ادعای وحی بر امامان شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۲: خط ۲:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
شیعیان می‌گویند که امامان مستقیماً وحی را از خدا می‌گیرند پس رسول خدا ص، پیامبر امامان نبوده است، زمانی که کسی معتقد باشد که راه دیگری به‌غیراز رسول خدا (ص) وجود دارد و هنوز ارتباطشان با خداوند قطع نشده است، پس درواقع نیازی به رسول (ص) ندارند. همچنین شیعیان معتقدند که قرآن ظاهر و باطنی دارد، و پیامبر (ص) رسول ظاهر است، ولی رسول خدا (ص) علم به باطن ندارد و امامان علم به باطن قرآن دارند. و یا ادعا می‌کنند که امامان نیز همان علم پیامبر (ص) را دارا هستند. درحالی‌که در بحث اولیاء الهی چیزی به نام پیروی از امام نداریم.
شیعیان می‌گویند که امامان مستقیماً وحی را از خدا می‌گیرند پس رسول خدا ص، پیامبر امامان نبوده است، زمانی که کسی معتقد باشد که راه دیگری به‌غیراز رسول خدا(ص) وجود دارد و هنوز ارتباطشان با خداوند قطع نشده است، پس درواقع نیازی به رسول(ص) ندارند. همچنین شیعیان معتقدند که قرآن ظاهر و باطنی دارد، و پیامبر(ص) رسول ظاهر است، ولی رسول خدا(ص) علم به باطن ندارد و امامان علم به باطن قرآن دارند. و یا ادعا می‌کنند که امامان نیز همان علم پیامبر(ص) را دارا هستند. درحالی‌که در بحث اولیاء الهی چیزی به نام پیروی از امام نداریم.
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}


خط ۹: خط ۹:
طبق باور علمای شیعه آیات روشنی بر انقطاع وحی پس از رسول خدا(ص) وجود دارد و امامان(ع) بر طبق احادیث نبوی جانشینان بر حق پیامبر هستند که اطاعت از آنان بر همه مسلمانان [[واجب]] و لازم است و به اقتضای امر امامت جانشینان پیامبر باید از علم پیامبر اسلام(ص) برخوردار باشند تا بتوانند امت اسلامی را رهبری کنند و این به معنای وحی بر امامان شیعه نیست.
طبق باور علمای شیعه آیات روشنی بر انقطاع وحی پس از رسول خدا(ص) وجود دارد و امامان(ع) بر طبق احادیث نبوی جانشینان بر حق پیامبر هستند که اطاعت از آنان بر همه مسلمانان [[واجب]] و لازم است و به اقتضای امر امامت جانشینان پیامبر باید از علم پیامبر اسلام(ص) برخوردار باشند تا بتوانند امت اسلامی را رهبری کنند و این به معنای وحی بر امامان شیعه نیست.
== انقطاع وحی پس از پیامبر(ص) ==
== انقطاع وحی پس از پیامبر(ص) ==
بیشتر ادعاهایی که علیه [[شیعیان]] و [[امامان شیعه]] در این شبهه گفته شده در هیچ منبعی کمترین استنادی برای آن‌ها وجود ندارد. از دیدگاه شیعه و مذهب اهل‌بیت(ع) با رحلت [[پیامبر اسلام(ص)]] تا روز قیامت قطع‌شده و بر هیچ‌کسی وحی نبوی نازل نخواهد شد. این مطلب ضروری دین اسلام است شیعه و سنی بر آن اتفاق دارند.
بیشتر ادعاهایی که علیه [[شیعیان]] و [[امامان شیعه]] در این شبهه گفته شده در هیچ منبعی کمترین استنادی برای آن‌ها وجود ندارد. از دیدگاه شیعه و مذهب اهل‌بیت(ع) با رحلت [[پیامبر اسلام(ص)]] تا روز قیامت قطع‌شده و بر هیچ‌کسی وحی نبوی نازل نخواهد شد. این مطلب ضروری دین اسلام است شیعه و سنی بر آن اتفاق دارند.  


