اسراف در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۵۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۵: خط ۱۵:


== اسراف در مال ==
== اسراف در مال ==
آیات مربوط به زیاده روی در مصرف مال شامل دو بخش است:
آیات مربوط به زیاده‌روی در مصرف مال شامل دو بخش است:


الف: اسراف در مصرف شخصی: می‌فرماید:{{قرآن|کلوا من ثمره اذا اثمروأتوا حقه یوم حصاده ولا تسرفوا انه لا یحب المسرفین}}<ref>انعام / ۱۴۱.</ref>؛ از میوه آن به هنگامی که به ثمر می‌نشیند بخورید و حق آن را به هنگام درو بپردازید؛ اسراف نکنید که خداوند مسرفین را دوست نمی‌دارد».
الف: اسراف در مصرف شخصی: می‌فرماید:{{قرآن|کلوا من ثمره اذا اثمروأتوا حقه یوم حصاده ولا تسرفوا انه لا یحب المسرفین}}<ref>انعام / ۱۴۱.</ref>؛ از میوه آن به هنگامی که به ثمر می‌نشیند بخورید و حق آن را به هنگام درو بپردازید؛ اسراف نکنید که خداوند مسرفین را دوست نمی‌دارد».
خط ۲۳: خط ۲۳:
ب: اسراف به خاطر دیگران: وقتی انفاق از حد خارج شود نسبت به انفاق شونده و انفاق کننده هر دو عوارض سوء و زیانبار خواهد داشت، به این جهت است که قرآن مجید وقتی در آیاتی از سوره شریفه فرقان ویژگی‌های مؤمنان و بندگان واقعی را برمی‌شمارد؛ یکی از آن ویژگیها را این گونه معرفی می‌فرماید:{{قرآن| اذا انفقوا لم یسرفوا و لم یقتروا…}}<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۱۵۱.</ref>کسانی هستند که هرگاه انفاق کنند نه اسراف می‌کنند و نه سخت‌گیری، بلکه در میان این دو اعتدالی دارند)). حساب هر چیزی در پیشگاه خداوند متعال بر اساس حکمت بالغه او و مصلحت و عدالت و از روی اندازه و بدور از افراط و تفریط است.
ب: اسراف به خاطر دیگران: وقتی انفاق از حد خارج شود نسبت به انفاق شونده و انفاق کننده هر دو عوارض سوء و زیانبار خواهد داشت، به این جهت است که قرآن مجید وقتی در آیاتی از سوره شریفه فرقان ویژگی‌های مؤمنان و بندگان واقعی را برمی‌شمارد؛ یکی از آن ویژگیها را این گونه معرفی می‌فرماید:{{قرآن| اذا انفقوا لم یسرفوا و لم یقتروا…}}<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۱۵۱.</ref>کسانی هستند که هرگاه انفاق کنند نه اسراف می‌کنند و نه سخت‌گیری، بلکه در میان این دو اعتدالی دارند)). حساب هر چیزی در پیشگاه خداوند متعال بر اساس حکمت بالغه او و مصلحت و عدالت و از روی اندازه و بدور از افراط و تفریط است.


== ۲. اسراف در غیر مال ==
== اسراف در غیر مال ==
الف: اسراف در قتل: دومین بخش از اسراف را می‌توان اسراف در امور غیر مادی دانست که خود چند قسم است: در دوران جاهلیت رسم بر این بود که هرگاه کسی از روی ظلم و تعدی به قتل می‌رسید، بستگان مقتول با توجه به خوی و خصلت جاهلی و حس کینه‌توزی و انتقام جویی چند نفر از بستگان قاتل را به قتل می‌رساندند. قرآن این تجاوز و انتقام جوئی را مردود دانسته و فرمود:{{قرآن| فلا یسرف فی القتل}}<ref>اسراء / ۳۳.</ref>؛ «اما در قتل اسراف نکنید)). یعنی برای قتل یک نفر، یک نفر را به قتل برسانید آن هم از روی حق.
الف: اسراف در قتل: دومین بخش از اسراف را می‌توان اسراف در امور غیر مادی دانست که خود چند قسم است: در دوران جاهلیت رسم بر این بود که هرگاه کسی از روی ظلم و تعدی به قتل می‌رسید، بستگان مقتول با توجه به خوی و خصلت جاهلی و حس کینه‌توزی و انتقام جویی چند نفر از بستگان قاتل را به قتل می‌رساندند. قرآن این تجاوز و انتقام‌جوئی را مردود دانسته و در سوره اسرا آیه ۳۳ می‌فرماید: «اما در قتل اسراف نکنید.» یعنی برای قتل یک نفر، یک نفر را به قتل برسانید آن هم از روی حق.


