|
|
(۴۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{ویرایش}}
| |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| ارزیابی روایات تطبیق آیات بر اهلبیت(ع)
| | روایات تطبیق آیات بر اهلبیت(ع) تا چه حد قابل اعتماد هستنند؟ |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| همانطور که گفته شد، روایات بسیاری در خصوص انطباِ آیات قرآن بر اهل بیت و دشمنان اهل بیت(ع) وارد شده است و حتّی روایاتی وارد شده است که بخشی از قرآن (ثلث یا ربع) را در بارهٔ اهل بیت میداند. آیا این روایات صحت دارد؟ بهطور کلّی ارزیابی شما از این روایات چیست؟
| | روایات فراوانی نقل شده که در آنها الفاظ و آیات [[قرآن]] بر [[اهلبیت]] و [[ولایت|ولایت آنها]] تطبیق داده شده است. بسیاری از این روایات قابل قبول بوده و مورد استناد قرار گرفته است. تطبیق آیات بر [[اهلبیت(ع)]] یا افراد دیگر نیز، امری عقلایی و لازمه [[قاعده جری و تطبیق]] دانسته شده است. با این حال محققان، برخی از این روایات را نپذیرفتهاند؛ زیرا برخی روایات به جهت سند اشکال دارند و افرادی در سند آنها وجود دارند که در [[کتابهای رجالی شیعه|کتابهای معتبر رجالی]]، متهم به [[غلو]] و فساد عقیده هستند. |
|
| |
|
| n شاکر: در اینجا چند مسئله مطرح است: یکی اصل موضوع جری و انطباِ آیات بر اهل بیت(ع)، صرف نظر از موارد صغروی آن، دیگری واقعیت موجود در روایات جری و انطباِ، که باید این روایات را ارزیابی کرد و صحیح و سقیم آن را از هم جدا ساخت و نکتهٔ سوم، موضوع روایات ثلث و ربع که شما به آن اشاره کردید. از این رو، بنده این سؤال شما را در سه قسمت پاسخ میدهم:
| | عالمان [[شیعه]]، علاوه بر مشکلات سندی، به مشکلات محتوایی برخی از این روایات نیز معتقدند؛ برخی مخالف نص و ظاهر آیات و برخی را توهین به اهلبیت به شمار آوردهاند. همچنین بعضی از این روایات، مخالف قواعد ادبی یا مخالف واقعیتهای تاریخی دانسته شدههاند. |
|
| |
|
| ۱. اصل تطبیق آیات بر اهل بیت
| | محققان معتقدند برخی افراد برای بدنام کردن اهلبیت احادیثی را جعل کردهاند و عالمان شیعه برای دوری از این جعلیات، تلاش بسیاری کردهاند تا ناخواسته، اهداف غالیان تحقق نیابد. [[شیخ صدوق]] از عالمان بزرگ شیعه، اخبار تطبیق آیات بر اهلبیت و دشمنان اهلبیت را یکی از مواضعی دانسته که مخالفان مکتب اهلبیت از آن سوء استفاده کردهاند. |
|
| |
|
| این موضوع، به اصطلاح منطقی، یک موضوع کبروی است. باید دید صرف نظر از موارد جزئی و صغروی، آیا اساساً اگر آیاتی از قرآن بر اهل بیت یا مخالفانشان تطبیق شود، اشکالی دارد؟ مثلاً مستلزم تفسیر به رأی است یا خیر؟
| | == اصل تطبیق آیات بر اهلبیت(ع) == |