خداوند نبوت و رسالت را در پیامبر اسلام(ص) خاتمه داده و در [[قرآن]] فرموده است: «ما کانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِکُمْ وَ لکِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِیِّینَ...؛<ref>سوره احزاب، آیه40.</ref> محمّد(ص) پدر هیچ‌یک از مردان شما نبوده و نیست ولی رسول خدا و ختم کننده و آخرین پیامبران است» همه شیعیان و عالمان مذهب شیعه به این آیه شریفه ایمان‌ دارند.  
خداوند نبوت و رسالت را در پیامبر اسلام(ص) خاتمه داده و در [[قرآن]] فرموده است: «ما کانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِکُمْ وَ لکِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِیینَ...؛<ref>سوره احزاب، آیه۴۰.</ref> محمّد(ص) پدر هیچ‌یک از مردان شما نبوده و نیست ولی رسول خدا و ختم کننده و آخرین پیامبران است» همه شیعیان و عالمان مذهب شیعه به این آیه شریفه ایمان‌ دارند.  


=== دیدگاه علمای شیعه ===
=== دیدگاه علمای شیعه ===
علامه طباطبایی در [[تفسیر المیزان]] درباره انقطاع [[وحی]] پس از وفات پیامبر گرامی اسلام(ص) فرموده است: «بعد از درگذشت رسول خدا(ص) و انقطاع وحی دیگر رسولی در بین مردم نیست»<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه علمیه قم‏، چاپ پنجم، 1374ش،  ج5، ص 292،
علامه طباطبایی در [[تفسیر المیزان]] درباره انقطاع [[وحی]] پس از وفات پیامبر گرامی اسلام(ص) فرموده است: «بعد از درگذشت رسول خدا(ص) و انقطاع وحی دیگر رسولی در بین مردم نیست»<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۲۹۲،
</ref> این تصریح علامه همان چیزی است که همه [[مسلمانان]] به آن معتقد هستند. درباره عدم نزول وحی بر امامان شیعه نیز فرموده است: «اولی الامر هر طایفه‌ای که باشند، بهره‌ای از وحی ندارند و کار آنان تنها صادر نمودن آرایی است که به نظرشان صحیح می‌رسد، و اطاعت آنان در آن آراء و در اقوالشان بر مردم واجب است، همان‌طور که اطاعت رسول در آرائش و اقوالش بر مردم واجب بود.<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه علمیه قم‏، چاپ پنجم، 1374ش، ج4، ص618.</ref>  
</ref> این تصریح علامه همان چیزی است که همه [[مسلمانان]] به آن معتقد هستند. درباره عدم نزول وحی بر امامان شیعه نیز فرموده است: «اولی الامر هر طایفه‌ای که باشند، بهره‌ای از وحی ندارند و کار آنان تنها صادر نمودن آرایی است که به نظرشان صحیح می‌رسد، و اطاعت آنان در آن آراء و در اقوالشان بر مردم واجب است، همان‌طور که اطاعت رسول در آرائش و اقوالش بر مردم واجب بود.<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۶۱۸.</ref>  


از دیدگاه شیعه مراد از [[اولی الامر]] در قرآن همان امامان شیعه است و بر هیچ‌یک از امامان شیعه وحی نازل نمی‌شود. هرچند منصب و وحی رسالی تمام شده است اما الهام و ارتباط با خدا و جبرئیل در امامان وجود دارد.  
از دیدگاه شیعه مراد از [[اولی الامر]] در قرآن همان امامان شیعه است و بر هیچ‌یک از امامان شیعه وحی نازل نمی‌شود. هرچند منصب و وحی رسالی تمام شده است اما الهام و ارتباط با خدا و جبرئیل در امامان وجود دارد.  
خط ۲۲: خط ۲۲:
[[امامان شیعه]] کسانی هستند که از سوی [[پیامبر(ص)]] در [[حدیث ثقلین]] یا خلیفتین، در کنار [[قرآن]]، ثقل دوم هدایت قرار داده‌ شده‌اند. این حدیث در متون متعدد اهل‌سنت با تعبیرات همسان نقل‌شده که فقط دو مورد را در اینجا نقل می‌کنیم:  
[[امامان شیعه]] کسانی هستند که از سوی [[پیامبر(ص)]] در [[حدیث ثقلین]] یا خلیفتین، در کنار [[قرآن]]، ثقل دوم هدایت قرار داده‌ شده‌اند. این حدیث در متون متعدد اهل‌سنت با تعبیرات همسان نقل‌شده که فقط دو مورد را در اینجا نقل می‌کنیم:  


