ابلیس و شیطان در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:


== کاربرد واژه شیطان در قرآن ==
== کاربرد واژه شیطان در قرآن ==
واژهٔ «شیطان»، از ماده «شطن» یا «یشطن» به معنای خبیث و پست و دور شدن، آمده است و به هر موجودی سرکش و متمرد اطلاق می‌شود. اعم از، انسان، جن یا جنبندگان دیگر. شیطان اسم عام (اسم جنس) است اما [[ابلیس]]<ref>ابلیس غیر عربی است. شاید هم از» اَبلس «باشد که مبدء شر و وسوسه در جهت خلاف کمال و مصلحت می‌باشد. طالقانی، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۴۸ ش، ج۶، ص۱۵۰.</ref> اسم خاص (علم) است که [[حضرت آدم(ع)]] را سجده نکرد و اکنون نیز با لشکر و منسوبین خود انسان‌ها را وسوسه و گمراه می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۱، ص۱۹۱؛ رجائی تهرانی، علی رضا، جن و شیطان، قم، انتشارات نبوغ، ۱۳۷۵ ش، ص۱۴.</ref> لذا در قرآن کلمه شیطان به انسان و جن اطلاق شده است {{قرآن|وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ|ترجمه=بدین گونه مابرای هر پیامبری دشمنی از شیطان‌های انسانی یا جنی قرار دادیم.|سوره=انعام|آیه=۱۱۲}}
واژه «شیطان» به صورت مفرد «۷۰» بار و به صورت جمع (شیاطین) «۱۸» بار در قرآن آمده است.


قرآن، سران منافقان را هم شیاطین می نامد.<ref>سوره بقره آیه ۱۴.</ref> طبق گفته قرآن شیطان دشمن انسانها است.<ref>سوره فاطر آیه ۶.</ref>  
شیطان به هر موجودی سرکش و متمرد اطلاق می‌شود؛ اعم از، انسان، جن یا جنبندگان دیگر. شیطان اسم عام (اسم جنس) است اما [[ابلیس]]<ref>ابلیس غیر عربی است. شاید هم از» اَبلس «باشد که مبدء شر و وسوسه در جهت خلاف کمال و مصلحت می‌باشد. طالقانی، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۴۸ ش، ج۶، ص۱۵۰.</ref> اسم خاص (علم) است که [[حضرت آدم(ع)]] را سجده نکرد و اکنون نیز با لشکر و منسوبین خود انسان‌ها را وسوسه و گمراه می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۱، ص۱۹۱؛ رجائی تهرانی، علی رضا، جن و شیطان، قم، انتشارات نبوغ، ۱۳۷۵ ش، ص۱۴.</ref> لذا در قرآن کلمه شیطان به انسان و جن اطلاق شده است {{قرآن|وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ|ترجمه=بدین گونه مابرای هر پیامبری دشمنی از شیطان‌های انسانی یا جنی قرار دادیم.|سوره=انعام|آیه=۱۱۲}}


واژهٔ «شیطان» به صورت مفرد «۷۰» بار و به صورت جمع (شیاطین) «۱۸» بار در قرآن آمده است.
قرآن، سران منافقان را شیاطین می‌نامد.<ref>سوره بقره آیه ۱۴.</ref> طبق گفته قرآن شیطان دشمن انسان‌ها است.<ref>سوره فاطر آیه ۶.</ref> لفظ شيطان به انس نيز گفته مي‌شود. به انسانهاى دور از حق و متمرّد شيطان اطلاق ميشود. گاهی جن و شیطان، مفهوم وسیعی دارند و شامل نفس امّاره<ref>یوسف/۵۳، ان نفس لاماره بالسوء.</ref> قوای واهمه، تخیل نفسانی و لذات دنیوی، ریاسات وهمیه، حشرات موذی و انسان‌های فاسد و… که لشکریان شیطان هستند؛ می‌باشند<ref>دست داده، زین العابدین، جن و شیطان، مجتمع هنری و فرهنگی شهید مصلی نژاد، جهرم، ۱۳۷۷ ش، ص۴۶.</ref>


گاهی جن و شیطان، مفهوم وسیعی دارند و شامل نفس امّاره<ref>یوسف/۵۳، ان نفس لاماره بالسوء.</ref> قوای واهمه، تخیل نفسانی و لذات دنیوی، ریاسات وهمیه، حشرات موذی و انسان‌های فاسد و… که لشکریان شیطان هستند؛ می‌باشند<ref>دست داده، زین العابدین، جن و شیطان، مجتمع هنری و فرهنگی شهید مصلی نژاد، جهرم، ۱۳۷۷ ش، ص۴۶.</ref>
تکبر، کافر،<ref>سوره بقره آیه ۳۴، سوره ص آیه ۷۴، </ref> ناسپاس،<ref>سوره اسراء آیه ۲۷</ref> عصیانگر،<ref>سوره مریم آیه ۴۴.</ref> سرکش،<ref>سوره صافات آیه ۷، سوره نساء آیه ۱۱۷.</ref> نکوهیده<ref>سوره اعراف آیه ۱۸، </ref> رانده شده،<ref>سوره نحل آیه ۹۸، سوره ص آیه ۷۷، سوره تکویر آیه ۲۵</ref> ملعون<ref>سوره ص آیه ۷۸، سوره حجر آیه ۳۵،</ref> دشمن انسان<ref>سوره یس آیه ۶۰،‌</ref> همدم بد<ref>سوره نساء آیه ۳۸</ref> گمراه‌کننده<ref>سوره قصص آیه ۱۵.</ref> از اوصاف شیطان و ابلیس در قرآن است. شيطان در میان بشر تنها نيست بلكه اعوان و انصار دارد.<ref>قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۳۸.</ref> در قرآن از ذریه و جنود شیطان سخن به میان آمده است.<ref>سوره شعراء آیه ۹۵،‌ سوره کهف آیه ۵۰</ref>


