۱۱٬۸۷۷
ویرایش
←زندگینامه
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}}نگاه گلدزیهر به اسلام چگونه بود؟ | {{سوال}}نگاه گلدزیهر به اسلام چگونه بود؟ | ||
{{پایان سوال}}آراء اسلام‌شناسانهٔ گلدزیهر مستشرق مجارستانی، از جمله نظرات او دربارهٔ ریشه‌های غیراسلامی عقاید اسلامی و شخصیت پیامبر اسلام(ص)، از سوی صاحب‌نظران مسلمان عموماً نادرست تلقی شده است. آنان گلدزیهر را متهم کرده‌اند که نظراتش را بیش از آنکه بر اساس تحقیقات علمی ارائه کند بر اساس پیش‌فرض‌های حاصل از دشمنی مذهبی با اسلام ارائه کرده است. | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | |||
آراء اسلام‌شناسانهٔ گلدزیهر مستشرق مجارستانی، از جمله نظرات او دربارهٔ ریشه‌های غیراسلامی عقاید اسلامی و شخصیت پیامبر اسلام(ص)، از سوی صاحب‌نظران مسلمان عموماً نادرست تلقی شده است. آنان گلدزیهر را متهم کرده‌اند که نظراتش را بیش از آنکه بر اساس تحقیقات علمی ارائه کند بر اساس پیش‌فرض‌های حاصل از دشمنی مذهبی با اسلام ارائه کرده است. | |||
گلدزیهر از پایه‌گذاران [[اسلام‌شناسی]] جدید در غرب به‌شمار می‌رود. بعضی از آثار او در برخی زمینه‌های اسلام‌شناسی و قرآن‌پژوهی کاملاً ابتکاری و محققانه به‌شمار رفته است. ترجمهٔ آثار گلدزیهر از جمله دو اثر مهم او، [[درس‌هایی دربارهٔ اسلام]] و [[گرایش‌های تفسیری قرآن در میان مسلمانان]]، به زبان‌های ملل مسلمان موجب نگارش آثار متعددی در نقد و رد آراء او در جهان اسلام شد. | گلدزیهر از پایه‌گذاران [[اسلام‌شناسی]] جدید در غرب به‌شمار می‌رود. بعضی از آثار او در برخی زمینه‌های اسلام‌شناسی و قرآن‌پژوهی کاملاً ابتکاری و محققانه به‌شمار رفته است. ترجمهٔ آثار گلدزیهر از جمله دو اثر مهم او، [[درس‌هایی دربارهٔ اسلام]] و [[گرایش‌های تفسیری قرآن در میان مسلمانان]]، به زبان‌های ملل مسلمان موجب نگارش آثار متعددی در نقد و رد آراء او در جهان اسلام شد. | ||
== | == زندگینامه == | ||
[[پرونده:اگناس گلدزیهر (۱۸۵۰-۱۹۲۰م).jpg|بندانگشتی|ایگناس گلدزیهر (۱۸۵۰-۱۹۲۰م)|225x225px]] | [[پرونده:اگناس گلدزیهر (۱۸۵۰-۱۹۲۰م).jpg|بندانگشتی|ایگناس گلدزیهر (۱۸۵۰-۱۹۲۰م)|225x225px]] | ||
ایگناس گُلدزیهر (Ignác Goldziher)، اسلام‌شناس و مستشرق نامدار مجارستانی، در سال ۱۸۵۰م | ایگناس گُلدزیهر (Ignác Goldziher)، اسلام‌شناس و مستشرق نامدار مجارستانی، در سال ۱۸۵۰م در خانواده‌ای یهودی به دنیا آمد. گُلدزیهر در سال ۱۸۷۰م تحصیلات دانشگاهی خود را در رشتهٔ مطالعات [[شرق‌شناسی]] در دانشگاه لایپزیک به‌پایان رساند. او پس از بازگشت به مجارستان، به دانشیاری دانشگاه بوداپست رسید. هنوز مدتی از استقرار او در دانشگاه بوداپست نگذشته بود که از سوی وزارت فرهنگ مجارستان به همراه هیئتی تحقیقاتی به شرق اسلامی فرستاده شد.<ref>بدوی، عبدالرحمن، فرهنگ کامل خاورشناسان، ترجمهٔ شکرالله خاکرند، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۵، ص ۳۲۸-۳۳۰.</ref> | ||