| | محققان معتقدند اصل تطبیق آیات بر اهلبیت یا دیگران، یک امر عقلایی بوده و لازمه [[قاعده جری و تطبیق]] است. به گفته [[علامه طباطبایی]] در [[کتاب قرآن در اسلام]]، قرآن کتابی همگانی و همیشگی است و آیات آن به آینده و گذشته مانند حال قابل تطبیق است؛ بنابراین نزول آیهای در موردی خاص باعث نمیشود که آن آیه در مواردی غیر از آن، قابل تطبیق نباشد. به اعتقاد وی، آیهای که درباره شخص یا اشخاص معینی نازل شده، منحصر در همان افراد نمیماند، و به هر موردی که ویژگیهای آن افراد را داشته باشد، سرایت خواهد کرد. |
|
| |
|
| پاسخ ما به این پرسش آن است که اصل تطبیق بر اهل بیت یا دیگران هیچ اشکالی ندارد. همانطور که قبلاً نیز اشاره شد، مبنای جری و تطبیق، جاودانگی قرآن و لزوم هدایتگری این کتاب در همهٔ زمانها و برای همهٔ افراد و جوامع است. علامه طباطبایی، در کتاب قرآن در اسلام با توجه به این مبنا میفرماید:
| | محققان معتقدند که جری و انطباق از ویژگیهای منحصر به فرد قرآن نیست، بلکه موارد بسیاری از جمله قانون کشورها نیز این ویژگی را دارا هستند. |
|
| |
|
| نظر به این که قرآن مجید کتابی است همگانی و همیشگی، در غایب مانند حاضر جاری است و به آینده و گذشته، مانند حال منطبق میشود؛ بنا بر این هرگز مورد نزول آیه ای مخصّص آن آیه نخواهد بود؛ یعنی آیه ای که در بارهٔ شخص یا اشخاص معیّنی نازل شده، در مورد نزول خود منجمد نشده، به هر موردی که صفات و خصوصیات با مورد نزول آیه شریک است، سرایت خواهد نمود و این خاصه همان است که در عرف روایات به نام «جری» نامیده میشود.
| | == آیات انطباق یافته بر اهلبیت(ع) در روایات تفسیری == |
| | روایات بسیاری وجود دارد که در آنها الفاظ و آیات قرآن بر [[اهلبیت]] و [[ولایت|ولایت آنها]] تطبیق داده شده است. طبق تحقیقی که در مورد روایات تطبیق به انجام رسیده، مجموع این دسته روایات در کتابهای حدیثی، به دو هزار و یکصد و سی روایت میرسد.<ref name=":0">زهرا حسینی، جمعآوری روایات تطبیق در تفاسیر روایی شیعه و…، (پایاننامه کارشناسی ارشد).</ref> {{یادداشت|این تعداد بر اساس کتابهایی مانند تفسیر برهان و نور الثقلین، بیشتر نیز میگردد؛ به نحوی که مجموع روایات تطبیق در تفسیر برهان به یازده هزار و هشتصد و شصت و چهار و در تفسیر نورالثقلین به سیزده هزار و پانصد و هفتاد و دو روایت میرسد.}} |
|
| |
|
| باید بگوییم که جری و انطباِ از ویژگیهای منحصر به فرد قرآن هم نیست؛ بلکه حتی قوانین اساسی کشورها هم این ویژگی را دارند؛ بهطور مثال، برخی از قوانین اساسی، دهها سال از عمر آنها میگذرد، ولی در مسیر زمان، بر موضوعات مختلف منطبق میشوند و قوانین عادی، کار این انطباِ را سامان میدهند. قرآن نیز که در آن آیین الهی برای هدایت بشر تا ابد آمده است، باید بتواند در هر زمان بر موضوعات و حوادث مختلف منطبق شود و مردم را هدایت کند. بنا بر این اصل موضوع تطبیق، یک امر عقلایی است و کسی نمیتواند منکر این موضوع باشد؛ مگر آن که قرآن را کتابی بداند که مخصوص زمان خاص بوده است و در زمانهای دیگر نقش هدایتگری ندارد.
