دورنما، تاریخ درج مطلب:۱۴۰۰، تاریخ بازید:۱۴۰۱.</ref> | کریسمان در جمعبندی مقاله میگوید آنچه به رهیافت شحرور اصالت میبخشد این است که با تمام قراردادهای ژانر تفسیر قطع رابطه میکند و تقسیمبندیها و تعریفهای خود را از مفاهیم ارائه میدهد: نص قرآن را به دو بخش نبوت و رسالت تقسیم میکند؛ برای هر کدام از این بخشها منبع و خاستگاه متفاوتی در نظر میگیرد؛ یکی با واسطهٔ «لوح محفوظ» و «امام مبین» نازل میشود و دیگری بدون واسطه از نزد خدا به قلب پیامبر میرسد؛ برای هر بخش ساختار زبانی متفاوتی تعریف میکند که یکی متشابه است و دیگری محکم؛ حتی معتقد است در تفسیر هر بخش رویکردی جداگانه نیاز است و به این ترتیب تأویل و اجتهاد دو سویهٔ متفاوت تفسیر میشوند. همهٔ این رویکردها و نظرات او با توافق عمومی در تاریخ تفسیر متفاوت و متناقضاند. در عین حال، او به هیچ ژانر، علم، سبک و ایدئولوژیای یکسره پایبند نمیماند، از علوم مختلف برای فهم متن قرآن استفاده و آنها را با هم ترکیب میکند. این استراتژی آشناییزدایی شحرور معیارها و هنجارهای توافقشده را به چالش میکشد تا نص قرآن را از دست روش تفسیری مکاتب انحصارطلب آزاد کند. در پایان، نباید این نکته را از نظر دور داشت که شحرور پروژهٔ جامعی برای احیای اسلام در ذهن دارد که با فلسفهٔ جدیدی از انسان و دیالکتیک جهانشناختی آغاز میشود، از طریق نواندیشی در تفسیر و فقه پیش میرود، به ایجاد شالودههای جدید برای اقتصاد و سیاست و اخلاق و زیباییشناسی اسلامی میرسد و در نهایت به اصلاح «واقعیت» موجود مسلمانان میانجامد.<ref>رجبزاده، شیرین، [https://doornamaamag.ir/blog/مطالعات-تفسیری-قرآن/P1067-نگاه-متفاوت-محمد-شحرور-به-برخی-مفاهیم-قرآن-شناختی.html نگاه متفاوت محمد شحرور به برخی مفاهیم قرآنشناختی، مروری بر مقاله آندریاس کریسمان]، سایت دورنما، تاریخ درج مطلب:۱۴۰۰، تاریخ بازید:۱۴۰۱.</ref> | ||
== آثار == | |||
شحرور ایدههای قرآنشناختی خود را نخستینبار در کتاب پرآوازه و جنجالی «الکتاب والقرآن: قرائه معاصره» (خوانشی امروزی از کتاب و قرآن) بیان کرد. ایده این کتاب، نخستینبار در هنگام دانشجویی شحرور در مسکو و با آشنایی فردینان دو سوسور و ادوارد ساپیر به ذهن او رسید. او ایدههای کتاب را در دوبلین بسط داد و تا سال ۱۹۸۴ کامل کرد و نوشتن کتاب را از سال ۱۹۸۶ آغاز کرد. این کتاب هشتصد صفحهای در سال ۱۹۹۰ میلادی در دمشق و بیروت منتشر شد و در کشورهای عربی با استقبال بسیاری مواجه شد؛ به گونهای که در شش سال بیست هزار نسخه از آن تنها در سوریه و پانزده هزار نسخه در لبنان فروش رفت. عربستان سعودی این کتاب را ممنوع کرد و بر اثر فشارهای عربستان، فروش آن در امارات، قطر، و مصر نیز ممنوع شد. با این حال، اما تا سال ۱۹۹۱ سه هزار نسخه از آن تنها در مصر به شکل پنهانی فروش رفت. برآورد میشود که ۱۵۰۰۰ نسخه از «الکتاب والقرآن: قرائه معاصره» در عربستان به صورت زیرزمینی فروش رفته باشد. همچنین نسخههای کپیشده و چاپهای زیرزمینی آن کتاب دستبهدست شد. اما قابوس بن سعید در عمان نسخههایی از این کتاب را به سران حکومت خود هدیه کرد و از آنها خواست آن را بخوانند.<ref>ناصری طاهری، عبدالله، درباره محمّد شحرور، سایت دین آنلاین، تاریخ درج مطلب:۱۴۰۰، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | |||