گلدزیهر در سفر به شرق به سوریه، [[فلسطین]] و مصر رفت. در سوریه با شیخ طاهر جزایری رئیس کتابخانهٔ | گلدزیهر در سفر به شرق به سوریه، [[فلسطین]] و مصر رفت. در سوریه با شیخ طاهر جزایری رئیس کتابخانهٔ ظاهریهٔ دمشق آشنا شد و در مصر از درس‌های [[دانشگاه الأزهر]] استفاده کرد. گلدزیهر در سال ۱۸۷۳م به مجارستان بازگشت. در دانشگاه بوداپست، توجه گلدزیهر بیش از پیش معطوف به مطالعات عربی و اسلامی شد و همین باعث رشد و شهرت او در مجامع علمی مجارستان و اروپا شد.<ref>حسینی طباطبایی، سید مصطفی، نقد آثار خاورشناسان، تهران، انتشارات چاپخش، ۱۳۷۵، ص ۱۰۰.</ref>[[پرونده:تصویر مهر شخصی گلدزیهر با عبارت فصبر جميل والله المستعان.JPG|بندانگشتی|تصویر مهر شخصی گلدزیهر با عبارت قرآنی «فصبر جميل و الله المستعان».|150x150px]] | ||
در سال ۱۸۷۱م، به عضویت مکاتبه‌ای آکادمی مجارستان رسید و در سال ۱۸۹۲م به عضویت فعال این آکادمی نائل شد. همچنین، او در سال ۱۸۹۴م به استادی زبان‌های سامی در دانشگاه بوداپست منصوب شد و از آن پس به‌عنوان خاورشناسی مطرح در مجامع علمی خاورشناسی شرکت کرد. گلدزیهر ربع قرن اخیر حیات خود را به تألیف آثار و تربیت شاگردان در حوزهٔ تحقیقات اسلامی گذراند و نهایتاً در سال ۱۹۲۱م در شهر بوداپست درگذشت.<ref>بدوی، فرهنگ کامل خاورشناسان، ص ۳۲۸-۳۳۰.</ref> | در سال ۱۸۷۱م، به عضویت مکاتبه‌ای آکادمی مجارستان رسید و در سال ۱۸۹۲م به عضویت فعال این آکادمی نائل شد. همچنین، او در سال ۱۸۹۴م به استادی زبان‌های سامی در دانشگاه بوداپست منصوب شد و از آن پس به‌عنوان خاورشناسی مطرح در مجامع علمی خاورشناسی شرکت کرد. گلدزیهر ربع قرن اخیر حیات خود را به تألیف آثار و تربیت شاگردان در حوزهٔ تحقیقات اسلامی گذراند و نهایتاً در سال ۱۹۲۱م در شهر بوداپست درگذشت.<ref>بدوی، فرهنگ کامل خاورشناسان، ص ۳۲۸-۳۳۰.</ref> | ||
| خط ۱۹: | خط ۲۰: | ||
گلدزیهر در طول حیات علمی خود آثار فراوانی در مورد اسلام‌شناسی منتشر کرد.<ref>فهرست کاملی از آثار او را ن.ک: العقیقی، نجیب، المستشرقون، قاهره، دارالمعارف، ۲۰۰۶م، ج ۳، ص ۴۱-۴۲.</ref> از مهم‌ترین آثار او می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد: | گلدزیهر در طول حیات علمی خود آثار فراوانی در مورد اسلام‌شناسی منتشر کرد.<ref>فهرست کاملی از آثار او را ن.ک: العقیقی، نجیب، المستشرقون، قاهره، دارالمعارف، ۲۰۰۶م، ج ۳، ص ۴۱-۴۲.</ref> از مهم‌ترین آثار او می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد: | ||
[[پرونده:تصویر چاپ دوم کتاب درس‌هایی دربارهٔ اسلام ۱۹۲۵م.jpg|بندانگشتی|تصویر چاپ دوم کتاب درس‌هایی دربارهٔ اسلام ۱۹۲۵م.|200x200px]] | [[پرونده:تصویر چاپ دوم کتاب درس‌هایی دربارهٔ اسلام ۱۹۲۵م.jpg|بندانگشتی|تصویر چاپ دوم کتاب درس‌هایی دربارهٔ اسلام ۱۹۲۵م.|200x200px]] | ||