| | براساس این تحقیق، تعداد احادیث نقل شده از [[پیامبر(ص)]] و هر یک از [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] به تفکیک به این شرح است: |
| | {| class="wikitable" |
| | |+ |
| | !نام معصومان |
| | !تعداد روایات تطبیق دهنده |
| | آیات بر معصومان |
| | |- |
| | !پیامبر اسلام(ص) |
| | !۱۹۰ |
| | |- |
| | !امام علی(ع) |
| | !۱۳۶ |
| | |- |
| | !امام حسن(ع) |
| | !۲۱ |
| | |- |
| | !امام حسین(ع) |
| | !۶ |
| | |- |
| | !امام سجاد(ع) |
| | !۴۰ |
| | |- |
| | !امام باقر(ع) |
| | !۷۱۳ |
| | |- |
| | !امام صادق(ع) |
| | !۸۲۰ |
| | |- |
| | !امام موسی کاظم(ع) |
| | !۶۹ |
| | |- |
| | !امام رضا(ع) |
| | !۹۲ |
| | |- |
| | !امام جواد(ع) |
| | !۴ |
| | |- |
| | !امام هادی(ع) |
| | !۲ |
| | |- |
| | !امام حسن عسکری(ع) |
| | !۳۴ |
| | |- |
| | !امام زمان(عج) |
| | !۳ |
| | |} |
| | درباره وضعیت سندی این روایات، طی تحقیقی که به عمل آمده،<ref name=":0"/> تعداد نهصد و پنجاه و یک روایت به صورت مقطوع السند یا [[حدیث مرسل|مرسل]] و یک هزار و یکصد و هفتاد و نه روایت به صورت مستند نقل شده است.<ref name=":1">زهرا حسینی، جمعآوری روایات تطبیق در تفاسیر روایی شیعه و…، (پایاننامه کارشناسی ارشد).</ref> |
|
| |
|
| ۲. آیات انطباِ یافته بر اهل بیت(ع) در روایات تفسیری
| | محققان، برخی از این روایات را دارای اشکال دانستهاند؛ در سندِ ششصد و چهل و نُه روایت از این روایات، افرادی وجود دارند که در [[کتابهای رجالی شیعه|کتابهای معتبر رجالی]]، متهم به [[غلو|غلوّ]] و فساد عقیده هستند.<ref name=":1"/> برخی از آنها مخالف نص و ظاهر آیات دانسته شده و برخی توهین به اهلبیت به شمار آمده است. بعضی از آنها مخالف قواعد ادبی و برخی مخالف واقعیتهای تاریخی شمرده شده است.<ref>. برای مطالعه بیشتر ر.ک. محمد کاظم شاکر، روشهای تأویل قرآن.</ref> البته این مخالفتها را، دارای منافات با پذیرش برخی از این روایات ندانستهاند. |
|
| |
|
| همانطور که قبلاً گفتیم و در کلام علامه طباطبایی هم آمده است، روایات بسیاری وجود دارد که در آنها الفاظ و آیات قرآن یا بر اهل بیت و ولایت آنها منطبق شده یا بر دشمنان اهل بیت و حکومت آنها. طبق تحقیقی<ref>. زهرا حسینی، جمعآوری روایات تطبیق در تفاسیر روایی شیعه و…، (پایاننامه کارشناسی ارشد).</ref> که در مورد روایات تطبیق به انجام رسیده است، مجموع این دسته از روایات به دو هزار و یکصد و سی روایت میرسد که تعداد احادیث نقل شده از پیامبر (صلی الله علیه وآله) و هر یک از ائمه(ع) به تفکیک به این شرح است:
| | === علت تطبیق آیات بسیار بر اهلبیت(ع) === |
| | محققان در مورد اینکه چرا در روایات، آیات زیادی از قرآن بر امامان، تأویل و تطبیق شده، معتقدند پس از [[رحلت پیامبر(ص)|رحلت پیامبر اسلام(ص)]]، مسئله [[خلافت]] و [[ولایت]]، مهمترین موضوع سیاسی و مذهبی بود. جریان حق و باطل در این دوره، روشنترین نمود خود را در جریان درگیری بین طرفداران اهلبیت و مخالفان آنها داشته است. در چنین شرایطی، امامان شیعه، آیاتی از قرآن را بر جریانات زمان خویش منطبق ساختند. |
