استدلال اهل‌بیت(ع) به حدیث غدیر
 | این مقاله هماکنون به دست Fabbasi در حال ویرایش است. |
کدامیک از ائمه به حدیث غدیر استدلال کرده‌اند؟ کِی و کجا؟
امام علی(ع)، فاطمه زهرا(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) از افرادی بودند که برای اثبات امامت و حقانیت خود به حدیث غدیر استدلال نموده‌اند.
امام علی(ع)
امام علی(ع) در چند مورد برای اثبات حق خویش، با یادآوردی ماجرای غدیر به حدیث غدیر استدلال کرده است.
استدلال به حدیث غدیر در جلسه شورای شش نفره برای تعیین خلیفه بعد از عمر بن خطاب: حضرت برای اولویت خود بر دیگران بعد از استدلال‌های فراوانی که با اهل شوری داشتند، فرمود:
| « | أَنشُدكم باللَّه أَ منكُمْ من نصبه رسول اللَّه يوم غدير خُمّ للولاية غيري؟» قالوا: اللّهمّ لا[۱] آیا غیر از من کسی هست که رسول الله او را در غدیر خم به ولایت نصب کرده باشد؟ همه گفتند: به خدا قسم نه. | » |
استدلال به حدیث غدیر در ایام خلافت عثمان: امیرمومنان در جمعی از انصار و قریش در زمان خلافت عثمان، به خطبه رسول(ص) در غدیر خم و نزول آیه اکمال[۲] و بیعت ابی‌بکر و عمر و مردم با خود تصریح کرد و آنها گفتند یا علی خوب حفظ کرده‌ای و ما قسمت‌هایی از این خطبه را فراموش کرده بودیم.[۳]
استدلال به حدیث غدیر در ایام خلافت خود: حضرت علی(ع) در روز «رحبه» در ايام خلافتش مردم را براي ياد آوري روز «غدير» گرد آورد و به آنها فرمود: «شما را به خدا سوگند مي دهم، هر مسلماني از پيامبر شنيده كه در روز غدير چه فرمود، بپا خيزد و آنچه را شنيده شهادت دهد و بجز كسي كه در آن روز پيامبر را مي‌ديده بپا نخيزد»؛ عده‌ای از صحابه بپا خاستند و به آنچه در مورد نصّ غدير شنيده و شاهد بودند شهادت دادند.[۴] در روایت دیگر آمده است زید بن ارقم شهادت نداد و امام او را نفرین کرد و بیناییش را از دست داد.[۵]
احتجاج امیرمومنان(ع) به حدیث غدیر در مقابل گروهی از مهاجر و انصار؛ احتجاج در مقابل جمع مردم کوفه بعد از به خلافت رسیدن؛ احتجاج در جنگ جمل؛ استدلال به این حدیث در جنگ صفین و ... از جمله مواردی است که تاریخ استدلال امام به حدیث غدیر را برای اثبات حقانیت خود ثبت کرده است.[۶]
علامه اميني علاوه بر کتاب الغدیر، كتاب مستقلي در اين موضوع دارند به نام (المناشده و الاحتجاج بحديث الغدير). علامه امینی روايات اهل سنّت را با سند در این کتاب ذكر مي‌كند.
فاطمه زهرا(س)
بعد از واقعه غصب فدک حضرت زهرا(س) در مقابل مردم به این حدیث استدلال کرده‌اند: «انسیتم قول رسول‌الله(ص) یوم غدیر خمّ: من کنت مولاه فعلی مولاه، و قوله: انت منی بمنزله هارون من موسی؛[۷] آیا بیان رسول خدا(ص) را در روز غدیر فراموش کرده‌اید: که فرمودند هر کس من مولای او هستم، علی مولای اوست و فرمودند: یا علی تو نسبت به من، به منزله هارون هستی نسبت به موسی(ع)».