* '''درس‌هایی دربارهٔ اسلام''': | * '''درس‌هایی دربارهٔ اسلام''': این کتاب از کامل‌ترین، مشهورترین و مؤثرترین اثر گلدزیهر خوانده شده است.<ref>بدوی، فرهنگ کامل خاورشناسان، ص ۳۳۴.</ref> این کتاب در سال ۱۹۱۰م در شهر هایدلبرگ به‌چاپ رسید و در فاصلهٔ کوتاهی پس از انتشار به زبان انگلیسی و فرانسوی برگردانده و منتشر شد. این کتاب در کشورهای اسلامی مورد توجه قرار گرفت. این توجه موجب شد تا سه تن از فضلای مصری به نام‌های محمد یوسف موسی، عبدالعزیز عبدالحق و علی حسن عبدالقادر آن را تحت عنوان [[العقیدة و الشریعة فی الاسلام]] ترجمه و منتشر کنند. [[علینقی منزوی]] (۱۳۰۲-۱۳۸۹)، مؤلف و کتاب‌شناس، در سال ۱۳۵۰ این کتاب را از عربی به فارسی برگرداند و با عنوان درس‌هایی دربارهٔ اسلام منتشر کرد.<ref>حسینی طباطبایی، نقد آثار خاورشناسان، ص ۱۰۰-۱۰۱.</ref> اساس این کتاب ارائهٔ دیدگاهی کلی دربارهٔ جنبه‌های مختلف اسلام است و ماهیت نگاه گلدزیهر به تمام حیات مذهبی اسلامی را نشان می‌دهد.<ref>بدوی، فرهنگ کامل خاورشناسان، ص ۳۳۴.</ref> | ||
[[پرونده:ترجمهٔ فارسی کتاب درس‌هایی دربارهٔ اسلام گلدزیهر.jpg|بندانگشتی|ترجمهٔ فارسی کتاب درس‌هایی دربارهٔ اسلام گلدزیهر.]] | [[پرونده:ترجمهٔ فارسی کتاب درس‌هایی دربارهٔ اسلام گلدزیهر.jpg|بندانگشتی|ترجمهٔ فارسی کتاب درس‌هایی دربارهٔ اسلام گلدزیهر.|210x210پیکسل]] | ||
* '''گرایش‌های تفسیری قرآن در میان مسلمانان''': کتاب | * '''گرایش‌های تفسیری قرآن در میان مسلمانان''': این کتاب از سوی محققان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار گلدزیهر به‌شمار رفته است.<ref>بدوی، فرهنگ کامل خاورشناسان، ص ۳۳۴.</ref> این کتاب در سال ۱۹۲۰م در لیدن هلند منتشر شد. در سال ۱۹۴۴م علی حسن عبدالقادر قسمتی از این کتاب را به عربی ترجمه کرد. عبدالحلیم نجار این کتاب را به طور کامل با نگارش حواشی در سال ۱۹۵۴م در مصر منتشر کرد.<ref>حسینی طباطبایی، نقد آثار خاورشناسان، ص ۱۰۱.</ref> این ترجمهٔ عربی بعداً مبنای ترجمهٔ فارسی این کتاب در سال ۱۳۸۳ توسط سید ناصر طباطبایی با مقدمهٔ [[سید محمدعلی ایازی]] شد.<ref>گلدزیهر، ایگناس، گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان، مقدمهٔ سید محمدعلی ایازی، ترجمهٔ سید ناصر طباطبایی، تهران، انتشارات ققنوس، ۱۳۸۳.</ref> | ||
* '''ظاهریه: مذهب و تاریخشان''': اولین پژوهش قابل توجه گلدزیهر در مسائل اسلامی بود که در سال ۱۸۸۴م منتشر شد. این کتاب علاوه بر پرداختن به [[ظاهریه]] نوعی پیش درآمد بر [[فقه اسلامی]] است.<ref>بدوی، فرهنگ کامل خاورشناسان، ص ۳۳۲.</ref> | * '''ظاهریه: مذهب و تاریخشان''': اولین پژوهش قابل توجه گلدزیهر در مسائل اسلامی کتاب «ظاهریه: مذهب و تاریخشان» بود که در سال ۱۸۸۴م منتشر شد. این کتاب علاوه بر پرداختن به [[ظاهریه]] نوعی پیش درآمد بر [[فقه اسلامی]] است.<ref>بدوی، فرهنگ کامل خاورشناسان، ص ۳۳۲.</ref> | ||