|
| |
|
| -- نام معصومتعداد روایات | | == مواردی از روایات جعلی == |
| | {{جعبه نقل قول| عنوان = | نقلقول = [[امام رضا(ع)]]:{{-}}'''«مخالفان ما اخباری در فضایل ما و معایب دشمنان ما جعل کردهاند، تا مردم نسبت به ما بدبین شوند.»'''<ref>بحار الانوار، ج۲۶، ص۲۳۹ به نقل از عیون الاخبار، ص۱۶۸ و ۱۹۶.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پسزمینه =#FFF9E7| گیومه نقلقول =| تراز منبع = چپ}} |
|
| |
|
| ۱ پیامبراکرم ـ صلّی اللّه علیه و آله و سلّم. ۱۹۰
| | محققان معتقدند برخی برای بدنام کردن اهلبیت احادیثی را جعل کردند. جعل کنندگان این نوع روایات، چهرهای غیر عادی و ناملایم با طبع انسانی از ائمه میساختند تا مردم را از اهلبیت دور کرده و گاه به بهانه تعریف کردن از اهلبیت، بیاحترامیهایی نسبت به آنان را فراهم میآوردند. |
|
| |
|
| ۲ امام علی ـ عَلَیهِ السّلام. ۱۳۶
| | عالمان شیعه برای دوری از جعلیات در مباحث جری و تطبیق، تلاش بسیاری کردهاند تا ناخواسته، اهداف غالیان تحقق نیابد. [[شیخ صدوق]] از عالمان بزرگ شیعه در [[کتاب عیون اخبار الرضا]] اخبار تطبیق آیات بر اهلبیت و دشمنان آنها را یکی از مواضعی دانسته که مخالفان مکتب اهلبیت از آن سوء استفاده کردهاند. |
|
| |
|
| ۳ امام حسن مجتبی ـ عَلَیهِ السّلام. ۲۱
| | محققان مواردی از روایات جعلی را چنین ذکر کردهاند: |
| | * در روایاتی، منظور از «انسان» در آیات {{قرآن|إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالهَا* وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا* وَ قَالَ الْانسَانُ مَا لهَا||ترجمه=هنگامی که زمین شدیداً به لرزه درآید، و زمین بارهای سنگینش را خارج سازد! و انسان میگوید: «زمین را چه میشود|سوره=زلزلة|آیه=۱–۳|}} را [[امام علی(ع)]] دانسته است. در برخی روایات توضیح داده که زمینلرزهای در زمان خلافت [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] واقع شد. ابوبکر، [[عمر بن خطاب|عمر]] و [[عثمان بن عفان|عثمان]] نتوانستند کاری کنند، به علی(ع) رجوع کردند، آن حضرت پای خود را بر زمین کوبیدند و به زمین گفتند: «تو را چه شده؟!» و زمین ساکت شد.<ref>تفسیر برهان، ج۴، ص۴۹۳ و ۴۹۴.</ref> در سند مربوط به این تطبیق، غلو کنندگان و راویان ضعیفی چون ابوعبداللّه رازی، محمد بن سنان، ابراهیم بن اسحاق نهاوندی و حسن بن محمد بن جمهور، همراه با تعدادی از راویان مجهول، وجود دارند. |
| | * در روایات دیگری آمده است که مراد از (الثَّقَلانِ) در آیهٔ {{قرآن|سَنَفْرُغُ لَکُمْ أَیُّهَ الثَّقَلان|ترجمه=ای گروه جن و انس بهزودی بهحساب کار شما خواهیم پرداخت.}}<ref>. سورهٔ الرحمن (۵۵)، آیهٔ ۳۱.</ref> قرآن و اهل بیت است.<ref>تفسیر برهان، ج۴، ص۲۶۷.</ref> در سندِ روایاتی که این تفسیر را عرضه کرده، محمد بن عیسی یقطینی، غلو کننده و ابان بن عثمان، فاسد المذهب هستند. |
