احکام لقاح مصنوعی و رحم استیجاری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
در لقاح مصنوعی، رحم استیجاری و نسب نامشروع رابطهٔ فرزند با صاحب نطفه و صاحب رحم چگونه است؟ در صورتی که زن و شوهر در این‌که آیا با یکدیگر محرمیت رضاعی دارند یا نه، تردید داشته باشند وظیفه چیست؟
در لقاح مصنوعی، رحم استیجاری و نسب نامشروع رابطهٔ فرزند با صاحب نطفه و صاحب رحم چگونه است؟ در صورتی که زن و شوهر در این‌که آیا با یکدیگر محرمیت رضاعی دارند یا نه، تردید داشته باشند وظیفه چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}لقاح مصنوعی بین زوج و زوجه جایز است. اما اگر اسپرم مردی غیر از همسر در باشد جایز نیست.
{{پاسخ}}لقاح مصنوعی بین زوج و زوجه جایز است. اما اگر اسپرم مردی غیر از همسر باشد جایز نیست. تلقیح مصنوعی اسپرم زوج با تخمک زوجه و کاشت آن در رحم زن اجنبی جایز است. انتساب فرزند به زوجه (صاحب تخمک) یا به صاحب رحم محل اشکال است و در مورد ارث باید مصالحه شود. اما فرزند چه با صاحب رحم و چه با صاحب تخمک محرم است.


== شرح لقاح مصنوعی و رحم استیجاری ==
== تعریف لقاح مصنوعی و رحم استیجاری ==
لقاح مصنوعی روشی آزمایشگاهی است که در آن سلول‌های تخمک را با اسپرم بارور می‌کنند. و رحم اجاره‌ای هم روشی را گویند که یک زن، فرزند زوج دیگری را که قادر به فرزنددار شدن نیستند، در رحم خود نگه می‌دارد.
لقاح مصنوعی روشی آزمایشگاهی است که در آن سلول‌های تخمک را با اسپرم بارور می‌کنند. و [[رحم اجاره‌ای]] هم روشی را گویند که یک زن، فرزند زوج دیگری را که قادر به فرزنددار شدن نیستند، در رحم خود نگه می‌دارد.




خط ۲۰: خط ۱۹:
«ازدواج مولود مصنوعی (فرزندی که از راه لقاء مصنوعی متولد شده است) در صورتی که دختر باشد با صاحب نطفه جایز نیست؛ هم چنین چنانچه مولود پسر باشد نمی‌تواند با مادر یا خواهر یا سایر محارم خود ازدواج کند. و به‌طور کلی مولود مصنوعی در مسئله ازدواج مانند مولود شرعی و طبیعی است و با تمام کسانی که ازدواج با آن‌ها برای مولود طبیعی و شرعی حرام است، برای مولود مصنوعی نیز حرام خواهد بود.»<ref>همان، ص۴۷۰، مسئله ۴.</ref>
«ازدواج مولود مصنوعی (فرزندی که از راه لقاء مصنوعی متولد شده است) در صورتی که دختر باشد با صاحب نطفه جایز نیست؛ هم چنین چنانچه مولود پسر باشد نمی‌تواند با مادر یا خواهر یا سایر محارم خود ازدواج کند. و به‌طور کلی مولود مصنوعی در مسئله ازدواج مانند مولود شرعی و طبیعی است و با تمام کسانی که ازدواج با آن‌ها برای مولود طبیعی و شرعی حرام است، برای مولود مصنوعی نیز حرام خواهد بود.»<ref>همان، ص۴۷۰، مسئله ۴.</ref>


=== نسبت کودکان به دنیا آمده از این طریق به یکدیگر ===
=== نسبت کودکان به دنیا آمده از این طریق ===
«اگر از اسپرم مرد در رحم مصنوعی، یک دختر و یک پسر پدید آیند، آن دو کودک برادر و خواهر پدری بوده و بدون مادرند، بنابراین آن دو نه می‌توانند با هم و نه می‌توانند با کسانی که از جانب پدر بر آنها محرم‌اند، ازدواج نمایند.»
«اگر از اسپرم مرد در رحم مصنوعی، یک دختر و یک پسر پدید آیند، آن دو کودک برادر و خواهر پدری بوده و بدون مادرند، بنابراین آن دو نه می‌توانند با هم و نه می‌توانند با کسانی که از جانب پدر بر آنها محرم‌اند، ازدواج نمایند.»