تکبر، کافر،<ref>سوره بقره آیه ۳۴، سوره ص آیه ۷۴، </ref> ناسپاس،<ref>سوره اسراء آیه ۲۷</ref> عصیانگر،<ref>سوره مریم آیه ۴۴.</ref> سرکش،<ref>سوره صافات آیه ۷، سوره نساء آیه ۱۱۷.</ref> نکوهیده<ref>سوره اعراف آیه ۱۸، </ref> رانده شده،<ref>سوره نحل آیه ۹۸، سوره ص آیه ۷۷، سوره تکویر آیه ۲۵</ref> ملعون<ref>سوره ص آیه ۷۸، سوره حجر آیه ۳۵،</ref> دشمن انسان<ref>سوره یس آیه ۶۰،‌</ref> همدم بد<ref>سوره نساء آیه ۳۸</ref> گمراه‌کننده<ref>سوره قصص آیه ۱۵.</ref> از اوصاف شیطان و ابلیس در قرآن است.
به نظر برخى، شيطان همه جا مرادف ابليس است.<ref>فرهنگ و معارف قرآن، اعلام القرآن، ج۱، ص۲۶۸.</ref>
 
شيطان در میان بشر تنها نيست بلكه اعوان و انصار دارد.<ref>قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۳۸.</ref> در قرآن از ذریه و جنود شیطان سخن به میان آمده است.<ref>سوره شعراء آیه ۹۵،‌ سوره کهف آیه ۵۰</ref>
 
لفظ شيطان بانس نيز گفته مي‌شود. به انسانهاى دور از حق و متمرّد شيطان اطلاق ميشود.
 
و به نظر برخى، «الشيطان» همه جا مرادف ابليس است.<ref>فرهنگ و معارف قرآن، اعلام القرآن، ج۱، ص۲۶۸.</ref>


== ابلیس ==
== ابلیس ==
در بسیاری از آیات قرآن، مقصود از شیطان ابلیس است. مطابق آیات قرآن، ابلیس از جن بود جزو مقربان الهی و در رده فرشتگان بود. او فرمان الهی را گردن ننهاد و بر آدم سجده نکرد و از درگاه الهی رانده شد و ملعون و مطرود خداوند قرار گرفت. ابلیس قسم خورده است بندگان خداوند را گمراه کند جز کسانی که از مخلصین هستند.<ref>سوره ص آیه ۷۳ تا ۸۳، سوره اعراف آیه ۱۱ تا ۱۸، سوره کهف آیه ۵۰، سوره حجر آیه ۲۹ تا ۴۲</ref>
در بسیاری از آیات قرآن، مقصود از شیطان ابلیس است. مطابق آیات قرآن، ابلیس از جن بود جزو مقربان الهی و در رده فرشتگان بود. او فرمان الهی را گردن ننهاد و بر آدم سجده نکرد و از درگاه الهی رانده شد و ملعون و مطرود خداوند قرار گرفت. ابلیس قسم خورده است بندگان خداوند را گمراه کند جز کسانی که از مخلصین هستند.<ref>سوره ص آیه ۷۳ تا ۸۳، سوره اعراف آیه ۱۱ تا ۱۸، سوره کهف آیه ۵۰، سوره حجر آیه ۲۹ تا ۴۲</ref>


انسان‌ها شیاطین را نمی‌بینند اما آنها انسان‌ها را می‌بینند.<ref>سوره اعراف آیه ۲۷.</ref> خلقت آنها جزئی از آفرینش است و برای امتحان و آزمایش بندگان وجود دارند.<ref>سوره سبأ آیه ۲۱.</ref>
انسان‌ها شیاطین را نمی‌بینند اما آنها انسان‌ها را می‌بینند.<ref>سوره اعراف آیه ۲۷.</ref> خلقت آنها جزئی از آفرینش است و برای امتحان و آزمایش بندگان وجود دارند.<ref>سوره سبأ آیه ۲۱.</ref> شیطان حتی به رسولان هم القا می‌کند اما خداوند القائات آنان را باطل می‌کند.<ref>سوره حج آیه ۵۲.</ref> القائات آنان برای کسانی است که مرضی در دلشان قرار دارد و سنگدل هستند.<ref>سوره حج آیه ۵۳.</ref>
 