| | * در روایاتی آمده که مراد از [[بنیاسرائیل]] در قرآن، اهلبیت پیامبر(ص) هستند و در آن، توضیح داده شده که [[اسرائیل]] در لغت به معنای بندهٔ خدا (عبداللّه) است و اهلبیت، فرزندان پیامبر هستند و نام پدر پیامبر عبداللّه بوده است. |
|
| |
|
| ۴ امام حسین ـ عَلَیهِ السّلام. ۶
| | == جستارهای وابسته == |
|
| |
|
| ۵ امام زین العابدین ـ عَلَیهِ السّلام. ۴۰
| | * [[ارزیابی روایات یک چهارم قرآن در مورد اهلبیت(ع)]] |
| | |
| ۶ امام محمد باقر ـ عَلَیهِ السّلام. ۷۱۳
| |
| | |
| ۷ امام جعفر صادِ ـ عَلَیهِ السّلام. ۸۲۰
| |
| | |
| ۸ امام موسی کاظم ـ عَلَیهِ السّلام. ۶۹
| |
| | |
| ۹ امام رضا ـ عَلَیهِ السّلام. ۹۲
| |
| | |
| ۱۰ امام جواد ـ عَلَیهِ السّلام. ۴
| |
| | |
| ۱۱ امام هادی ـ عَلَیهِ السّلام. ۲
| |
| | |
| ۱۲ امام حسن عسکری ـ عَلَیهِ السّلام. ۳۴
| |
| | |
| ۱۳ امام مهدی ـ عَجَّلَ اللّهُ تعالی فرجه. ۳
| |
| | |
| ذکر این نکته لازم است که این تعداد روایت، یک ششم از مجموع روایاتی است که در مجموعههای بزرگ اثری شیعه، نظیر تفسیر برهان و تفسیر نورالثقلین جمعآوری شده است. مجموع روایات مربوط به تفسیر سورههای قرآن در تفسیر برهان به یازده هزار و هشتصد و شصت و چهار و در تفسیر نورالثقلین به سیزده هزار و پانصد و هفتاد و دو روایت میرسد. در اینجا این پرسش مطرح است که چرا بخش قابل توجهی از روایات مأثور ما، به موضوع انطباِ آیات بر اهل بیت یا دشمنانشان اختصاص یافته است؟ پاسخ آن است که، گر چه به نظر ما تعدادی از این روایات، جعلی است ـ که بعداً در بارهٔ آن صحبت خواهیم کرد ـ امّا اصل این موضوع یک امر طبیعی است.
| |
| | |
| علت آن که در روایات، آیات زیادی از قرآن بر امامان اهل بیت و امامت و ولایت آنها تأویل شده، آن است که بعد از رحلت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) مسئلهٔ خلافت و ولایت، مهمترین موضوع سیاسی، اجتماعی و مذهبی بوده است و جریان حق و باطل، روشنترین نمود خود را در جریان درگیری بین طرف داران اهل بیت و مخالفان آنها داشته است. طبیعی است که در چنین شرایطی، امامان شیعه که از آگاهترین افراد به تأویل و تفسیر قرآن هستند، آیاتی از قرآن را بر جریانات زمان خویش منطبق سازند. البته عده ای هم از این موضوع سوء استفاده کرده و مطالب ناروایی را تحت این عنوان به ائمه نسبت دادهاند.
| |
| | |
| و امّا وضعیت سندی و محتوایی روایات تطبیق؛ در بارهٔ وضعیت سندی، طی تحقیقی که به عمل آمده است،<ref>. همان.</ref> از مجموع دو هزار و صد و سی روایت، تعداد نهصد و پنجاه و یک روایت به صورت مقطوع السند یا مرسل و یک هزار و یکصد و هفتاد و نه روایت به صورت مستند نقل شده است. در سند ششصد و چهل و نُه روایت از این روایات، افرادی وجود دارند که در کتابهای معتبر رجالی، متهم به غلوّ و فساد عقیده هستند.