حاکم نیشابوری حدیثی را که از نظر بخاری و مسلم نیز صحیح دانسته شده از زید بن ارقم نقل کرده که رسول خدا در راه بین [[مکه]] و [[مدینه]]، بعد از حمد و ثنای [[خداوند]] و موعظه، خطاب به مردم فرمود: «أیها الناس إنی تارک فیکم أمرین لن تضلوا إن اتبعتموهما و هما کتاب الله واهل‌بیتی عترتی ثم قال أتعلمون إنی أولی بالمؤمنین من أنفسهم ثلاث مرات قالوا نعم فقال رسول الله(ص) من کنت مولاه فعلی مولاه».<ref>حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج3، ص118.</ref>
حاکم نیشابوری حدیثی را که از نظر بخاری و مسلم نیز صحیح دانسته شده از زید بن ارقم نقل کرده که رسول خدا در راه بین [[مکه]] و [[مدینه]]، بعد از حمد و ثنای [[خداوند]] و موعظه، خطاب به مردم فرمود: «أیها الناس إنی تارک فیکم أمرین لن تضلوا إن اتبعتموهما و هما کتاب الله واهل‌بیتی عترتی ثم قال أتعلمون إنی أولی بالمؤمنین من أنفسهم ثلاث مرات قالوا نعم فقال رسول الله(ص) من کنت مولاه فعلی مولاه».<ref>حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۸.</ref>


در سنن ترمذی این حدیث این‌گونه نقل‌شده که رسول خدا(ص) فرمود: «إنی تارک فیکم ما إن تمسکتم به لن تضلوا بعدی أحدهما أعظم من الآخر کتاب الله حبل ممدود من السماء إلی الأرض وعترتی اهل‌بیتی ولن یتفرقا حتی یردا علی الحوض فانظروا کیف تخلفونی فیهما؛<ref>ترمذى، محمد بن عيسى، الجامع الصحيح و هو سنن الترمذي، قاهره، دارالحديث، 1419ق، ج5 ص479.</ref> من در میان شما چیزی می‌گذارم اگر به آن تمسک کنید بعد از من هرگز گمراه نمی‌شوید. یکی از آن دو بزرگ‌تر از دیگری است. کتاب خدا که ریسمان کشیده شده از آسمان به‌سوی زمین است و عترت و اهل‌بیتم است و آن دو هرگز از هم جدا نمی‌شوند تا اینکه در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند. ببینید بعد از من با آن دو چه معامله‌ای خواهید کرد».
در سنن ترمذی این حدیث این‌گونه نقل‌شده که رسول خدا(ص) فرمود: «إنی تارک فیکم ما إن تمسکتم به لن تضلوا بعدی أحدهما أعظم من الآخر کتاب الله حبل ممدود من السماء إلی الأرض وعترتی اهل‌بیتی ولن یتفرقا حتی یردا علی الحوض فانظروا کیف تخلفونی فیهما؛<ref>ترمذی، محمد بن عیسی، الجامع الصحیح و هو سنن الترمذی، قاهره، دارالحدیث، ۱۴۱۹ق، ج۵ ص۴۷۹.</ref> من در میان شما چیزی می‌گذارم اگر به آن تمسک کنید بعد از من هرگز گمراه نمی‌شوید. یکی از آن دو بزرگ‌تر از دیگری است. کتاب خدا که ریسمان کشیده شده از آسمان به‌سوی زمین است و عترت و اهل‌بیتم است و آن دو هرگز از هم جدا نمی‌شوند تا اینکه در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند. ببینید بعد از من با آن دو چه معامله‌ای خواهید کرد».


بر اساس احادیث، امامان از سوی پیامبر اسلام(ص) در کنار قرآن، مرجعیت دینی را به عهده‌ دارند و همین حدیث اطاعت از آنان را بر [[مسلمانان]] واجب می‌کند تا از مسیر اسلام گمراه نشوند. بنابراین امامان شیعه از قرآن کریم بی‌نیاز نیستند؛ همان‌گونه که از دستورات پیامبر اسلام (ص) و رهنمودهای آن حضرت بی‌نیاز نیستند.  
بر اساس احادیث، امامان از سوی پیامبر اسلام(ص) در کنار قرآن، مرجعیت دینی را به عهده‌ دارند و همین حدیث اطاعت از آنان را بر [[مسلمانان]] واجب می‌کند تا از مسیر اسلام گمراه نشوند. بنابراین امامان شیعه از قرآن کریم بی‌نیاز نیستند؛ همان‌گونه که از دستورات پیامبر اسلام(ص) و رهنمودهای آن حضرت بی‌نیاز نیستند.  