* '''تحقیقات اسلامی''': | * '''تحقیقات اسلامی''': در کتاب تحقیقات اسلامی، تحقیقات مفصل گلدزیهر دربارهٔ دانش حدیث اسلامی ارائه شده است.<ref>بدوی، فرهنگ کامل خاورشناسان، ص ۳۳۳.</ref> | ||
* '''اسلام و دین پارسی''': پژوهشی که در سال ۱۹۰۰م در اولین کنفرانس بین‌المللی ادیان ارائه شد و ضمن مجلد ۴۳ مجلهٔ تاریخ ادیان به‌چاپ رسید. در این پژوهش برای اولین بار، تأثیر دین بر دولت [[ساسانیان]] در اسلام اولیه مورد پژوهش قرار گرفته است.<ref>بدوی، فرهنگ کامل خاورشناسان، ص ۳۳۴.</ref> | * '''اسلام و دین پارسی''': این کتاب پژوهشی است که در سال ۱۹۰۰م در اولین کنفرانس بین‌المللی ادیان ارائه شد و ضمن مجلد ۴۳ مجلهٔ تاریخ ادیان به‌چاپ رسید. در این پژوهش برای اولین بار، تأثیر دین بر دولت [[ساسانیان]] در اسلام اولیه مورد پژوهش قرار گرفته است.<ref>بدوی، فرهنگ کامل خاورشناسان، ص ۳۳۴.</ref> | ||
* '''موضع‌گیری قدمای اهل‌سنت در برابر علوم یونانی''': مقاله‌ای که [[عبدالرحمن بدوی]] (۱۹۱۷-۲۰۰۲م)، استاد فلسفهٔ اهل مصر، آن را در ضمن کتاب خود التراث الیونانی فی الحضارة الاسلامیة به عربی ترجمه و منتشر کرد.<ref>حسینی طباطبایی، نقد آثار خاورشناسان، ص ۱۰۲.</ref> | * '''موضع‌گیری قدمای اهل‌سنت در برابر علوم یونانی''': مقاله‌ای که [[عبدالرحمن بدوی]] (۱۹۱۷-۲۰۰۲م)، استاد فلسفهٔ اهل مصر، آن را در ضمن کتاب خود التراث الیونانی فی الحضارة الاسلامیة به عربی ترجمه و منتشر کرد.<ref>حسینی طباطبایی، نقد آثار خاورشناسان، ص ۱۰۲.</ref> | ||
همچنین، گلدزیهر متن چند اثر اسلامی را همراه با مقدمات و تحقیقات خود به‌چاپ رساند. از جمله، کتاب المعمرین [[ابی‌حاتم سجستانی]]، التوحید [[محمد بن تومرت]] و قسمت‌هایی از کتاب المستظهری [[ابوحامد غزالی]].<ref>العقیقی، المستشرقون، ج ۳، ص ۴۱-۴۲.</ref> | |||
== آراء == | == آراء == | ||
{{جعبه نقل‌قول|سید حسین نصر: | {{جعبه نقل‌قول|<small>سید حسین نصر:</small> | ||
اکثر دانشمندان غربی اصالتی برای تشیع قائل نیستند و آن را ساختهٔ قرن سوم هجری می‌پندارند و شرق‌شناسان بنام قرن اخیر نیز مانند نولدکه و گلدزیهر این نظر را تقویت کردند و با نهایت بی‌عدالتی مطالبی مبتذل و بی‌اساس دربارهٔ منابع و مراجع دینی تشیع نگاشته‌اند.<ref>نصر سید حسین، «گزارشی از اولین مجمع علمی علمی دربارهٔ تشیع در مغرب‌زمین»، مجلهٔ معارف اسلامی، ش ۶، تیرماه ۱۳۴۷، ص ۲۵.</ref> | |||
اکثر دانشمندان غربی اصالتی برای تشیع قائل نیستند و آن را ساختهٔ قرن سوم هجری می‌پندارند و شرق‌شناسان بنام قرن اخیر نیز مانند نولدکه و گلدزیهر این نظر را تقویت کردند و با نهایت بی‌عدالتی مطالبی مبتذل و بی‌اساس دربارهٔ منابع و مراجع دینی تشیع نگاشته‌اند.<ref>نصر سید حسین، «گزارشی از اولین مجمع علمی علمی دربارهٔ تشیع در مغرب‌زمین»، مجلهٔ معارف اسلامی، ش ۶، تیرماه ۱۳۴۷، ص ۲۵.</ref>|تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px}} | | تراز = چپ | ||