| |
| | |
| از نظر من بسیاری از این روایات دارای مشکل هستند. برخی از آنها مخالف نصّ و ظاهر آیات است؛ برخی در واقع توهین به اهل بیت به شمار میآید. بعضی از آنها مخالف قواعد ادبی است و برخی مخالف واقعیتهای تاریخی. در اینجا به ذکر چند نمونه از این روایات و نقد آنها میپردازیم:<ref>. برای مطالعه بیشتر ر.ک. محمد کاظم شاکر، روشهای تأویل قرآن.</ref>
| |
| | |
| در روایاتی آمده است که منظور از «انسان» در آیات (إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها * وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقالَها * وَ قالَ الْإِنْسانُ ما لَها)<ref>. سورهٔ زلزال (۹۹)، آیات ۱–۳.</ref> امام علی (علیه السلام) است و در برخی از آنها این توضیح آمده است که زمین لرزه ای در زمان خلافت ابوبکر واقع شده و بعد از آن که مردم به ابوبکر، عمر و عثمان مراجعه کردند و آنها نتوانستند کاری بکنند، به علی (علیه السلام) رجوع کردند، آن حضرت پای خود را بر زمین کوبیدند و به زمین گفتند: (مَا لَکِ ما لَکِ); تو را چه شده است؟! و در این زمان بود که زمین ساکت شد!<ref>. ر.ک. تفسیر برهان، ج۴، ص۴۹۳ و ۴۹۴.</ref>
| |
| | |
| در سند مربوط به این تطبیق، غلات و ضعفایی چون ابوعبداللّه رازی، محمد بن سنان، ابراهیم بن اسحاِ نهاوندی و حسن بن محمد بن جمهور، همراه با تعدادی از راویان مجهول، وجود دارند.
| |
| | |
| در روایات دیگری آمده است که مراد از (الثَّقَلانِ) در آیهٔ (سَنَفْرُغُ لَکُمْ أَیُّهَ الثَّقَلانِ)<ref>. سورهٔ الرحمن (۵۵)، آیهٔ ۳۱.</ref> قرآن و اهل بیت است.<ref>. ر.ک. تفسیر برهان، ج۴، ص۲۶۷.</ref>
| |
| | |
| در سندِ روایاتی که این تفسیر را عرضه کرده است، محمد بن عیسی یقطینی، غالی و آبان بن عثمان، فاسد المذهب اند.
| |
| | |
| در بارهٔ این تفسیر دو نکته قابل توجه است: | |
| | |
| اوّل آن که، با نگاه سطحی به آیات سورهٔ الرحمن میتوان دریافت که جن و انس مورد خطاب هستند و آیاتی چون (خَلَقَ الْإِنْسانَ…) و (خَلَقَ الْجَانَّ…)، قبل از این آیه و نیز آیهٔ (یا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ…) بعد از این آیه، بر این امر صراحت دارد.
| |
| | |
| دوّم آن که، اگر مراد از «الثَّقَلانِ»، قرآن و عترت است. باید آیهٔ بعد از این آیه نیز خطاب به قرآن و اهل بیت(ع) باشد که میفرماید: (فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ). آیا ممکن است قرآن و عترت نعمتهای خدا را تکذیب کنند؟!
| |
| | |
| در روایاتی آمده است که مراد از بنی اسراییل در قرآن، اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه وآله) هستند! و در آن، این توضیح داده شده است که چون اسراییل در لغت به معنای بندهٔ خدا (عبداللّه) است و اهل بیت، فرزندان رسول خدا و آن حضرت فرزند عبداللّه است، پس اهل بیت، بنی اسراییل هستند!
| |
| | |
| واقعیت آن است که عده ای که به غلات مشهورند با حمایت پشت پردهٔ معاندان و دشمنان اهل بیت برای بدنام کردن اهل بیت این گونه احادیث را جعل کردهاند و کاری کردهاند که تا امروز هم مخالفان مکتب اهل بیت، با تمسّک به این گونه روایات، تفسیر شیعه را زیر سؤال میبرند.