== علم امامان ==
== علم امامان ==
از این احادیث این مطلب نیز ثابت می‌شود که امامان مانند رسول خدا(ص) مفسران قرآن کریم بوده و از باطن قرآن کریم مانند آن حضرت آگاهی داشته و از علم پیامبر اسلام (ص) بهره‌مند هستند. این مطلب اقتضای امامت است و بدون آن امامت و جانشینی پیامبر اسلام (ص) تحقق نمی‌یابد.  
از این احادیث این مطلب نیز ثابت می‌شود که امامان مانند رسول خدا(ص) مفسران قرآن کریم بوده و از باطن قرآن کریم مانند آن حضرت آگاهی داشته و از علم پیامبر اسلام(ص) بهره‌مند هستند. این مطلب اقتضای امامت است و بدون آن امامت و جانشینی پیامبر اسلام(ص) تحقق نمی‌یابد.  


اینکه امامان اهل‌بیت علم پیامبر را داشته باشند باعث کمترین مشکل اعتقادی نمی‌شود و هیچ نوع غلو نسبت به امامان از آن حاصل نمی‌گردد. چه اینکه خداوند در قرآن کریم فرموده است: «هُوَ الَّذی أَنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ فَأَمَّا الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْویلِهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأْویلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی ...؛<ref>سوره آل عمران، آیه 7.</ref> او کسی است که این کتاب (آسمانی) را بر تو نازل کرد، که قسمتی از آن، آیات «محکم» [صریح و روشن‏] است که اساس این کتاب است و قسمتی از آن، «متشابه» اما آن‌ها که در قلوبشان انحراف است، به دنبال متشابهات‌اند، تا فتنه‌انگیزی کنند (و مردم را گمراه سازند) و تفسیر (نادرستی) برای آن می‌طلبند درحالی‌که تفسیر آن‌ها را، جز خدا و راسخان در علم، نمی‌دانند».  
اینکه امامان اهل‌بیت علم پیامبر را داشته باشند باعث کمترین مشکل اعتقادی نمی‌شود و هیچ نوع غلو نسبت به امامان از آن حاصل نمی‌گردد. چه اینکه خداوند در قرآن کریم فرموده است: «هُوَ الَّذی أَنْزَلَ عَلَیکَ الْکِتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ فَأَمَّا الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ زَیغٌ فَیتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْویلِهِ وَ ما یعْلَمُ تَأْویلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی...؛<ref>سوره آل عمران، آیه ۷.</ref> او کسی است که این کتاب (آسمانی) را بر تو نازل کرد، که قسمتی از آن، آیات «محکم» [صریح و روشن] است که اساس این کتاب است و قسمتی از آن، «متشابه» اما آن‌ها که در قلوبشان انحراف است، به دنبال متشابهات‌اند، تا فتنه‌انگیزی کنند (و مردم را گمراه سازند) و تفسیر (نادرستی) برای آن می‌طلبند درحالی‌که تفسیر آن‌ها را، جز خدا و راسخان در علم، نمی‌دانند».  


آلوسی از مفسرین اهل سنت در توضیح این آیه می‌گوید:«تأویل آیات متشابه که مطابق با واقع باشد اختصاص به خدا و کسانی دارد که خداوند آنان را راسخ در علم قرار داده است؛ یعنی کسانی که ثبات و تمکن در علم داشته و قدم‌هایشان در آن متزلزل نمی‌شود.»<ref>آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم، تحقیق علی عبدالباری عطیة، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1415ق، ج 2، ص81.</ref>
آلوسی از مفسرین اهل سنت در توضیح این آیه می‌گوید:«تأویل آیات متشابه که مطابق با واقع باشد اختصاص به خدا و کسانی دارد که خداوند آنان را راسخ در علم قرار داده است؛ یعنی کسانی که ثبات و تمکن در علم داشته و قدم‌هایشان در آن متزلزل نمی‌شود.»<ref>آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم، تحقیق علی عبدالباری عطیة، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق، ج ۲، ص۸۱.</ref>