امام حسن مجتبی(ع)
امام حسن(ع) در سال ۴۱ هجری و در جریان صلح با معاویه در اینکه پس از پیامبر اکرم(ص) چه کسی شایسته مقام امامت بود، به این حدیث استدلال نمودند. حضرت در یک سخنرانی فرمودند: و سمعوه یقول لابی: انت منی بمنزله هارون من موسی الاّ انه لا نبی بعدی: و قد رأوه و سمعوه حین أخذ بید ابی بغدیر خمّ و قال لهم: من کنت مولاه فعلی مولاه، اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه، ثم امرهم أن یبلّغ الشاهد الغائب؛[۸] و همه شنیدند که پیامبر اکرم(ص) به پدرم فرمود: تو برای من به منزله هارون هستی نسبت به موسی الاّ این که بعد از من پیامبری نیست و همه دیدند و شنیدند هنگامی که پیامبر(ص) دست پدرم را در غدیر خم گرفت و به مردم گفت: هر کس من مولای اویم، علی مولای اوست، خدایا دوست بدار کسی که او را دوست می‌دارد و دشمن بدار کسی که او را دشمن می‌دارد و سپس فرمود: حاضران به افراد غایب برسانند و… .
امام حسین(ع)
امام حسین(ع) در سال ۵۸ یا ۵۹ هجری قمری، قبل از مرگ معاویه به همراه عبدالله بن عباس، عبدالله بن جعفر و عده‌ای از بنی هاشم برای انجام حج، به مکه سفر نمودند، حضرت در آن سال بنی‌هاشم و شیعیان را در مِنا، دور خود جمع کرد، بعد از سخنرانی علیه معاویه که ولایت عهدی یزید را مطرح کرده بود و ذکر بیاناتی در مورد غصب خلافت و فضیلت و برتری خود و اهل بیت(ع)، به حدیث غدیر اشاره کردند: «انشدکم الله اتعلمون انّ رسول الله نصبه یوم غدیر خمّ، فنادی له بالولایه، و قال: ولیبلّغ الشاهد الغائب؟ قالوا: اللهم نعم… الحدیث؛ شما را به خداوند سوگند می‌دهم آیا می‌دانید همانا رسول خدا(ص)، پدرم علی را در روز غدیر خم به عنوان ولی نصب کرد و گفت: حاضران به افراد غایب برسانند؟ همه جمع گفتند: آری ما گواهی می‌دهیم».[۹]
مطالعه بیشتر
- الغدیر، ج۱، ص۳۲۷، المناشدة و الاحتجاج بحديث الغدير الشريف.
- احتجاج، ج۱، ص۲۹۶ الی ۳۰۶ و ج۲، ص۵۹، احمد بن علی طبرسی، مترجم، بهزاد جعفری، دارالکتب الاسلامی.
- ناسخ التواریخ امام حسین(ع) میرزا محمد تقی سپهر، ۱۵۳ تا ۱۵۶ ـ بازنویسی، محمد محمدی اشتهاردی.
منابع
- ↑ ابن مردویه اصفهانی، احمد بن موسی، مناقب علي بن أبي طالب وما نزل من القرآن في علي، قم، دار الحدیث، چاپ دوم، 1424ق/1382ش، ص132.
- ↑ سوره مائده، آیه۳.
- ↑ قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ينابيع المودة لذوي القربى، دار الأسوة للطباعة والنشر، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۴۷. شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، قم، مؤسسة النشر الإسلامي، ۱۴۰۵ق، ص۲۷۷.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، بیروت، دار الكتب العلمية، چاپ اول، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۱۳۶. ابن اثیر، علی بن ابی الکرم، اسد الغابه، بیروت، دار الكتاب العربي، ج3، ص307.
- ↑ ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغه، قم، کتابخانه مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۷۴.
- ↑ امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، قم، مركز الغدير للدراسات الاسلاميه، چاپ اول، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۳۴. ص۳۳۹. ص۳۷۸ و ص۳۹۴.
- ↑ امینی، عبدالحسین، الغدیر، ج۱، ص۳۹۶.
- ↑ امینی، عبدالحسین، الغدیر، ج۱، ص۳۹۷.
- ↑ امینی، عبدالحسین، الغدیر، ج۱، ص۳۹۸.