| |
| | |
| در کتاب عیون اخبار الرضا آمده است که امام رضا (علیه السلام) فرمودند:
| |
| | |
| مخالفان ما اخباری در فضایل ما و معایب دشمنان ما جعل کردهاند، تا مردم نسبت به ما بدبین شوند.<ref>. ر.ک. بحار الانوار، ج۲۶، ص۲۳۹ به نقل از عیون الاخبار، ص۱۶۸ و ۱۹۶.</ref>
| |
| | |
| شیخ صدوِ در عیون اخبار الرضا آورده است که:
| |
| | |
| یکی از اصحاب امام رضا (علیه السلام) به آن حضرت میگوید: نزد ما از روایات مخالفان شما در فضایل امیر مؤمنان و شما خاندان، روایاتی هست که امثال آن را در بین روایاتِ خودِ شما نمیبینیم. آیا به آنها معتقد شویم؟ حضرت فرمودند: پدرم از پدرش و آن حضرت از جدّ خود برایم روایت کردند که، حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند: هر کس به سخن گویی گوش فرا دهد، او را عبادت کرده است. اگر آن سخن گو از جانب خدا سخن میگفت، او خدا را عبادت کرده است و اگر از جانب ابلیس سخن میگفت، او ابلیس را عبادت کرده است. سپس فرمودند: مخالفان ما سه نوع خبر در فضایل ما جعل کردهاند: ۱. غلوّ؛ ۲. کوتاهی در حق ما؛ ۳. تصریح به بدیهای دشمنان ما و دشنام به آنها. وقتی مردم اخبار غلوّ را میشنوند، شیعیان ما را تکفیر میکنند و میگویند: شیعه قائل به ربوبیّت ائمهٔ خود است و وقتی اخبار حاکی از کوتاهی در حق ما را میشنوند به آن معتقد میشوند و وقتی بدیهای دشمنان ما و دشنام به آنان را میشوند، ما را دشنام میدهند.<ref>. عیون الاخبار، ج۱، ص۶۱۳–۶۱۴.</ref>
| |
| | |
| بی تردید، یکی از مواضعی که مخالفان مکتب اهل بیت از آن سوء استفاده کردهاند، اخبار تطبیق آیات بر اهل بیت و دشمنان اهل بیت است. از این رو، طبق روایاتی که قبلاً در بحث ظاهر و باطن نقل کردیم، ائمهٔ اطهار اصحاب خود را از نقل این گونه اخبار برحذر داشتند.
| |
| | |
| با این توضیحات، باید در روایات تطبیق دقت کرد تا این که خدای نکرده به دام غالیان و نیز مخالفان اهل بیت گرفتار نیاییم و ناخواسته، اهداف آنها را تحقق نبخشیم.
| |
| | |
| == پیوند به بیرون ==
| |
| * این مدخل برگرفته شده از کتاب «باطن و تأویل قرآن» گفتگو با علیاکبر بابایی و دکتر محمد کاظم شاکری، کارشناس و مجری: مصطفی کریمی، قم، مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزهٔ علمیه، ۱۳۸۱ش.
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| | :<small>''این مدخل برگرفته شده از کتاب «'''باطن و تأویل قرآن'''» گفتگو با علیاکبر بابایی و دکتر محمد کاظم شاکری، کارشناس و مجری: مصطفی کریمی، قم، مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه علمیه، ۱۳۸۱ش است.''</small> |
| {{پانویس|۲}} | | {{پانویس|۲}} |
| | |
| {{شاخه | | {{شاخه |
| | شاخه اصلی =
| | | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن |
| | شاخه فرعی۱ =
| | | شاخه فرعی۱ = امامشناسی در قرآن |
| | شاخه فرعی۲ =
| | | شاخه فرعی۲ = |
| | شاخه فرعی۳ =
| | | شاخه فرعی۳ = |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه =
| | | شناسه = شد |
| | تیترها =
| | | تیترها = شد |
| | ویرایش =
| | | ویرایش = شد |
| | لینکدهی =
| | | لینکدهی = شد |
| | ناوبری =
| | | ناوبری = |
| | نمایه =
| | | نمایه = |
| | تغییر مسیر =
| | | تغییر مسیر = |
| | ارجاعات =
| | | ارجاعات = |
| | بازبینی =
| | | بازبینی = شد |
| | تکمیل =
| | | تکمیل = |
| | اولویت =
| | | اولویت = ب |
| | کیفیت =
| | | کیفیت = ب |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
| | |
| | [[رده:امامان شیعه]] |