بنابر تفسیر آلوسی واو در جمله «إِلاَّ اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ» عاطفه است و در این صورت تنها خدا و راسخین در علم تأویل کتاب را می‌دانند و یکی از راسخین در علم، پیامبر(ص) محسوب می‌شود و چگونه ممکن است قرآن کریم بر قلب مبارکش نازل بشود، و او آیات متشابهش را نفهمد، و بگوید: چه بفهمم و چه نفهمم به همه ایمان‌دارم، چون همه‌اش از ناحیه خدا است.<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه علمیه قم‏، چاپ پنجم، 1374ش، ج3، ص42.</ref> پس دانستن باطن قرآن و تأویل آن از سوی راسخین در علم مشکلی ایجاد نمی‌کند و این ادعا که پیامبر اسلام(ص) ازنظر مذهب شیعه، علم به باطن قرآن ندارد سخن بسیار سخیف و تهمت آشکار است؛ زیرا پیامبر اسلام (ص) اولین راسخ در علم است و پس‌ از او، اهل‌بیت و جانشینان هستند که از این علم الهی برخوردارند.  
بنابر تفسیر آلوسی واو در جمله «إِلاَّ اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ» عاطفه است و در این صورت تنها خدا و راسخین در علم تأویل کتاب را می‌دانند و یکی از راسخین در علم، پیامبر(ص) محسوب می‌شود و چگونه ممکن است قرآن کریم بر قلب مبارکش نازل بشود، و او آیات متشابهش را نفهمد، و بگوید: چه بفهمم و چه نفهمم به همه ایمان‌دارم، چون همه‌اش از ناحیه خدا است.<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۴۲.</ref> پس دانستن باطن قرآن و تأویل آن از سوی راسخین در علم مشکلی ایجاد نمی‌کند و این ادعا که پیامبر اسلام(ص) ازنظر مذهب شیعه، علم به باطن قرآن ندارد سخن بسیار سخیف و تهمت آشکار است؛ زیرا پیامبر اسلام(ص) اولین راسخ در علم است و پس‌ از او، اهل‌بیت و جانشینان هستند که از این علم الهی برخوردارند.  


== پیروی از امامان ==
== پیروی از امامان ==
اما این ادعا که در مسئله امامت چیزی به نام پیروی از امام نداریم، سخن غیر عالمانه است؛ زیرا کسی‌که از سوی خداوند و پیامبرش امام و ولی قرار داده‌شده، برای این هدف است که دیگران از او پیروی کنند؛ اگر مسئله پیروی در کار نباشد، نصب امام کار لغو و بیهوده است که خداوند و پیامبرش منزه از آن است. چه اینکه حدیث ثقلین، اطاعت و پیروی از امام و ولی را واجب می‌کند و همچنین آیه اطاعت، دلالت صریح بر لزوم اطاعت و پیروی از اولی‌الامر دارد. این آیه می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُم...‏؛<ref>سوره نساء، آیه 59.</ref> ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالأمر [اوصیای پیامبر] را»
اما این ادعا که در مسئله امامت چیزی به نام پیروی از امام نداریم، سخن غیر عالمانه است؛ زیرا کسی‌که از سوی خداوند و پیامبرش امام و ولی قرار داده‌شده، برای این هدف است که دیگران از او پیروی کنند؛ اگر مسئله پیروی در کار نباشد، نصب امام کار لغو و بیهوده است که خداوند و پیامبرش منزه از آن است. چه اینکه حدیث ثقلین، اطاعت و پیروی از امام و ولی را واجب می‌کند و همچنین آیه اطاعت، دلالت صریح بر لزوم اطاعت و پیروی از اولی‌الامر دارد. این آیه می‌فرماید: «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُم...؛<ref>سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالأمر [اوصیای پیامبر] را»


امامت و رهبری در همه سیستم‌ها لزوم پیروی را به دنبال دارد. اگر امام معصوم باشد این پیروی بدون قید و شرط می‌شود. به علاوه خداوند ائمه را نصب کرده و دستور به اطاعت هم داده است.
امامت و رهبری در همه سیستم‌ها لزوم پیروی را به دنبال دارد. اگر امام معصوم باشد این پیروی بدون قید و شرط می‌شود. به علاوه خداوند ائمه را نصب کرده و دستور به اطاعت هم داده است.
خط ۴۵: خط ۴۵:


==منابع==
==منابع==
<references />
<references />


خط ۹۳: خط ۹۲:
<references />
<references />
{{شاخه
{{شاخه
| شاخه اصلی =  
| شاخه اصلی =  
| شاخه فرعی۱ =  
| شاخه فرعی۱ =  
| شاخه فرعی۲ =  
| شاخه فرعی۲ =  
| شاخه فرعی۳ =  
| شاخه فرعی۳ =  
}}
}}


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
| شناسه =  
| شناسه =  
| تیترها =  
| تیترها =  
| ویرایش =  
| ویرایش =  
| لینک‌دهی =  
| لینک‌دهی =  
| ناوبری =  
| ناوبری =  
| نمایه =  
| نمایه =  
| تغییر مسیر =  
| تغییر مسیر =  
| ارجاعات =  
| ارجاعات =  
| بازبینی =  
| بازبینی =  
| تکمیل =  
| تکمیل =  
| اولویت =  
| اولویت =  
| کیفیت =  
| کیفیت =  
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۶۰۲

ویرایش