اعطای عصمت به پیامبران: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
عوامل و مولفه‌هایی در عصمت پیامبران و اولیای معصوم الهی دخیل است، که عبارتند از:
پیامبران از ویژگی‌ها و اوصافی برخوردار بودند که در اعطای عصمت به آنان نقش عمده‌ای داشته است. از جمله اینکه آنان از معرفت و تفکری برخوردار بودند که آنها را از گناهان که انسان را از سعادت دور می کند، برحذر دارد. پیامبران


== علم و دانش ==
== علم و دانش ==
علامه طباطبایی می‌گوید: عصمت دانشی است که پیامبران و امامان را از ارتکاب گناهان مصون نگه می‌دارد و با وجود آن، سر زدن گناه از آنان چه صغیره و چه کبیره ممتنع است. ویژگی معصومان این است که نسبت به پروردگار خود از چنان معرفت و دانشی برخوردارند که دیگران از آن بی‌بهره‌اند. خداوند در قرآن کریم بر این ویژگی، انگشت تصدیق و تأیید می‌نهد: {{قرآن|سبحان اللَّه عما یصفون الا عباد اللَّه المخلصین}}<ref>صافات/۱۶۰.</ref> خداوند منزه و فراتر از توصیف دیگران است، مگر بندگان مخلص و معصوم.
علامه طباطبایی می‌گوید: عصمت دانشی است که پیامبران و امامان را از ارتکاب گناهان مصون نگه می‌دارد و با وجود آن، سر زدن گناه از آنان چه صغیره و چه کبیره ممتنع است. ویژگی معصومان این است که نسبت به پروردگار خود از چنان معرفت و دانشی برخوردارند که دیگران از آن بی‌بهره‌اند. خداوند در قرآن کریم بر این ویژگی، انگشت تصدیق و تأیید می‌نهد: {{قرآن|سبحان اللَّه عما یصفون الا عباد اللَّه المخلصین}}<ref>صافات/۱۶۰.</ref> خداوند منزه و فراتر از توصیف دیگران است، مگر بندگان مخلص و معصوم. دلیل این که عصمت از قبیل علم است، سخن خدای تعالی است خطاب به پیامبر(ص): {{قرآن|ولولا فضل اللَّه… وعلّمک ما لم تکن تعلم
}}<ref>نساء/ ۱۱۳.</ref> <ref>ر. ک. طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، چاپ جامعه مدرسین، ج۱۱، ص۱۶۲.</ref>


== عشق و محبت سرشار به خداوند ==
== عشق و محبت سرشار به خداوند ==
مؤلفهٔ دیگری که در عصمت دخیل است، داشتن عشق و محبت سرشار به خداوند است، و ویژگی انبیا و امامان معصوم این است که محبت الهی و عشق به حق، آنان را برمی‌انگیزاند که جز آنچه را خدا اراده می‌کند، اراده نکنند و از گناهان روی برتابند. خدای سبحان، این حقیقت را با سخنی که به تکرار از ابلیس، حکایت کرده، تأیید فرموده‌است: {{قرآن|قال فبعزتک لَاُغِوْیَنَّهُمْ اجمعین الاّ عبادک منهم المخلصین}}<ref>ص/ ۸۲ و ۸۳.</ref> (شیطان) گفت: پس به عزّتت سوگند همگی را گمراه خواهم کرد، مگر بندگان مخلصت را.<ref>ترجمه فولادوند، مهدی.</ref> دلیل این که عصمت از قبیل علم است، سخن خدای تعالی است خطاب به پیامبر(ص): {{قرآن|ولولا فضل اللَّه… وعلّمک ما لم تکن تعلم}}<ref>نساء/ ۱۱۳.</ref> <ref>ر. ک. طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، چاپ جامعه مدرسین، ج۱۱، ص۱۶۲.</ref>
مؤلفهٔ دیگری که در عصمت دخیل است، داشتن عشق و محبت سرشار به خداوند است، و ویژگی انبیا و امامان معصوم این است که محبت الهی و عشق به حق، آنان را برمی‌انگیزاند که جز آنچه را خدا اراده می‌کند، اراده نکنند و از گناهان روی برتابند. خدای سبحان، این حقیقت را با سخنی که به تکرار از ابلیس، حکایت کرده، تأیید فرموده‌است: {{قرآن|قال فبعزتک لَاُغِوْیَنَّهُمْ اجمعین الاّ عبادک منهم المخلصین}}<ref>ص/ ۸۲ و ۸۳.</ref> (شیطان) گفت: پس به عزّتت سوگند همگی را گمراه خواهم کرد، مگر بندگان مخلصت را.<ref>ترجمه فولادوند، مهدی.</ref>  