خط ۴۰: خط ۳۹:
ظهور بیشتر روایات<ref>الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، ج۱۴، ص۲۳۹–۲۴۰.</ref> در حرمت ریختن منی در رحم زن از طریق حرام است؛ یعنی در صورتی که زن و مرد بر یکدیگر حرامند. لذا روایات نص در موردی است که تلقیح از منی غیر زوج بوده و منعی در آن برای تلقیح منی زوج به زوجه وجود ندارد. به عنوان نمونه علی بن سالم از [[امام صادق(ع)]] روایت می‌کند که آن حضرت فرمودند: «ان اشّد الناس عذابا یوم القیامه رجل اقر نطفته فی رحم یحرم علیه شدیدترین عذاب در روز قیامت، عذاب مردی است که نطفه خود را در رحم زنی نامحرم بریزد».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دار الکتب الإسلامیه، تهران چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ه‍. ق، ج۵، ص۵۴۱.</ref> بنابراین این گونه اخبار به زنا و مصداق حرام از تلقیح انصراف دارد ولی تلقیح مصنوعی زوج و زوجه را شامل نمی‌شود.<ref>مسائل مستحدثه پزشکی، همان، ص۴۴ و ۴۵.</ref>
ظهور بیشتر روایات<ref>الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، ج۱۴، ص۲۳۹–۲۴۰.</ref> در حرمت ریختن منی در رحم زن از طریق حرام است؛ یعنی در صورتی که زن و مرد بر یکدیگر حرامند. لذا روایات نص در موردی است که تلقیح از منی غیر زوج بوده و منعی در آن برای تلقیح منی زوج به زوجه وجود ندارد. به عنوان نمونه علی بن سالم از [[امام صادق(ع)]] روایت می‌کند که آن حضرت فرمودند: «ان اشّد الناس عذابا یوم القیامه رجل اقر نطفته فی رحم یحرم علیه شدیدترین عذاب در روز قیامت، عذاب مردی است که نطفه خود را در رحم زنی نامحرم بریزد».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دار الکتب الإسلامیه، تهران چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ه‍. ق، ج۵، ص۵۴۱.</ref> بنابراین این گونه اخبار به زنا و مصداق حرام از تلقیح انصراف دارد ولی تلقیح مصنوعی زوج و زوجه را شامل نمی‌شود.<ref>مسائل مستحدثه پزشکی، همان، ص۴۴ و ۴۵.</ref>


علاوه بر این ادله نقلیه دلیل دیگر بر جواز لقاح از مرد به زوجه اش، انعقاد نطفه از منی شوهر است بنابراین در اصل قضیه اشکالی وجود ندارد مهم، غیر معمول بودن لقاح و بارور شدن زن است که این هم اشکالی ایجاد نمی‌کند چون هر چند اصل این بارور شدن به گونه غیر معمول است ولی دلیل و نصی از شارع مقدس در منع آن نرسیده است لذا اصل برائت شرعی و عقلی جاری می‌شود؛ بنابراین، مشکلی در این کار از نظر شرعی وجود ندارد.<ref>همان، ص۴۵.</ref> وقتی اصل جواز لقاح مصنوعی پذیرفته شد حکم این لقاء از جهت نسب همان حکم لقاء طبیعی است و تمام احکام بر آن مترتب خواهد بود.
علاوه بر این ادله نقلیه دلیل دیگر بر جواز لقاح از مرد به زوجه اش، انعقاد نطفه از منی شوهر است بنابراین در اصل قضیه اشکالی وجود ندارد. مهم، غیر معمول بودن لقاح و بارور شدن زن است که این هم اشکالی ایجاد نمی‌کند؛ چون هر چند اصل این بارور شدن به گونه غیر معمول است ولی دلیل و نصی از شارع مقدس در منع آن نرسیده است. لذا اصل برائت شرعی و عقلی جاری می‌شود؛ بنابراین، مشکلی در این کار از نظر شرعی وجود ندارد.<ref>همان، ص۴۵.</ref>


اما در مورد نسب ناشی از [[زنا]] به جزء در مورد میراث، حکم به ثبوت احکام می‌شود و موجب حرمت [[نکاح]] او با فرزندان صاحب نطفه می‌گردد.<ref>رضانیا معلم، محمد رضا، باروری‌های پزشکی از دیدگاه فقه و حقوق، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۸۳، ص۳۴۹ و ۳۵۰.</ref>
وقتی اصل جواز لقاح مصنوعی پذیرفته شد حکم این لقاء از جهت نسب همان حکم لقاء طبیعی است و تمام احکام بر آن مترتب خواهد بود. اما در مورد نسب ناشی از [[زنا]] به جزء در مورد میراث، حکم به ثبوت احکام می‌شود و موجب حرمت [[نکاح]] او با فرزندان صاحب نطفه می‌گردد.<ref>رضانیا معلم، محمد رضا، باروری‌های پزشکی از دیدگاه فقه و حقوق، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۸۳، ص۳۴۹ و ۳۵۰.</ref> اما در موردی که شک شود که یکی از اسباب تحریم نکاح بین زوج و زوجه محقق شده مثل رضاع و امثال آن استحباب عدم تحقق اسباب تحریم نکاح و اصاله الحلیه جاری است و اصل نکاح صحیح است.<ref>امام خمینی، (ره)، تحریر الوسیله، همان، ج۳، ص۴۹۰، مسئله ۵.</ref> و تحقیق و تفحص از این امر نیز لازم نیست چون شبهه موضوعیه است و فقهاء تفحص در شبهه موضوعیه را لازم نمی‌دانند.
 
اما در موردی که شک شود که یکی از اسباب تحریم نکاح بین زوج و زوجه محقق شده مثل رضاع و امثال آن استحباب عدم تحقق اسباب تحریم نکاح و اصاله الحلیه جاری است و اصل نکاح صحیح است.<ref>امام خمینی، (ره)، تحریر الوسیله، همان، ج۳، ص۴۹۰، مسئله ۵.</ref>
 
و تحقیق و تفحص از این امر نیز لازم نیست چون شبهه موضوعیه است و فقهاء تفحص در شبهه موضوعیه را لازم نمی‌دانند.


== مطالعه بیشتر ==
== مطالعه بیشتر ==
۱۵٬۱۶۱

ویرایش