| عرض = ۲۳۰px | |||
| اندازه قلم = کوچک | |||
}} | |||
'''رسالت جهانی اسلام''' | '''رسالت جهانی اسلام''' | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۷: | ||
*شیعیان معتقد به [[تحریف قرآن]] هستند<ref>گلدزیهر، گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان، ص ۲۴۷-۲۷۰.</ref> و [[مصحف عثمان]] را تا جایی قبول دارد که مطابق با آرای سیاسی آنان باشد.<ref>گلدزیهر، گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان، ص .</ref> | *شیعیان معتقد به [[تحریف قرآن]] هستند<ref>گلدزیهر، گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان، ص ۲۴۷-۲۷۰.</ref> و [[مصحف عثمان]] را تا جایی قبول دارد که مطابق با آرای سیاسی آنان باشد.<ref>گلدزیهر، گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان، ص .</ref> | ||
*در حدیث اسلامی تلاش‌های شخصی و خاص امت اسلامی تجلی یافته است. حدیث اسلامی تجلی‌گاه عقاید سیاسی گروه‌های مختلف اسلامی است. همچنین، معارف ادیان دیگر از [[مسیحیت]] تا [[یهودیت]] و اندیشه‌های فلسفی سایر ملل به عنوان روایات اسلامی نشر شده است.<ref>گلدزیهر، درس‌هایی دربارهٔ اسلام، ص ۸۳.</ref> | *در حدیث اسلامی تلاش‌های شخصی و خاص امت اسلامی تجلی یافته است. حدیث اسلامی تجلی‌گاه عقاید سیاسی گروه‌های مختلف اسلامی است. همچنین، معارف ادیان دیگر از [[مسیحیت]] تا [[یهودیت]] و اندیشه‌های فلسفی سایر ملل به عنوان روایات اسلامی نشر شده است.<ref>گلدزیهر، درس‌هایی دربارهٔ اسلام، ص ۸۳.</ref> | ||
== | |||
== نقدها و نقادان آراء گلدزیهر == | |||
[[پرونده:کتاب دفاع عن العقيدة و الشريعة ضد مطاعن المستشرقين محمد غزالی.jpg|بندانگشتی|کتاب دفاع عن العقيدة و الشريعة ضد مطاعن المستشرقين محمد غزالی.|187x187px]] | [[پرونده:کتاب دفاع عن العقيدة و الشريعة ضد مطاعن المستشرقين محمد غزالی.jpg|بندانگشتی|کتاب دفاع عن العقيدة و الشريعة ضد مطاعن المستشرقين محمد غزالی.|187x187px]] | ||
ترجمه و انتشار آراء [[اسلام‌پژوهی]] گلدزیهر در جهان اسلام با واکنش انتقادی و منفی مسلمانان همراه شد؛ به طوری که در مجموع، گلدزیهر در جهان اسلام تبدیل به شخصیتی نامحبوب شد.<ref>بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامهٔ قرآن و قرآن‌پژوهی، تهران، انتشارات ناهید و انتشارات دوستان، ۱۳۸۱، ج ۲، ص ۱۹۲۰-۱۹۲۱.</ref> بسیاری از عالمان اسلامی از ملل مختلف اسلامی بر وجوه مختلف اندیشه‌های اسلام‌شناسانهٔ گلدزیهر نقد نوشتند و کتاب‌ها و مقالات بسیاری به زبان‌های مختلف، به‌خصوص به زبان عربی و فارسی، در نقد نظرات گلدزیهر نوشته شد. به برخی از این آثار در ادامه اشاره می‌شود: | ترجمه و انتشار آراء [[اسلام‌پژوهی]] گلدزیهر در جهان اسلام با واکنش انتقادی و منفی مسلمانان همراه شد؛ به طوری که در مجموع، گلدزیهر در جهان اسلام تبدیل به شخصیتی نامحبوب شد.