بیست سال تحقیق در فضای قرآنی، سبب شد تا او در سال 1990 مهمترین اثر خود را با نام “الکتاب و القرآن، قراء معاصره” را بنگارد. این کتاب، مهمترین اثر او محسوب میشود. وی در این کتاب، بر اساس معنای لغوی به تفسیر جدید از قرآن اقدام کرد. وی در این کتاب، کوشید تا مشکل جمود فکری را که به زعم او چندین قرن بر فکر اسلامی سیطره دارد از طریق تفسیر لغوی و بی اعتنایی به سنت و اقوال مفسران حل کند.<ref>ساداتی، سعید، محمد شحرور و راههای اصلاح مسلمانی، سایت دین آنلاین، تاریخ درج مطلب:۱۳۹۸، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | |||
او در خصوص دیگر مباحث اسلامی نیز به تحقیق پرداخت و کتابهای متعدد دیگری را به رشته تحریر در آورد. در سال 1994 الدوله و المجتمع را نوشت. دو سال بعد الاسلام و الایمان را مکتوب کرد. کتابهای دیگر او عبارت بودند از نحو اصول جدیده للفقه الاسلامی، فقه المرأه، الوصیه، الارث القوامه.<ref>ساداتی، سعید، محمد شحرور و راههای اصلاح مسلمانی، سایت دین آنلاین، تاریخ درج مطلب:۱۳۹۸، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | |||
== بازسازی فکر دینی == | == بازسازی فکر دینی == | ||
خط ۳۱: | خط ۳۸: | ||
محمد شحرور در «الکتاب و القرآن» استدلال میکند که اسلام دست به تشویق عقلانیت، آزادی بشر و معرفتآموزی میزند و از این رو اسلام برای همه زمانها است. اگر اسلام برای همه زمانها باشد آنگاه تفسیر قرآن نمیتواند ثابت باشد و در نتیجه مسلمانان نباید تحولات مدرن را نادیده بگیرند. از نظر او ما باید قرآن را طوری بخوانیم که انگار پیامبر اسلام همین حالا و نه چهارده سده پیش از دنیا رفته است؛ بنابراین پیام قرآن را از باید با درک امروزی و نه بر پایه فهم پیشینیان فهمید. از نظر او هیچ تفسیری از قرآن، از جمله تفسیر فقیهانه، مقدس نیست. محمد شحرور میگوید تفسیر قرآن، بر پایه فقه و حدیث است و باید تفسیر فقه و حدیث بر پایه قرآن باشد.<ref>ناصری طاهری، عبدالله، درباره محمّد شحرور، سایت دین آنلاین، تاریخ درج مطلب:۱۴۰۰، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | محمد شحرور در «الکتاب و القرآن» استدلال میکند که اسلام دست به تشویق عقلانیت، آزادی بشر و معرفتآموزی میزند و از این رو اسلام برای همه زمانها است. اگر اسلام برای همه زمانها باشد آنگاه تفسیر قرآن نمیتواند ثابت باشد و در نتیجه مسلمانان نباید تحولات مدرن را نادیده بگیرند. از نظر او ما باید قرآن را طوری بخوانیم که انگار پیامبر اسلام همین حالا و نه چهارده سده پیش از دنیا رفته است؛ بنابراین پیام قرآن را از باید با درک امروزی و نه بر پایه فهم پیشینیان فهمید. از نظر او هیچ تفسیری از قرآن، از جمله تفسیر فقیهانه، مقدس نیست. محمد شحرور میگوید تفسیر قرآن، بر پایه فقه و حدیث است و باید تفسیر فقه و حدیث بر پایه قرآن باشد.<ref>ناصری طاهری، عبدالله، درباره محمّد شحرور، سایت دین آنلاین، تاریخ درج مطلب:۱۴۰۰، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | ||
== متن قرآن و فهم بشر == | == متن قرآن و فهم بشر == |