ب: اسراف در نفس: کسی که از نظام اعتدال خارج می‌شود و با ارتکاب گناه و معصیت از حریم انسانی خود تجاوز می‌کند اسرافکار است خداوند متعال می‌فرماید: {{قرآن|قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَه اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ}}<ref>زمر / ۵۳.</ref>؛ «بگو ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید از رحمت خداوند نومید نشوید که خداوند همه گناهان را می‌آمرزد».
ب: اسراف در نفس: کسی که از نظام اعتدال خارج می‌شود و با ارتکاب گناه و معصیت از حریم انسانی خود تجاوز می‌کند اسرافکار است خداوند متعال می‌فرماید: {{قرآن|قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَه اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ}}<ref>زمر / ۵۳.</ref>؛ «بگو ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید از رحمت خداوند نومید نشوید که خداوند همه گناهان را می‌آمرزد».
خط ۳۰: خط ۳۰:
هر نوع گناه، اسراف و تجاوز ازحد فطری و طبیعی انسان است که با ارتکاب آن از مسیر اعتدال بیرون می‌رود و به راه زوال و نیستی کشانده می‌شود و این درست خلاف آن هدف عالی است که انبیای الهی برای آن مبعوث شده‌اند. قرآن در این باره می‌فرماید: {{قرآن|وَلَقَدْ جَاء تْهُمْ رُسُلُنَا بِالبَیِّنَاتِ ثُمَّ إِنَّ کثِیرًا مِّنْهُم بَعْدَ ذَلِک فِی الأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ}}<ref>مائده / ۳۲.</ref>؛ «و رسولان، با دلایل روشن به سوی بنی اسرائیل آمدند، اما بسیاری از آنها بر روی زمین تعدی و اسراف کرده‌اند».
هر نوع گناه، اسراف و تجاوز ازحد فطری و طبیعی انسان است که با ارتکاب آن از مسیر اعتدال بیرون می‌رود و به راه زوال و نیستی کشانده می‌شود و این درست خلاف آن هدف عالی است که انبیای الهی برای آن مبعوث شده‌اند. قرآن در این باره می‌فرماید: {{قرآن|وَلَقَدْ جَاء تْهُمْ رُسُلُنَا بِالبَیِّنَاتِ ثُمَّ إِنَّ کثِیرًا مِّنْهُم بَعْدَ ذَلِک فِی الأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ}}<ref>مائده / ۳۲.</ref>؛ «و رسولان، با دلایل روشن به سوی بنی اسرائیل آمدند، اما بسیاری از آنها بر روی زمین تعدی و اسراف کرده‌اند».


آثار و زیان‌های فردی اسراف: اسراف کردن آثار زیانباری در افراد می‌گذارد از جمله:
== آثار و زیان‌های فردی اسراف: ==
اسراف کردن آثار زیانباری در افراد می‌گذارد از جمله:


۱. خشم الهی: اسراف کار چون تعادل و توازن اقتصادی جامعه را برهم می‌زند، از رحمت خدا بدور و گرفتار خشم خدا می‌شود، همان گونه که در قرآن آمده است: {{قرآن|إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ}}<ref>انعام / ۱۴۱.</ref>؛ «خداوند اسرافکاران را دوست نمی‌دارد». و امام صادق(ع) می‌فرماید: «ان السرف امر یبغضه الله؛ اسراف مورد غضب خداست».<ref>شیخ حر عاملی ـ وسائل الشیعه ـ مؤسسه آل البیت، قم، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۵۵۱.</ref>
۱. خشم الهی: اسراف‌کار چون تعادل و توازن اقتصادی جامعه را برهم می‌زند، از رحمت خدا بدور و گرفتار خشم خدا می‌شود، همان گونه که در قرآن آمده است: {{قرآن|إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ|ترجمه=خداوند اسرافکاران را دوست نمی‌دارد.|سوره=انعام|آیه=۱۴۱}}