== وجود زمینه‌های لازم ==
== وجود زمینه‌های لازم ==
درست است که عصمت موهبتی الهی است، امّا این موهبت و لطف در همه شرایط به کسی داده نمی‌شود، بلکه باید یک رشته زمینه‌ها در خود فرد، وجود داشته باشد تا لطف الهی شامل حال او گردد. برخی از این زمینه‌ها در اختیار فرد معصوم است. درست است که دو عامل وراثت و تربیت خانوادگی در این باره مؤثرند، ولی یک رشته عوامل کاملاً اختیاری نیز وجود دارند، از جمله:
درست است که عصمت موهبتی الهی است، امّا این موهبت و لطف در همه شرایط به کسی داده نمی‌شود، بلکه باید یک رشته زمینه‌ها در خود فرد، وجود داشته باشد تا لطف الهی شامل حال او گردد. برخی از این زمینه‌ها در اختیار فرد معصوم است. درست است که دو عامل وراثت و تربیت خانوادگی در این باره مؤثرند، ولی یک رشته عوامل کاملاً اختیاری نیز وجود دارند، از جمله:


# مجاهدت‌ها و کوشش‌های فردی و اجتماعی پیامبرانی مانند حضرت ابراهیم و یوسف و موسی و پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ که پیش از بعثت آنان، زمینه را برای افاضه عصمت آماده کرده‌است.
# مجاهدت‌ها و کوشش‌های فردی و اجتماعی پیامبرانی مانند حضرت ابراهیم و یوسف و موسی و پیامبر اکرم (ص) که پیش از بعثت آنان، زمینه را برای افاضه عصمت آماده کرده‌ است.
# علم الهی به فعالیت‌های سودمند و ثمر بخش آنان در دوران رسالت و زندگی سراسر مجاهدتشان؛ در فرازی از زیارت صدیقه طاهره - سلام اللَّه علیها - آمده‌است:
# علم الهی به فعالیت‌های سودمند و ثمر بخش آنان در دوران رسالت و زندگی سراسر مجاهدتشان؛ در فرازی از زیارت صدیقه طاهره (ع) آمده‌است: «ای بانوی آزموده‌ای که خدایی که تو را آفرید، پیش از آن که بیافریندت، تو را آزمود و تو در میدان امتحان و ابتلا صابر بودی.»
{{قرآن|یا مُمْتَحَنَه امْتَحَنَکِ اللَّهُ الذی خَلَقَکِ قَبْلَ أنْ یَخْلُقَکِ وَکُنْتِ لِما امْتَحَنَکِ به صابِرَه}} ای بانوی آزموده‌ای که خدایی که تو را آفرید، پیش از آن که بیافریندت، تو را آزمود و تو در میدان امتحان و ابتلا صابر بودی.
و در دعای ندبه آمده‌است: اولیایی که آنان را برای خود برگزیدی… پس از آن که زهد و پارسایی را در این دنیای پست بر آنان شرط کردی… آنان آن شرط را برای تو پذیرا گشتند و تو از وفای آنان آگاه شدی.<ref>سبحانی، جعفر، منشور جاوید، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج۵، ص۲۶–۲۴.</ref>
 
و در دعای ندبه آمده‌است: اولیائک الذین اسْتَخْلَصْتَهُمْ لنفسک… بَعْدَ أن شَرَطْتَ علیهم الزهدَ فی درجات هذه الدنیا الدنیّه… فشرطوا لَکَ ذلِکَ وَعَلِمْتَ منهم الوفاء به؛ اولیایی که آنان را برای خود برگزیدی… پس از آن که زهد و پارسایی را در این دنیای پست بر آنان شرط کردی… آنان آن شرط را برای تو پذیرا گشتند و تو از وفای آنان آگاه شدی.<ref>سبحانی، جعفر، منشور جاوید، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج۵، ص۲۶–۲۴.</ref>


با فراهم شدن تمام این امور ملکه عصمت در انبیا و امامان معصوم شکل می‌گیرد، مع ذلک این ملکه باعث نمی‌شود که آنان کاملاً بسان فرشتگان الهی هیچ گونه میلی نفسانی نسبت به پاره ای از امور نداشته باشد، لذا آنان نیز مورد فعل و ترک قرار می‌گیرد، لذا وجود ملکه عصمت در انسان باعث از بین رفتن میل نفسانی نمی‌شود و سلب کننده اراده و اختیار انسان نیست، تا این که در هر کسی پدید آمد ولو انسان‌های غیر معصوم بتواند مانع او از گناه شود.<ref>ر. ک. سبحانی، منشور جاوید، ج۱۵، ص۳۲۸، و ج۱۷، ص۱۹۵ و ۲۹۰ و ۲۹۱.</ref>
با فراهم شدن تمام این امور ملکه عصمت در انبیا و امامان معصوم شکل می‌گیرد، مع ذلک این ملکه باعث نمی‌شود که آنان کاملاً بسان فرشتگان الهی هیچ گونه میلی نفسانی نسبت به پاره ای از امور نداشته باشد، لذا آنان نیز مورد فعل و ترک قرار می‌گیرد، لذا وجود ملکه عصمت در انسان باعث از بین رفتن میل نفسانی نمی‌شود و سلب کننده اراده و اختیار انسان نیست، تا این که در هر کسی پدید آمد ولو انسان‌های غیر معصوم بتواند مانع او از گناه شود.<ref>ر. ک. سبحانی، منشور جاوید، ج۱۵، ص۳۲۸، و ج۱۷، ص۱۹۵ و ۲۹۰ و ۲۹۱.</ref>
۱۵٬۱۲۵

ویرایش