<ref>بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامهٔ قرآن و قرآن‌پژوهی، تهران، انتشارات ناهید و انتشارات دوستان، ۱۳۸۱، ج ۲، ص ۱۹۲۰-۱۹۲۱.</ref> بسیاری از عالمان اسلامی از ملل مختلف اسلامی بر وجوه مختلف اندیشه‌های اسلام‌شناسانهٔ گلدزیهر نقد نوشتند و کتاب‌ها و مقالات بسیاری به زبان‌های مختلف، به‌خصوص به زبان عربی و فارسی، در نقد نظرات گلدزیهر نوشته شد. به برخی از این آثار در ادامه اشاره می‌شود: | ||
| خط ۶۹: | خط ۷۴: | ||
* [[محمد احمد بهاءالدین حسین]]، استاد دانشگاه بین‌المللی مالزی، در قسمت‌های مختلف کتاب المستشرقون و القرآن الکریم به نقد آراء گلدزیهر دربارهٔ قرآن کریم پرداخته است.<ref>برای نمونه ن.ک: حسین، محمد احمد بهاءالدین، المستشرقون و القرآن الکریم، عمّان، دارالنفائس للنشر و التوزیع، ۲۰۱۴م، ص ۲۴۹-۲۵۱. </ref> او در کتاب دیگر خود، المستشرقون و الحديث النبوی، به طور مبسوط به نقد آرای گلدزیهر دربارهٔ حدیث نبوی(ص) پرداخته است.<ref>برای نمونه ن.ک: حسین، محمد احمد بهاءالدین، المستشرقون و الحدیث النبوی، عمّان، دارالنفائس للنشر و التوزیع و دارالفجر، ۱۹۹۹م، ص ۱۸۶-۲۱۵.</ref> | * [[محمد احمد بهاءالدین حسین]]، استاد دانشگاه بین‌المللی مالزی، در قسمت‌های مختلف کتاب المستشرقون و القرآن الکریم به نقد آراء گلدزیهر دربارهٔ قرآن کریم پرداخته است.<ref>برای نمونه ن.ک: حسین، محمد احمد بهاءالدین، المستشرقون و القرآن الکریم، عمّان، دارالنفائس للنشر و التوزیع، ۲۰۱۴م، ص ۲۴۹-۲۵۱. </ref> او در کتاب دیگر خود، المستشرقون و الحديث النبوی، به طور مبسوط به نقد آرای گلدزیهر دربارهٔ حدیث نبوی(ص) پرداخته است.<ref>برای نمونه ن.ک: حسین، محمد احمد بهاءالدین، المستشرقون و الحدیث النبوی، عمّان، دارالنفائس للنشر و التوزیع و دارالفجر، ۱۹۹۹م، ص ۱۸۶-۲۱۵.</ref> | ||
* عجیل جاسم نشمی، استاد دانشکدهٔ دین در دانشگاه کویت، در کتاب المستشرقون و مصادر التشریع الاسلامی به نقد آراء گلدزیهر دربارهٔ قرآن و حدیث پرداخته است.<ref>برای نمونه ن.ک: نشمی، عجیل جاسم، المستشرقون و مصادر التشریع الاسلامی، کویت، المجلس الوطني للثقا‌فة و الفنون و الأداب، ۱۹۸۴م، ص ۶۲-۶۴. </ref> | * عجیل جاسم نشمی، استاد دانشکدهٔ دین در دانشگاه کویت، در کتاب المستشرقون و مصادر التشریع الاسلامی به نقد آراء گلدزیهر دربارهٔ قرآن و حدیث پرداخته است.<ref>برای نمونه ن.ک: نشمی، عجیل جاسم، المستشرقون و مصادر التشریع الاسلامی، کویت، المجلس الوطني للثقا‌فة و الفنون و الأداب، ۱۹۸۴م، ص ۶۲-۶۴. </ref> | ||
{{پایان پاسخ}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۵: | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||