۲. محرومیت از هدایت: خدای متعال که همواره درهای رحمتش بر بندگان گشوده است که خود را {{قرآن|غَافِرِ الذَّنبِ وَقَابِلِ التَّوْبِ<ref>غافر / ۳.</ref> معرفی کرده است لکن نسبت به اسرافکاران می‌فرماید: {{قرآن|إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کذَّابٌ}}<ref>غافر / ۲۸.</ref>همان خداوند کسی را که اسرافکار و دروغگوست هدایت نمی‌کند.
<nowiki>۲. محرومیت از هدایت: خدای متعال که همواره درهای رحمتش بر بندگان گشوده است که خود را {{قرآن|غَافِرِ الذَّنبِ وَقَابِلِ التَّوْبِ</nowiki><ref>غافر / ۳.</ref> معرفی کرده است لکن نسبت به اسرافکاران می‌فرماید: {{قرآن|إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کذَّابٌ|ترجمه=همانا خداوند کسی را که اسرافکار و دروغگوست هدایت نمی‌کند.|سوره=غافر|آیه=۲۸}}


۳. هلاکت: اسراف از هر نوعی که باشد انسان را به نابودی می‌کشد. قرآن مجید این حقیقت را چنین بیان می‌فرماید: {{قرآن|ثم صدقناهم الوعد…}}<ref>انبیاء / ۹۶.</ref>؛ «ما به وعده خویش وفا کردیم و آنها و هر که را خواستیم نجات دادیم و مردم مسرف را هلاک کردیم»
۳. هلاکت: اسراف از هر نوعی که باشد انسان را به نابودی می‌کشد. قرآن مجید این حقیقت را در سوره انبیا آیه ۹۶ چنین بیان می‌فرماید: «ما به وعده خویش وفا کردیم و آنها و هر که را خواستیم نجات دادیم و مردم مسرف را هلاک کردیم»<ref>انبیاء / ۹۶.</ref>


۴. کیفر اخروی: کیفر کسانی که از حدود الهی تجاوز کرده و اوامر و نواهی خدا را نادیده گرفته باشند، تنها فقر و تنگدستی در دنیا نیست بلکه عذاب اخروی نیز در انتظار آنان است. قرآن مجید در این باره می‌فرماید: {{قرآن|وَکذَلِک نَجْزِی مَنْ أَسْرَفَ وَلَمْ یُؤْمِن بِآیَاتِ رَبِّهِ وَلَعَذَابُ الْآخِرَه أَشَدُّ وَأَبْقَی}}<ref>طه / ۱۲۷.</ref>؛ این چنین جزا می‌دهیم کسی را که اسراف کند و ایمان به آیات پروردگارش نیاورد، عذاب آخرت شدیدتر است، و در جای دیگر می‌فرماید: {{قرآن|وَأَنَّ مَرَدَّنَا إِلَی اللَّهِ وَأَنَّ الْمُسْرِفِینَ هُمْ أَصْحَابُ النَّارِ}}<ref>غافر / ۴۳.</ref>؛ و «به یقین بازگشت مادر قیامت به سوی خداست؛ به راستی که مسرفان اهل دوزخند».
۴. کیفر اخروی: کیفر کسانی که از حدود الهی تجاوز کرده و اوامر و نواهی خدا را نادیده گرفته باشند، تنها فقر و تنگدستی در دنیا نیست بلکه عذاب اخروی نیز در انتظار آنان است. قرآن مجید در این باره در سوره طه آیه ۱۲۷می‌فرماید: «این چنین جزا می‌دهیم کسی را که اسراف کند و ایمان به آیات پروردگارش نیاورد، عذاب آخرت شدیدتر است، و در جای دیگر می‌فرماید: {{قرآن|وَأَنَّ مَرَدَّنَا إِلَی اللَّهِ وَأَنَّ الْمُسْرِفِینَ هُمْ أَصْحَابُ النَّارِ|ترجمه=و به یقین بازگشت مادر قیامت به سوی خداست؛ به راستی که مسرفان اهل دوزخند.|سوره=غافر|آیه=۴۳}}


<span></span>
<span></span>
۱۵٬۱۹۱

ویرایش