شیطان حتی به رسولان هم القا می‌کند اما خداوند القائات آنان را باطل می‌کند.<ref>سوره حج آیه ۵۲.</ref> القائات آنان برای کسانی است که مرضی در دلشان قرار دارد و سنگدل هستند.<ref>سوره حج آیه ۵۳.</ref>


شیطان به وسیله زینت دادن اعمال،<ref>سوره نمل آیه ۲۴، سوره نحل آیه ۶۳، سوره عنکبوت آیه ۳۸، سوره انعام آیه ۴۳، سوره انفال آیه ۴۸.</ref> وسوسه<ref>سوره طه آیه ۱۲۰، سوره اعراف آیه ۲۰، سوره ناس آیه ۴ و ۵، سوره فصلت آیه ۳۶، سوره یوسف آیه ۱۰۰.</ref> دعوت و وعده<ref>سوره ابراهیم آیه ۲۲، سوره لقمان آیه ۲۱.  سوره نساء آیه ۶۴.</ref> فریفتن (تسویل)<ref>سوره محمد آیه ۲۵</ref> لغزاندن<ref>سوره بقره آیه ۳۶. سوره آل عمران آیه ۱۵۵.</ref> به فتنه انداختن<ref>سوره اعراف آیه ۲۷.</ref> گمراه کردن<ref>سوره نساء آیه ۶۰، سوره یس آیه ۶۲، سوره نساء آیه ۱۱۹ و ۱۲۰، سوره قصص آیه ۱۵.</ref> القا کردن<ref>سوره انعام آیه ۱۱۲ و ۱۲۱.</ref> انسان ها را به شر و بدی می کشاند. شیطان امر به فحشا و منکر می‌کند.<ref>سوره نور آیه ۲۱، سوره بقره آیه ۲۶۸.</ref> و می خواهد بین انسان ها دشمنی و کینه باشد<ref>سوره مائده آیه ۹۱.</ref> و بندگان را از یاد و ذکر خداوند بازدارد.<ref>سوره انعام آیه ۶۸، سوره مجادله آیه ۱۹.</ref>   
شیطان به وسیله زینت دادن اعمال،<ref>سوره نمل آیه ۲۴، سوره نحل آیه ۶۳، سوره عنکبوت آیه ۳۸، سوره انعام آیه ۴۳، سوره انفال آیه ۴۸.</ref> وسوسه<ref>سوره طه آیه ۱۲۰، سوره اعراف آیه ۲۰، سوره ناس آیه ۴ و ۵، سوره فصلت آیه ۳۶، سوره یوسف آیه ۱۰۰.</ref> دعوت و وعده<ref>سوره ابراهیم آیه ۲۲، سوره لقمان آیه ۲۱.  سوره نساء آیه ۶۴.</ref> فریفتن (تسویل)<ref>سوره محمد آیه ۲۵</ref> لغزاندن<ref>سوره بقره آیه ۳۶. سوره آل عمران آیه ۱۵۵.</ref> به فتنه انداختن<ref>سوره اعراف آیه ۲۷.</ref> گمراه کردن<ref>سوره نساء آیه ۶۰، سوره یس آیه ۶۲، سوره نساء آیه ۱۱۹ و ۱۲۰، سوره قصص آیه ۱۵.</ref> القا کردن<ref>سوره انعام آیه ۱۱۲ و ۱۲۱.</ref> انسان ها را به شر و بدی می کشاند. شیطان امر به فحشا و منکر می‌کند.<ref>سوره نور آیه ۲۱، سوره بقره آیه ۲۶۸.</ref> و می خواهد بین انسان ها دشمنی و کینه باشد<ref>سوره مائده آیه ۹۱.</ref> و بندگان را از یاد و ذکر خداوند بازدارد.<ref>سوره انعام آیه ۶۸، سوره مجادله آیه ۱۹.</ref>   


بعضى از آیات<ref>سوره شعرا آیه ۹۵، سوره اعراف آیه ۲۷، سوره کهف آیه ۵۰.</ref> هم دلالت دارند که شیطان لشکریانى دارد که آن‌ها را براى اغواى مردم در خدمت می‌گیرد.<ref>علی محمد قاسمى، شیطان‌شناسى در قرآن، معرفت ۱۳۸۱، شماره ۶۲.</ref>   
بعضى از آیات قرآن<ref>سوره شعرا آیه ۹۵، سوره اعراف آیه ۲۷، سوره کهف آیه ۵۰.</ref> دلالت دارند که شیطان لشکریانى دارد که آن‌ها را براى اغواى مردم در خدمت می‌گیرد.<ref>علی محمد قاسمى، شیطان‌شناسى در قرآن، معرفت ۱۳۸۱، شماره ۶۲.</ref>   


== فلسفه آفرینش شیطان ==
== فلسفه آفرینش شیطان ==
۱۵٬۱۴۷

ویرایش